Maandag 24 april 2017
Parkwachter Rodrigue Katembo krijgt prijs
Rodriguez Katembo werd bedreigd door zijn eigen parkwachters, overheidsvertegenwoordigers en het Britse oliebedrijf SOCO. Hij werd gearresteerd door de Congolese veiligheidsdienst en gemarteld. Zijn baas, Emmanuel de Merode werd aan aantal keren beschoten. De afgelopen vijftien jaar werden in Virunga Park, Oost-Congo, meer dan 160 parkwachters gedood. Park Virunga is misschien het meest gevaarlijke onderdeel van de Unesco-werelderfgoedlijst. Om de natuur in het gebied te beschermen, worden levens gegeven. Rodriguez Katembo lukte het om olieboringen te stoppen. Hij krijgt daar vandaag de prestigieuze ‘groene' Nobelprijs voor: de Goldman Environmental Prize.
Mede dankzij Katembo moest het Engelse oliebedrijf het hoofd buigen: in november 2015 zegde het bedrijf toe niet naar olie te zullen boren, ook al heeft het een vergunning. Die kreeg het bedrijf in 2010 van de Congolese overheid, ook al mocht er helemaal niet naar olie worden geboord. De verontwaardiging internationaal over de vergunning was dan ook groot. Bij toeval stuitte Katembo op een ploeg van SOCO die bezig waren met een illegale proefboring naar olie.
Met medewerking van zijn baas zocht Katembo contact met de diverse partijen om hun activiteiten met een verborgen camera vast te leggen. Een deel van deze beelden kwamen terecht in de documentaire Virunga. De maatschappelijke druk voor SOCO werd te groot en het bedrijf moest de activiteiten in het park staken. Geweldig resultaat! Toch blijft het zaak goed op te letten. Het park is groot en sommige plekken zijn lastig bereikbaar, ook omdat rebellen het park onveilig maken.
Katembo werd in Zuid-Kivu geboren, op zijn veertiende geronseld als kindsoldaat door rebellen, kon een paar jaar later aan ze ontsnappen en behaalde uiteindelijk een universitaire graad in de biologie. In 2003 werd hij parkwachter in Nationaal Park Virunga, bekend om zijn berggorilla’s, maar ook om stropers, rebellen, moorden en illegale olieboringen.
Een paar jaar geleden mocht ik hem de hand drukken; ik was op weg naar Rutsuhuru en wij kwamen hem toevallig tegen in het park. Hij vertelde over de gruwelijkheden die stropers begingen, over het gevaar van de olie onder de grond. Ik ben er destijds niet mee aan de slag gegaan. Ik was bezig met M23. Alle keuzes zijn discutabel; deze is daar geen uitzondering op.