November 10, 2022
"There is widely shared doubt about the independence of justice in criminal cases against political opponents. ... By extradition, the defendant runs the risk of flagrant breach of due process." The Hague court was particularly clear yesterday about the inadmissibility of extraditing Pierre Karangwa. This is the first time a Dutch court has rejected an extradition to Rwanda.
The court was also clear about Karangwa's political activism: "Because of his active membership of FDU-Inkingi, he qualifies as a political opponent of the Rwandan regime." This ruling could have major implications for similar cases inside and outside the Netherlands. Active membership of a political opposition party is now grounds to refuse extradition.
The testimony of Filip Reyntjes, professor emeritus and Rwanda expert, certainly played a role. He told the hearing about Rwanda's untrustworthiness, the dire human rights and press freedom situation and the regime's fear of political opponents. He pointed to the trial of Paul Rusesabagina, characterised as "unfair" by foreign politicians, legal experts and human rights organisations. Rusesabagina was also tortured. The Hague court took this into account in its verdict.
In addition, Rwanda's operation 'Cleaning the west' played a role in the verdict. This operation aims to (mouth) kill critics of the regime abroad. Read especially chapter 2 of 'Our enemies will pay the price'. This gives a chilling list of Rwandan targets abroad.
An undisclosed recent FBI report confirms that the US had known about Rwandan operations in the US against regime critics for years.
Karangwa took part in the 1993 Arusha peace talks as a Rwandan army officer. He was then approached by people from Paul Kagames army asking him not to join them. In 2003, Karangwa was approached again by a leading member of the RPF, Paul Kagame's party. Did he want to come to Rwanda to give testimony?
Rwanda that was happy to take him in twice, once he became politically active with FDU-Inkingi (2006) requested his arrest (2012) and then his extradition (2022). Incidentally, there were some shortcomings in that request; for instance, dates, times and places of a number of allegations were not clear. The lack of such essential data, or confusion about it, can also be seen in several individual official notices. These messages are at the root of the allegations.
Pierre Claver is still in prison. The prosecution will undoubtedly appeal to the Supreme Court, and until then Claver must remain in jail.
October 19, 2022
Key question: Is Pierre Karangwa a political activist?
Is Pierre Claver Karangwa regarded by the judges as a political activist who could be seen as a threat by the Rwandan regime, or do they see him as an ordinary member of an opposition party who was not particularly active?
That question was at the centre of the extradition chamber hearing, 19 October at the Hague Palace of Justice.
It is always a strange dance performed in court when it comes to a genocide hearing deciding whether someone can be deported or extradited. It is not the accusations that take centre stage, but the situation in Rwanda and the personal circumstances. Can the accused get a fair trial? Is torture ruled out? Are human rights guaranteed? Because both the ministers of Foreign Affairs and Justice, as well as the public prosecutor, believe that in principle, someone accused of genocide should be tried in the country itself. That is where the crimes were committed, that is where most of the witnesses are. Culture and language are crucial here.
No fair trial Rwanda expert Filip Reyntjens was invited as an expert witness. He was adamant: anyone who is politically active for the opposition is seen as a threat and cannot count on a fair trial. The judges are not independent. President Paul Kagame, for instance, has regularly spoken publicly about the guilt of opposition members while the trial was ongoing.
Those seen as a threat to the regime risk not only an unfair trial, but also inhumane treatment in prison and torture. Human rights organisations like Amnesty International and Human Rights Watch have devoted many (recent) reports to this. In President Kagame's Rwanda, members of opposition parties are arrested for no reason, tortured or worse. Many opposition members simply disappear; they are never heard from again.
Not that active Of course, the Public Prosecutor argued that extradition was very well possible. Those extradited by the Netherlands are covered by a special law, the transfer law, which guarantees a fair trial and humane treatment. Also, Karangwa’ was not very politically active. Where was the proof? Previous judges followed this way of thinking and approved the extraditions of Jean Claude Iyamuremye, Jean Baptiste Mugimba and Venant Rutunga.
But what the prosecution says is one thing, this court seems to find its own way. It is exceptional for an expert witness to be asked to give a statement.Also, the judges take three weeks to decide instead of the usual two weeks. Opinion about Rwanda is also shifting. Whereas Rwanda used to be 'the Switzerland of Africa, it has now degenerated into the North Korea of Africa,' says Karangwa lawyer Barbara van Straaten.
