Buitenpost De Wereld 

Woensdag 22 januari 

Nederland moet stoppen met haar steun aan het dictatoriale regime van Paul Kagame en moet al haar invloed aanwenden om ervoor te zorgen dat niet alleen oppositieleider Victoire Ingabire, maar alle politieke gevangenen vrij komen. Ook moet Nederland moet stoppen met de jacht op Rwandezen in Nederland. Dat was ongeveer de strekking van de petitie die gisteren werd aangeboden aan Angelien Eijsink (PvdA), voorzitter van de vaste kamercommissie voor Buitenlandse Zaken. 

Eijsink nam de petitie blijmoedig in ontvangst en beloofde hem te behandelen in de commissie. Ook zou ze de petitie doorgeven aan het ministerie van Justitie. Twee jaar geleden stond bijna dezelfde delegatie in de hal van de Tweede Kamer met een eerste petitie. Die heeft niet veel uitgehaald. Nederland weigert nog steeds bijvoorbeeld oppositieleider Victoire Ingabire te erkennen als politiek gevangene en vindt nog steeds dat haar proces eerlijk en transparant was, ook al zeggen mensenrechtenorganisaties als Amnesty International het tegendeel. 

Donderdag 19 december 2013

Dramatische oproep echtgenoot Ingabire

Gisteren stuurde Lin Muyizere, de echtgenoot van de Rwandese oppositieleider een dramatische oproep om Ingabire te blijven steunen. Ingabire werd in hoger beroep veroordeeld tot 15 jaar in plaats van 8 jaar die ze eerder kreeg (zie 14 december). Het bleef in de Nederlandse media oorverdovend stil. Ach ja, Rwanda, dictatuur, Kagame, geen eerlijke processen. Dat wisten we nu wel. Gaap.  Ander onderwerp graag, wat vinden jullie van de jongetjes van Onno Hoes en de Chinese uitglijer van Gordon?

Dit schrijft de echtgenoot van Ingabire:

'Wij zijn bijzonder teleurgesteld (…) wij hadden hoop dat het met Victoire goed zou aflopen. Dat is niet gebeurd. Ik weet van mijn vrouw dat ze sterk is, dat zij altijd zal blijven strijden voor haar rechtvaardige idealen (…) Er zijn volgens Victoire meer Afrikaanse politici geweest die geduld moesten hebben en pas later hun idealen konden verwezenlijken. Namens mijn vrouw en kinderen wil ik alle vrienden en bekenden in en buiten Nederland bedanken voor hun steun (…) Wij zullen de  steun ook in de toekomst nodig hebben, want wij gaan door om Victoire vrij te krijgen.'

Morgen hoort Jean Claude I of hij kan worden uitgezet of niet. Voor zo'n twintig andere Rwandezen, eveneens beschuldigd van genociden is deze uitspraak van groot belang. Als hij kan worden uitgezet, wacht hen waarschijnlijk eenzelfde lot. Vraag is nu of de hogere straf van Ingabire nog wordt meegewogen door de rechter. Het OM gebruikte namelijk de relatief lage straf van acht jaar om aan te tonen dat in Rwanda een eerlijk en onafhankelijk proces beslist mogelijk was. Nu is die acht jaar dus omgezet in 15 jaar. Officieel was het proces al afgesloten en heeft niemand dit meer kunnen melden. Met de mediastilte, slechts een artikel hier en daar, zou de rechter er zomaar niets van kunnen weten. Wordt vervolgd dus.

Zaterdag 14 december 2013

In hoger beroep heeft oppositieleider Victoire Ingabire 15 jaar in plaats van 8 jaar gekregen. Het OM had levenslang geëist. Volgens de rechter had Ingabire eigenlijk 27 jaar gevangenisstraf moeten krijgen, maar omdat ze een gezin had in Nederland en nog nooit eerder was veroordeeld, werd het 15 jaar celstraf. 

