Strooien dak maakt slachtoffers

Woensdag 18 mei

Wie een ritje maakt van Kigali naar Gisenyi ziet het overal glinsteren in de heuvels. Gloednieuwe zilverkleurige golfplaten daken bedekken de huizen. Het doet soms pijn aan de ogen, maar voor de mensen die er wonen, moet het heerlijk zijn. Geen ongezonde strooien daken meer. Geen lekkende daken meer. Rwanda is waarlijk een paradijs in Afrika en iedereen die langskomt kan het met eigen ogen aanschouwen. 

Sinds 2009 is er een officieel programma om alle 124.671 (bron: New Times en wat prachtig dat er zo nauwkeurig geteld is) hutten met rieten daken (Nyakatsi in het Kinyarwanda) te vervangen door bakstenenhuizen met golfplaten. De nieuwe huizen moesten worden gebouwd op speciaal daarvoor aangewezen plekken, zodat tegelijk meer landbouwgrond vrijkwam. In 2011 zou er geen rieten dak meer te vinden moeten zijn in Rwanda. 

Er verschenen juichende verhalen in de New Times en op de televisie over dorpen waar met man en macht en tot volle tevredenheid van allen, nieuwe huizen werden gebouwd. Vorig jaar leek het doel nog redelijk onbereikbaar en dus werden er wat scheppen bovenop gedaan en startte een waar Nyakatsi-offensief. Volgens de New Times is deze maand 86 procent van alle hutjes vernietigd. 

Maar lang niet iedereen in Rwanda staat te juichen. Soms worden huizen zomaar platgegooid. Zonder dat de bewoners gecompenseerd worden, zonder dat er een nieuw huis op ze staat te wachten, ja zelfs zonder enige waarschuwing vooraf. Er wordt nog wel gekeken of het huis leeg is, voor het in de brand wordt gestoken, maar dat is dan ook alles. Wie zich verzet kan klappen krijgen. Deze acties worden gelegitimeerd door te wijzen dat het om huizen gaat die zijn gebouwd nadat het programma van start ging. Officieel mochten er sinds die tijd geen hutten met rieten daken meer worden gebouwd. 

Het zijn vooral de armen en de Pygmeeen die getroffen worden door het programma. De armen hebben geen geld voor een bakstenen huis met een golflaten dak en dus blijven ze hutten met rieten daken bouwen. Er zijn zelfs mensen die hun golfplaten dak verkopen, om in leven te blijven. De Pygmeeen vinden een bakstenen huis maar niks en zweren bij hun hutten. Gevolg is dat een groeiend aantal Rwandezen geen dak meer boven het hoofd heeft. Iets dat vooral in het regenseizoen voor problemen zorgt. Inmiddels is een aantal Rwandezen al de grens over gevlucht naar Burundi, omdat ze dakloos zijn geworden.

Het is tekenend voor de manier waarop president Kagame zijn land regeert: de maatregel is niet verkeerd, maar de uitvoering is dictatoriaal. Daardoor worden de meest kwetsbare groepen in de problemen gebracht. En voor die problemen heeft de president geen oog. Hij vindt het imago van Rwanda belangrijker. De buitenwereld moet zien hoe welvarend Rwanda is. Wat Afrika allemaal vermag als het land goed wordt geregeerd. Helaas mag er binnen Rwanda niet worden gediscussieerd over dat 'goede regeren'. Volgens Kagame kan discussie namelijk leiden tot een nieuwe genocide. Wat jammer dat hij zo weinig vertrouwen in zijn eigen volk heeft.