Stabilising factor? The international world has known much longer that Rwanda is a dictatorship where human rights are violated, as are freedom of speech and press freedom, but it turned a blind eye for years because of Rwanda's 'stabilising' influence in the area. That ‘stabilizing’ influence was mainly aimed at annexing eastern Congo so that precious Congolese resources and meadowy green hills came into Rwanda's possession.
But lately, President Etienne Tshisekedi is fed up with Rwanda's constant attacks (via M23) on his territory and relations with once friendly Uganda, have cooled in recent years. Instead of being a stabilising factor, Rwanda is increasingly becoming a threat.
One spy too many Should the judges still allow extradition, a number of conditions must be met, lawyer Van Straaten found. Trial and detention must be monitored. There should be a Rwandan lawyer of his choice and Karangwa should be assisted by lawyer Plesman, who had assisted Karangwa before.
The prosecution did not think the latter was necessary. Understandably so. This condition would immediately be rejected by Rwanda: one spy too many.
From the very first accusation by the IND, Karangwa has claimed to be innocent. His name - like about 40 others- came up as a result of the Rwanda project. This project started in 2008 by reviewing all files of possible genocide perpetrators: Hutu men and women who were 16 or older at the time of the genocide. It was only after the IND accused Karangwa of genocide that Rwanda stepped in and used the IND's accusations. An arrest request followed in 2012. According to Karangwa, he is targeted by Rwanda not only because of his political activities, but also because he once refused to join Kagame's party during negotiations in Arusha, before the genocide. And because he refused to take up a job in Rwanda in 2003. He was seen as a moderate by Rwanda at the time. Both refusals created bad blood with the regime, Karangwa said.
Traumatic Whatever the judges decide, their verdict has consequences for other Rwandans in the Netherlands accused of genocide in Rwanda. The hearing therefore attracted many interested parties from the Netherlands and Belgium, home to a large Rwandan diaspora, legacy of Belgium's colonial past.
Most know from their own experience or from friends and family what it means to be accused of genocide in the Netherlands: you are expelled from the Dutch community, without work, without money, without a future. For a family where one of the parents is stamped 1F, it is a traumatic experience. Many children have been living in uncertainty for 10 years, the accusations dictating their entire lives: they campaign, raise money for lawyers and live on the edge of poverty themselves. Some even go so far as to let their parents' fate determine their studies: law.
At the end of the hearing, the judge ruled that Karangwa could not await the verdict in freedom. In doing so, she followed the public prosecutor, she pointed out the risk of flight: 'Look how many people are present, also from Belgium. Someone can cross the border in no time. And Belgium does not extradite to Rwanda.'
10 november 2022
Uitlevering Karangwa ontoelaatbaar
“Er is breed gedeelde twijfel over de onafhankelijkheid van de rechtspraak in in strafzaken tegen politieke opponenten. … Door uitlevering loopt gedaagde het risico op flagrante inbreuk op een eerlijk proces.” De Haagse rechtbank was gisteren bijzonder helder over de ontoelaatbaarheid van uitlevering van Pierre Karangwa. Het is voor het eerst dat een Nederlandse rechter uitlevering afwees.
De rechtbank was ook helder over het politiek activisme van Karangwa: “Vanwege zijn actieve lidmaatschap van FDU-Inkingi kan hij worden aangemerkt als politiek opponent van het Rwandese regime.” Deze uitspraak kan grote gevolgen hebben voor vergelijkbare zaken binnen en buiten Nederland. Actief lidmaatschap van een politieke oppositiepartij is reden om uitlevering te weigeren.
De getuigenis van Filip Reyntjes, emeritus hoogleraar en Rwanda-kenner, speelde zeker een rol. Hij vertelde tijdens de zitting over de onbetrouwbaarheid van Rwanda, de penibele situatie van de mensenrechten en persvrijheid en de angst van het Rwandese regime voor politieke opponenten. Hij wees op de zaak van Paul Rusesabagina, door buitenlandse politici, juristen en mensenrechtenorganisaties gekenmerkt als ‘oneerlijk’. Ook is Rusesabagina gemarteld. De Haagse rechtbank nam dit mee in haar vonnis.
