woensdag 29 december 2010
In Tunesie wordt de toestand steeds chaotischer, zo vertelde advocaat en mensenrechtenactivist Radhia Nasraoui gisterenavond door de telefoon. Ze bevond zich in het Paleis van Justitie in hoofdstad Tunis, waar ze met een aantal andere advocaten protesteerde tegen de arrestatie van twee collega's eerder die dag. Tunis was op dat moment pikkedonker: de electriciteit was afgesloten. Tunesie is sinds 17 december het toneel van manifestaties tegen de werkloosheid. Toen stak een jongeman (26) zichzelf in brand in het stadje Sidi Bouzid, nadat de politie zijn groenten- en fruitstalletje in beslag had genomen vanwege het ontbreken van papieren. Mohamed Bouazizi was afgestudeerd, maar kon geen werk vinden. Hij was verantwoordelijk voor het inkomen van zijn hele familie. De jongeman ligt in kritieke toestand in het ziekenhuis. Woensdag 22 december volgde Houssine Ben Falleh Falhi zijn voorbeeld door zich te electrocuteren. Zijn zelfmoordpoging slaagde. Vlak voor zijn dood, schreeuwde Falhi zijn wanhoop uit over zijn werkloosheid, aldus ooggetuigen.
Vorige week vrijdag was er opnieuw een manifestatie in het dorpje Bouziane. De politie schoot om de groep demonstranten uiteen te drijven; daarbij viel een dode en meerdere gewonden. Afgelopen weekend demonstreerden 2000 jongeren en werklozen in het stadje Regueb. Tegelijkertijd vond in Souk Jedid ook een manifestatie plaats met enkele honderden betogers. Ook hier schoot de politie om de groep demonstranten te verspreiden. Maandag gingen duizend mensen in Tunis de straat op. Tunis leek op een belegerde stad. De nationale garde probeerde te verhinderen dat de demonstranten in het centrum kwamen. Een groep betogers die zich had verzameld voor het gebouw van vakbond werd met de wapenstok uit elkaar geslagen.
Gisteren demonstreerden zo'n 300 advocaten in Tunis. Twee advocaten werden na de demonstratie met geweld gearresteerd. Het gaat om maitre Abderraouf Ayadi en maitre Choukri Belaïd. Niemand weet hoeveel arrestaties er de afgelopen tien dagen zijn verricht. De president bagatelliseert de onlusten door het 'incidenten' te noemen. Hij waarschuwde gisteren "de kleine minderheid van extremisten die de oorzaak zijn van de 'incidenten'."
Volgens Nasraoui treedt de politie hard op tegen de demonstranten. Ook wordt uit alle macht geprobeerd de onlusten uit de pers te houden. "Op dit moment is de president tot alles in staat", zegt Nasraoui. "Hier geldt nu totale straffeloosheid en chaos." Nasraoui staat al sinds 1987 als advocaat op de bres voor de mensenrechten in haar land. Dat was het jaar waasrop de huidige president Zine el-Abidine Ben Ali aan de macht kwam. Hij regeert het land sindsdien met dictatoriale hand. Met de economie gaat het in de moderne stedelijke gebieden goed, op het platteland echter is armoe troef. Met de mensenrechten en de persvrijheid is het slecht gesteld in Tunesie. De oppositie zit in de cel of is monddood gemaakt; net als de kritische media. Politieke gevangen worden regelmatig gemarteld en zitten vaak lang geisoleerd gevangen.
Ook nu probeert Ben-Ali de demonstraties buiten de pers te houden door journalisten aan banden te leggen en publicaties te verbieden. Zo werd de editie van 24 december van weekblad Al Maouqif verboden omdat het uitgebreid berichtte over de onlusten. Het is het weekblad van de enig toegestane oppositiepartij in Tunesie, de Parti Democratique Progressiste. Maar Ben-Ali bevindt zich in een hopeloze situatie: via de sociale media en El Jazeera komt de informatie snel naar buiten.
Volgens Larbi Sadiki, Tunesisch docent politieke wetenschappen van het Midden Oosten verkeert het land nu in een wanhopige economische situatie en zijn de goede scholingsmogelijkheden (gratis onderwijs) en emancipatie tenietgedaan door de neo-liberale politiek met privatiseringen en buitenlandse investeringen in een aantal sleutelsectoren van de economie. Dat leidde tot scherpe tweedeling tussen moderne en welvarende steden en kustgebieden en de armoede in het binnenland en het zuiden waar de landbouw zwaar werd verwaarloosd. Die tweedeling kan het land fataal worden, aldus Sadiki.
Tunesie telt niet alleen veel (hooggeschoolde) werklozen, er kwam ook een eind aan het subsidiestelsel van bijvoorbeeld brood, brandstof, onderwijs en gezondheidszorg, waardoor de kosten voor het levensonderhoud enorm zijn gestegen.
Mensenrechtenadvocaat Nasraoui verwacht dat de onrust verder zal stijgen als de overheid geen ingrijpende maatregelen treft om de werkloosheid terug te dringen en het leven weer betaalbaar voor iedereen te maken. Ook moet de overheid meer geld steken in het verwaarloosde midden en zuiden van het land. Vorige week beloofde president Ben Ali 8 miljoen euro, 'Maar dat is natuurlijk een fooi', aldus Nasraoui.
Nasraoui is sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw werkzaam als mensenrechtenadvocaat. Zij strijdt tegen de persbrijdeling en de mensenrechtensituatie in haar land. Zij is ook voorzitter van de Vereniging tegen het martelen in Tunesie. Nasraoui is geen vriendin van het regime. Zij wordt regelmatig lastig gevallen en gevolgd. Er is meerdere malen ingebroken in haar huis en kantoor. Regelmatig ook krijgt ze een verbod om het land te verlaten. Haar clienten worden onder druk gezet. Nasraoui is de echtgenote van Hamma Hammani, woordvoerder van de verboden communistische arbeiderspartij. Hammani zat jaren in de gevangenis.