Weer journalisten voor de rechter

Hoge straffen 

Beide journalisten horen hun vonnis


Maandag 7 februari 2011

Uitgever 

Agnes Nkusi Uwimana en reporter Saidath Mukakibibi kregen hoge straffen afgelopen week: Agnes kreeg 17 jaar, Saidath 7 jaar. De rechter wees vooral op een artikel waarin stond dat het Rwandese volk ontevreden was met het huidige regime. Dat was geschreven om haat te zaaien, aldus de officier van Justitie. Het Rwandese regime legitimeert haar strenge wetgeving rond de persvrijheid door telkens weer te wijzen op gebeurtenissen voorafgaand aan de genocide in 1994. Toen had onder meer het radiostation Milles Collines haatzaaiende uitzendingen. 

Agnes werd uiteindelijk schuldig bevonden aan het verstoren van de staatsveiligheid, smaad en het propageren van etniciteit, en genocide. Saidath werd 'alleen' schuldig bevonden aan het verstoren van de staatsveiligheid. 


Maandag 24 januari 2011

RWANDA: Begin januari werden zeer hoge straffen geëst voor twee journalisten die zich schuldig zouden hebben gemaakt aan het "bedreigen van de staatsveiligheid door publicatie van materiaal dat tot doel heeft de openbare orde te verstoren en ethnische verschillen te vergroten". Volgens de officier van justitie publiceerde het tweetal artikelen die duidelijk tot doel hadden de bevolking op te zetten tegen de president en de regering. Ook schreven ze onwaarheden om zo de onrust in het land te vergroten, aldus de officier van justitie. Hij eiste voor Uwimana maar liefst 33 jaar gevangenis en 1000 euro boete en voor Mukabibi 12 jaar en 250 euro boete. En dat voor een land dat zegt de persvrijheid hoog in het vaandel te hebben. 

 

Inmiddels heeft 'de wereld' over de zware eis tegen de twee journalisten gehoord. Er wordt druk geprotesteerd. Onder andere door The World Association of Newspapers and News Publishers (WAN-IFRA) en het World Editors Forum. Zij schreven een brief aan president Kagame. Op 4 februari weten we of de president gevoelig was voor de druk van buitenaf; dan is namelijk de uitspraak.

En in de VS is Peter Erlinder, advocaat van Ingabire en advocaat bij het Internationaal Straftribunaal Rwanda, een rondgang door het land begonnen om te vertellen wat er volgens hem écht is gebeurd tussen 1993 en 1995. Erlinder zegt dat de VS, samen met bondgenoten en Rwanda al jaren werken aan een cover-up bij hetzelfde Straftribunaal waaraan hij is verbonden. Volgens Erlinder zijn de VS de werkelijke schuldigen aan de genocide en de oorlogen in Congo. Het is niet de eerste keer dat hij dit meldt. Peter Erlinder werd in mei dit jaar gearresteerd toen hij in Rwanda was voor de verdediging van Victoire Ingabire. Hij kwam pas na drie weken vrij, op voorspraak van Hilary Clinton.


Donderdag 6 januari 2011

RWANDA: Het is druk deze dagen bij de gerechtshoven in Kigali. Afgelopen maandag diende het proces tegen vier oud-getrouwen van president Paul Kagame, gisteren stonden de secretaris en de penningmeester van oppositiepartij UDF-Inkingi voor de rechter wegens deelname aan een illegale demonstratie (zittting gaat morgen verder, de belangstelling was overweldigend). Gisteren stonden ook twee journalisten van de onafhankelijke weekblad Umurabyo terecht. 

Uitgever en journalist Agnes Nkusi Uwimana en collega Saidath Mukakibibi werden in juli gearresteerd en zitten sindsdien in voorarrest. Ze worden beschuldigd van het bedreigen van de staatsveiligheid door publicatie van materiaal dat tot doel heeft de openbare orde te verstoren en ethnische verschillen te vergroten. Volgens de officier van justitie publiceerde het tweetal artikelen die duidelijk tot doel hadden de bevolking op te zetten tegen de president en de regering. Ook schreven ze onwaarheden om zo de onrust in het land te vergroten, aldus de officier van justitie. Hij eiste voor Uwimana maar liefst 33 jaar gevangenis en 1000 euro boete en voor Mukabibi 12 jaar en 250 euro boete. Hun krant, Umurabyo, verschijnt niet meer sinds hun arrestatie.

De twee schreven onder meer dat luitenant-generaal Fred Ibingira vorig jaar verantwoordelijk was voor distributie van granaten die gebruikt werden voor aanslagen op onder meer het busstation in Kigali. Dat zou de reden zijn waarom Ibingira overgeplaatst was naar de Oostelijke provincie. Voorafgaand aan de arrestaties was het weekblad al verschillende keren gewaarschuwd door de Media High Council, de staatsorganisatie die de media onder zich heeft. Agnes Uwimana werd in 2007 ook al gearresteerd op basis van vergelijkbare beschuldigingen en veroordeeld tot twee jaar, waarvan ze een jaar daadwerkelijk in de gevangenis zat.  

Het proces laat duidelijk zien hoe lastig het is journalistiek in Rwanda te bedrijven. Dat heeft alles te maken met de genocide en het trauma dat president Kagame heeft opgelopen van haatzaaiende en alles en iedereen belasterende media in de aanloop van de genocide in 1994 waarbij 800 duizend tot een miljoen Rwandezen omkwamen. Vanwege de angst van een herhaling, kent Rwanda een strenge wet die journalisten criminaliseren als zij artikelen schrijven zoals Uwimana. In feite kan alles wat president Kagame journalistiek niet zint, onder deze wet worden gebracht, waarmee journalisten in feite vogelvrij zijn. Wie zich het ongenoegen van de president op de hals haalt, loopt het risico in de cel te belanden. Er wordt weliswaar gewerkt aan een verandering van deze wet, maar veel vaart zit er niet in.  Rwanda bungelt onder aan de ranglijst van Reporters Zonder Grenzen (plaats 169 van de 178 plaatsen). Deze organisatie noemt Kagame  'Roofdier van de persvrijheid'.

Het feit dat Uwimana toegeeft dat het verhaal van de granaatdistribuerende officier een gerucht was, zonder dat ze dit hebben gechecked, lijkt wellicht journalistiek laakbaar. Aan de andere kant: er gaan veel geruchten door de straten van Rwanda waarvan iedereen weet dat ze op zijn minst voor de helft waar zijn, maar die zeer lastig kunnen worden gecontroleerd. De officier van justitie verwijt Uwimana geen hoor en wederhoor te hebben toegepast. Dank je de koekoek: dat is soms onmogelijk. Als je overheidsinstanties een onwelgevallige vraag stelt dan is een aanhoudend en ijzig stilzwijgen het resultaat. 

Het lijkt er op dat Uwimana in het halfjaar dat zij in voorarrest zit, gedeeltelijk is bezweken onder de druk. Ze gaf gisteren toe fouten te hebben gemaakt en was al bereid geweest te veranderen na de gesprekken met de Media High Council. Haar advocaat vroeg daarom om een lage gevangenisstraf. Collegajournalisten van de New Times zorgden vandaag nog even voor een trap na, door in een lang artikel ook melding te maken van haar ziekte. Uwimana is HIV-positief.

Uitspraak komt op 4 februari.



.