Daarnaast speelde Rwanda’s operatie ‘Cleaning the west’ een rol bij de uitspraak. Deze operatie heeft als doel critici van het regime in het buitenland (mond)dood te maken. Lees vooral hoofdstuk 2 van ‘Our enemies will pay the price’. Dit geeft een huiveringwekkende opsomming van Rwandese doelwitten in het buitenland.
Een niet openbaar recent FBI rapport bevestigt dat de VS al jaren wisten van Rwandese operaties in de VS tegen critici van het regime.
Karangwa nam als officier van het Rwandese leger deel aan de vredesbesprekingen in Arusha in 1993. Hij werd toen benaderd door mensen van Paul Kagames leger met de vraag of hij zich niet bij hen wilde aansluiten. In 2003 werd Karangwa opnieuw benaderd door een vooraanstaand lid van de RPF, de partij van Paul Kagame. Of hij niet naar Rwanda wilde komen? Datzelfde Rwanda dat hem dus tot twee maal toe graag in de armen sloot, verzocht toen hij eenmaal politiek actief was geworden bij FDU-Inkingi (2006) om zijn arrestatie (2012) en vervolgens om zijn uitlevering (2022). Overigens schortte er het een en ander aan dat verzoek; zo waren van een aantal beschuldigingen data, tijden en plaatsen niet duidelijk. Het ontbreken van dit soort essentiele gegevens, of verwarring erover, is ook te zien in meerdere individuele ambtsberichten. Deze berichten staan aan de basis van de beschuldigingen.
Overigens is Pierre Claver nog niet op vrije voeten. Het Openbaar Ministerie gaat ongetwijfeld in cassatie bij de Hoge Raad en tot die tijd moet Claver in de cel blijven.
Wat beslist de rechter over Pierre Karangwa? Politiek actief en dus een bedreiging?
Wordt Pierre Claver Karangwa door de rechters beschouwd als een politieke activist die door het Rwandese regime als een bedreiging gezien kan worden, of zien ze hem als een gewoon lid van een oppositiepartij, die niet bijzonder actief was?
Die vraag stond centraal tijdens de zitting van de uitleverkamer, 19 oktober in het Haagse Paleis van Justitie.
Het is altijd weer een vreemde dans die wordt opgevoerd in de rechtszaal als het gaat om een genocide-zitting waarin wordt beslist of iemand kan worden uitgezet of uitgeleverd. Niet de beschuldigingen staan centraal, maar de situatie in Rwanda. Kan de beschuldigde daar een eerlijk proces krijgen? Is foltering uitgesloten? Zijn de mensenrechten gegarandeerd? Hoe is de persoonlijke situatie van de beschuldigde? Want zowel de ministers van Buitenlandse Zaken en Justitie, als het Openbaar Ministerie vinden dat in principe iemand die van genocide wordt beschuldigd, in het land zelf moet terechtstaan. Daar zijn de misdaden begaan, daar bevinden zich de meeste getuigen. Cultuur en taal zijn daarbij cruciaal.
Geen eerlijk proces Rwanda-kenner Filip Reyntjens was uitgenodigd als getuige-deskundige. Hij was zeer stellig: wie politiek actief is voor de oppositie wordt gezien als een bedreiging en kan niet rekenen op een eerlijk proces. De rechters zijn niet onafhankelijk. Zo heeft president Paul Kagame zich regelmatig publiekelijk uitgelaten over de schuld van oppositieleden terwijl het proces nog gaande was.
Wie gezien wordt als een bedreiging van het regime loopt niet alleen het risico op een oneerlijk proces, maar ook op een inhumane behandeling in de gevangenis en foltering. Mensenrechtenorganisaties als Amnesty International en Human Rights Watch hebben daar vele (recente) rapporten aan gewijd. In het Rwanda van president Kagame worden leden van oppositiepartijen zonder reden opgepakt, gemarteld of erger. Veel oppositieleden verdwijnen gewoon; er wordt nooit meer iets van hen gehoord.
Het valt wel mee … Natuurlijk betoogde het Openbaar Ministerie dat het allemaal wel meeviel. Wie door Nederland wordt uitgeleverd valt onder een speciale wet, de transfer law, die garanties biedt voor een eerlijk proces en een humane behandeling. Ook viel het allemaal wel mee met de politieke activiteiten van Karangwa. Er was dus geen enkele belemmering om Karangwa uit te leveren. Eerdere rechters hadden ook zo geoordeeld bij de uitleveringen van Jean Claude Iyamuremye, Jean Baptiste Mugimba en Venant Rutunga.