Ingabire werd schuldig bevonden aan bagatelliseren van de genocide en het bedreigen van de staatsveiligheid. Ze werd nu ook schuldig bevonden aan het verspreiden van geruchten die moesten leiden tot een opstand. In haar eerdere proces vond de rechter haar op dit punt niet schuldig. Zowel Ingabire als het OM waren in beroep gegaan. Haar Engelse advocaat Iain Edwards is teleurgesteld, maar wil pas reageren als hij het vonnis heeft ontvangen. Dat zal begin volgend jaar zijn.

Volgens bronnen in Kigali zouden honderd politieagenten 's morgens hebben geprobeerd mensen te verhinderen de uitspraak bij te wonen. Ze zouden mensen hebben geslagen en camera's en mobieltjes hebben afgepakt. Als het waar is, heeft het niet veel geholpen, want de zaal zat  bomvol diplomaten en supporters van Ingabire. 

Nu is dus de vraag of het vonnis van Ingabire gevolgen heeft voor de uitzettingen van de twintig Rwandezen die door het IND van genocide zijn beschuldigd. Vinden de rechters het na dit vonnis nog steeds verantwoord om mensen terug naar Rwanda te sturen? Aanstaande donderdag beslist de Haagse rechtbank of Jean Claude I. kan worden uitgezet om in Rwanda te worden berecht. Sleutelvraag is natuurlijk of hem een eerlijk proces wacht met onafhankelijke rechters.

De Nederlandse justitie heeft sterke banden met die van Rwanda. Nederland heeft de afgelopen jaren veel tijd en geld in het justitiële systeem gestopt. De lijntjes zijn daarom kort; waarschijnlijk zijn er vriendschappen ontstaan. Vraag is nu hoe sterk de verbondenheid is. Blijft Nederland ontkennen dat het hier wel degelijk gaat om politiek? Blijft nederland de ogen sluiten voor de justitiële afhankelijkheid in Rwanda? Zo ja, dan is er de kans dat het imago van ons land van internationale vrede en veiligheid een flinke buts oploopt.

Nu al worden mensen van de ene op de andere dag statenloos gemaakt zonder dat er een rechter aan te pas komt. Het zijn ambtenaren die beslissen een dossier te beginnen, paspoorten in te nemen,  vergunningen af te pakken. Het zijn ambtenaren die mensen per brief vertellen dat ze binnen 24 uur het land moeten verlaten. Wie van genocide wordt verdacht, heeft plots geen enkel recht meer. 

Aanstaande vrijdag, als de rechter zich uitspreekt over de uitzetting van Jean Claude I, is dus opnieuw een dag die door veel Rwandezen met angst en beven wordt afgewacht.

Vrijdag 13 december 2013

Hoorde zojuist dat Ingabire 15 jaar heeft gekregen! 

Rwanda: gemengde gevoelens

Vandaag krijgt oppositieleider Victoire Ingabire te horen of ze als vrij mens de deur uit mag wandelen, of nog een paar jaar moet zitten. Gek genoeg zal een aantal van haar grootste fans niet staan te springen bij haar vrijlating. Ze worden namelijk van genocide verdacht en als Ingabire wordt vrijgesproken is de kans groot dat alle rechters waar dan ook, hun uitzetting naar Rwanda zullen goedkeuren.

Nu nog doen landen -overigens een afnemend aantal- niet aan uitzetting omdat de rechters vinden dat de genocide verdachten geen eerlijk proces wacht in Rwanda. Sinds het Internationaal Rwanda Tribunaal in Arusha (Tanzania) enkele zaken heeft doorgespeeld naar Rwanda omdat het vertrouwen heeft in de rechtsgang, is er een nieuwe golf van uitleveringsverzoeken uitgegaan. Rwanda vindt dat verdachten van genocide in hun eigen land terecht moeten staan. Op zich een legitiem standpunt als er sprake zou zijn van een eerlijke en onafhankelijke rechtsgang. Maar dat is nou juist niet het geval, aldus onder meer Amnesty International en Human Rights Watch.