Al is er volgens het OM geen enkele belemmering tot uitlevering, toch lijkt het tij te keren. Het is uitzonderlijk dat een getuige deskundige wordt gevraagd te rapporteren én de rechters nemen drie weken de tijd voor een beslissing in plaats van de gebruikelijke twee weken. Ook de opinie over Rwanda verandert. Was Rwanda voorheen ‘het Zwitserland van Afrika, nu is het verworden tot het Noord-Korea van Afrika’, aldus de advocaat van Karangwa, Barbara van Straaten.
Stabiliserende factor? De internationale wereld wist al veel langer dat Rwanda een dictatuur is waar de mensenrechten worden geschonden, net als de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid, maar het werd oogluikend toegestaan vanwege de ‘stabiliserende’ invloed van Rwanda in het gebied.
Dat die invloed vooral gericht was op het annexeren van Oost-Congo zodat de kostbare Congolese grondstoffen en weidegronden in bezit van Rwanda kwamen, ook dat werd door de internationale wereld gedoogd. Maar president Etienne Tshisekedi is de voortdurende aanvallen van Rwanda (via M23) op zijn grondgebied zat en de verhouding met het ooit zo bevriende Oeganda, is de laatste jaren bekoeld. In plaats van een stabiliserende factor wordt Rwanda meer en meer een bedreiging.
Een pottenkijker te veel Mochten de rechters toch uitlevering toestaan, dan moet er voldaan worden aan een aantal voorwaarden, zo vond advocaat Van Straaten. Proces en gevangenschap moeten worden gemonitord. Er moet een Rwandese advocaat naar keuze komen én Karangwa moet kunnen worden bijgestaan door advocaat Plesman, die Karangwa al eerder bijstond.
Dat laatste vond het OM niet nodig. Begrijpelijk. Deze voorwaarde zou door Rwanda direct verworpen worden: één pottenkijker te veel.
Karangwa heeft vanaf de allereerste beschuldiging door de IND, gezegd onschuldig te zijn. Zijn naam kwam- net als een veertigtal anderen- naar boven als gevolg van het Rwanda-project. Dit project startte in 2008 door het nalopen van alle dossiers van mogelijke genocideplegers: Hutu-mannen en vrouwen die ten tijde van de genocide 16 jaar of ouder waren. Pas nadat de IND Karangwa had beschuldigd van genocide, kwam ook Rwanda in actie en nam het de beschuldigingen van de IND over. In 2012 volgde het verzoek tot uitlevering. Volgens Karangwa is hij niet alleen doelwit voor rwanda vanwege zijn politieke activiteiten, maar ook omdat hij een keer heeft geweigerd zich bij de partij van Kagame aan te sluiten tijdens de onderhandelingen in Arusha, voor de genocide. En omdat hij weigerde in 2003 een baan aan de te nemen in Rwanda. Hij werd toen door Rwanda gezien als gematigd. Beide weigeringen hebben kwaad bloed gezet bij het regime, aldus Karangwa.
Traumatisch Wat ook de rechters beslissen, hun vonnis heeft consequenties voor andere Rwandezen in Nederland die beschuldigd worden van genocide in Rwanda. De zitting trok dan ook veel Rwandese belangstellenden uit Nederland en België, waar een grote Rwandese diaspora woont, erfenis van het Belgische koloniale verleden. De meesten weten uit eigen ervaring of van vrienden en familie wat het betekent om in Nederland beschuldigd te worden van genocide: je wordt uit de Nederlandse gemeenschap gestoten, zonder werk, zonder geld, zonder toekomst. Voor een gezin waarvan een van de ouders het stempel 1F krijgt, is het een traumatische ervaring. Veel kinderen leven al tien jaar in onzekerheid, de beschuldigingen dicteren hun hele leven: ze voeren actie, zamelen geld in voor advocaten en leven zelf op het randje van de armoede. Sommigen gaan zelfs zo ver dat het lot van hun ouders hun studie bepaalt: rechten.
Aan het einde van de zitting bepaalde de rechter dat Karangwa niet in vrijheid het vonnis mocht afwachten. Ze volgt daarmee het Openbaar Ministerie dat wees op vluchtgevaar: ‘Kijk hoeveel mensen aanwezig zijn, ook uit België. Iemand is zo de grens over. En België levert niet uit aan Rwanda.’