In Engeland bijvoorbeeld, heeft Rwanda gevraagd om de uitlevering van vijf mensen. Maar Rwanda weigert om meer informatie te sturen over deze mensen. Die extra gegevens heeft het Openbaar Ministerie nodig in de rechtszaak over hun uitlevering in maart 2014. Meestal bestaat die extra informatie uit materiaal dat de schuld van verdachten moet aantonen.

Al met al zullen veel mensen de uitspraak van de rechter vandaag met gemengde gevoelens afwachten. 

Donderdag 1 augustus 2013

In de Rwandese hoofdstad Kigali werd gisteren het hoger beroep in de zaak van oppositieleider Victoire Ingabire afgesloten. De afgelopen dagen werd haast gemaakt met de laatste getuigen, vanwege de vakantie van de rechters. Die begint vandaag. Uitspraak duurt nog even: op 1 november gaan de rechters ons vertellen wat ze er van vinden.

Woensdag 26 juni, 2013

Het hoger beroep van Ingabire duurt voort. Het OM beschuldigt de advocaten van Ingabire ervan hun belangrijke anonieme getuige te hebben gemanipuleerd. De getuige, in dienst van de overheid, zegt onder meer dat haar was gevraagd te getuigen tegen Ingabire mocht het tot een proces komen. Ook zou een van de mede-beklaagden, majoor Uwumuremyi geld hebben gekregen voor zijn getuigenis tegen Ingabire. Nu wordt dus van AA gezegd dat haar getuigenis niet klopt en is ingefluisterd door de advocaten van Ingabire. Haar Rwandese advocaat wordt er zelfs van beschuldigd in 2010, al voor haar proces, contact te hebben gehad met de getuige. 

 Men is bang dat de rechter haar vijf jaar zullen geven: met een gevangenisstraf van vijf jaar mag je namelijk niet meer actief zijn in de politiek. Met zo'n straf is de rol van Ingabire dus in een klap uitgespeeld. Verwacht wordt dat de uitspraak in september of oktober komt.

Woensdag 29 mei 2013

Het Europese parlement sprak zich de afgelopen week uit over de mensenrechten in Rwanda en de zaak van oppositieleider Victoire Ingabire in het bijzonder. Volgens het Europese parlement is het proces van Ingabire een belangrijke testcase voor het justitiële systeem in Rwanda. Hoe gaat dat om met belangrijke POLITIEKE processen? Waar Nederland dus nog steeds weigert het proces van Ingabire politiek te noemen, doet het Europese Parlement (EP) dat wel. Het Europese Parlement is het eens met Human Rights Watch en Amnesty International: het proces voldoet tot nu toe niet aan de internationale standaard.

Volgens het EP is in Rwanda de scheiding der machten (Trias Politica) niet vanzelfsprekend, zo sprak president Kagame zich meermalen uit over Ingabire. Het EP hamert er dan ook op onafhankelijke rechtspraak en vrijheid van meningsuiting. Ook moeten de vage genocide wetgeving worden aangepakt. Deze wordt nog steeds gebruikt om critici de mond te snoeren.   

Volgens het EP zijn er bewijzen dat Rwanda betrokken is in recente gevechten tussen rebellen en het Congolese leger. Al eerder constateerde de Verenigde naties in twee rapporten dat Rwanda de rebellen van M23 steunde met geld, soldaten en materieel. Rwanda heeft veel moeite gedaan om te verhinderen dat er een VN-brigade met extra mandaat zou komen in het gebied. Deze brigade (voornamelijk bestaand uit Zuid-Afrikaanse en Tanzaniaanse soldaten) heeft als taak M23 te elimineren. Deze speciale brigade mag als enige gewapende aanvallen uitvoeren.

Het EP nam dan ook een resolutie aan waarin officieel de bezorgdheid wordt uitgesproken over de handhaving van de mensenrechten en het recht op een eerlijk proces in Rwanda. De EU vraagt dan ook aan alle partijen, inclusief de internationale geldgevers om druk te blijven uitoefenen op Rwanda: alle politieke gevangen moeten vrij, er moet meer politieke ruimte komen en steun aan M23 moet direct stoppen.

Maandag 27 mei 2013

Ingabire heeft het zwaar op dit moment in haar hoger beroep stapelen de problemen zich op. Zo was er opeens geen tolk meer voor haar Engelse advocaat en is haar anonieme getuige (AA genoemd) is niet meer zo anoniem. De echtgenoot van de acht maanden zwangere vrouw kwam er achter dat het zijn vrouw was die getuigde voor Ingabire. Hij gaat nu tegen zijn vrouw getuigen. Een knap staaltje van manipulatie zullen we maar zeggen. De vrouw kwam vorige week tijdens het hoger beroep niet opdagen voor haar vervolgverklaring, nadat ze de dag ervoor tegen de rechters had gezegd dat een mede-beklaagde van Ingabire door de militaire inlichtingendienst was gevraagd te getuigen tegen Ingabire en andere getuigen te zoeken die hetzelfde wilden doen. (zie hieronder 21 mei). 

Maandag 27 mei 2013

Scheuring steungroep Ingabire?

De steungroep van UDF-Inkingi, de partij van Rwandees oppositieleider Victoire Ingabire, maakt onderling  ruzie. De steungroep bestaat uit voormalige leden van UDF-Inkingi die in het buitenland wonen. Officieel kunnen mensen in het buitenland geen lid meer zijn van de partij, daarom werd een steungroep in het leven geroepen. Het is de schaduwpartij van de Rwandese UDF-Inkingi in Rwanda. Een deel van de steungroep wil nauwere samenwerking met RNC (Rwanda National Congress). Deze partij is opgericht door vroegere vrienden van Paul Kagame. Deze partij sluit gewelddadige actie niet uit om Paul Kagame als president weg te krijgen. Een ander deel van de steungroep wil absoluut geen geweld gebruiken. Zij hebben de steun van Ingabire. Vanuit de gevangenis laat zij weten dat uitsluitend een vreedzaam proces naar democratie de juiste weg is als het gaat om verzoening, vrede en de toekomst van Rwanda. Zij sluit elk gebruik van geweld uit. Ingabire heeft het zwaar op dit moment. Niet alleen heeft ze te maken met een scheuring binnen de steungroep, in haar hoger beroep stapelen de problemen zich op. 

Haar anonieme getuige (AA genoemd) is niet meer zo anoniem. De echtgenoot van de acht maanden zwangere vrouw kwam er achter dat het zijn vrouw was die getuigde voor Ingabire. Hij gaat nu tegen zijn vrouw getuigen. Een knap staaltje van manipulatie zullen we maar zeggen. De vrouw kwam vorige week tijdens het hoger beroep niet opdagen voor haar vervolgverklaring, nadat ze de dag ervoor tegen de rechters had gezegd dat een mede-beklaagde van Ingabire door de militaire inlichtingendienst was gevraagd te getuigen tegen Ingabire en andere getuigen te zoeken die hetzelfde wilden doen. (zie hieronder 21 mei). 

Dinsdag 21 mei 2013

Proces Ingabire: getuige gearresteerd 

Vorige week werd in het hoger beroep van oppositieleidster Victoire Ingabire een getuige a decharge gehoord. Op verzoek van de verdediging achter gesloten deuren, omdat niemand mag weten wie het is. De getuige (onder het pseudoniem AA) zou de volgende ochtend terugkomen om de verklaring af te maken, maar verscheen niet in de rechtbank. Er ontstond grote commotie, niemand wist waar de getuige zich bevond. Pas om twee uur verscheen de getuige, die vertelde dat hij zich niet goed gevoeld had die ochtend; verder wilde de getuige niets vertellen. Wat er precies is gebeurd, is nog volstrekt onduidelijk. Een andere getuige, Michel Habimana, verklaarde hetzelfde als de anonieme getuige. Hij werd na zijn verklaring mishandeld tijdens een verrassingsbezoek van het OM.  Het hoger beroep is geschorst tot 24 mei. 

De anonieme getuige bevestigt het verhaal van andere mede-beklaagden, dat er sprake is van bewuste misleiding van de rechters. De getuige verklaart dat in 2009, in heropvoedingskamp Mutobo drie vertegenwoordigers van Kigali arriveerden, die spraken met mede-beklaagde Vital Uwumuremyi. Ze lieten aan Uwumuremyi een krant zien met de foto van Ingabire. In het bijbehorende krantenartikel werd verteld dat Ingabire van plan was naar Rwanda terug te komen om deel te nemen aan de presidentsverkieizngen. De drie vertegenwoordigers van de regering in Kigali vroegen aan Uwumuremyi of hij wilde verklaren dat Ingabire samenwerkte met de Hutu rebellen FDLR. Ook werd hem gevraagd op zoek te gaan naar andere ‘getuigen’ die hetzelfde zouden willen verklaren. Uwumuremyi kreeg een cheque van 300.000 RWF (ongeveer 365 euro). 

Proces Ingabire: secretaris generaal UDF nog steeds gevangen

Sylvain Sibomana, de secretaris generaal van de partij van Ingabire, zit nog steeds gevangen. Hij werd 25 maart jongstleden gearresteerd, toen hij op weg was naar de rechtszaal waar het hoger beroep van Ingabire zou dienen. Volgens de partij UDF-Inkingi, wordt Sibomana slecht behandeld in de gevangenis. Zo mag hij geen maaltijden ontvangen van zijn familie en krijgt hij geen medische hulp. Ook zou Sibomana zijn getrapt en geslagen. Met Sibomana zitten nog zes anderen in de gevangenis. Zij zijn gearresteerd, volgens de UDF, omdat zij vorig jaar september een ontmoeting hadden met Sibomana. De partij vraagt zich dan ook af of het tegenwoordig in Rwanda strafbaar is om iemand van een poltiieke partij te ontmoeten. Het proces tegen Sibomana wordt telkens uitgesteld. Volgens de UDF een manier om Sibomana in de gevangenis te houden en te bedreigen. Naar het zich nu laat aanzien moet de UDF-leider op 5 juni voor de rechter verschijnen.

Maandag 6 mei 2013

Overmorgen wordt het beroep hervat van oppositieleider Victoire Ingabire. Zowel Ingabire als het Openbaar Ministerie gingen in beroep. November vorig jaar werd Ingabire veroordeeld tot acht jaar gevangenis, onder meer vanwege het hebben van een ideologie. Voor Ingabire is het helder: zij is veroordeeld omdat zij kritiek heeft op het Rwandese systeem en haar president. 

Niet alleen Ingabire ging in hoger beroep, ook het openbaar Ministerie. Tijdens haar proces vonden de rechters geen bewijs dat Ingabire en haar vier mede-beklaagden bezig waren met het opzetten van een gewapende arm van haar politieke partij. Daarmee was het OM het absoluut niet eens. Helaas voor het OM besloten de vier medebeklaagden vorige week iets openhartiger en eerlijker te zijn dan tijdens het proces. Zij vertelden iets heel anders dan zij tijdens het proces hadden getuigd. Toen verklaarden ze dat zij hadden samengewerkt met Ingabire om een gewapende arm op te zetten, nu, tijdens het beroep vertelden ze dat er geen sprake was van contacten met Ingabire.

De rechters vonden Ingabire ook niet schuldig aan het verspreiden van geruchten met als doel de bevolking op te zetten tegen het regime. Volgens hen had het OM zinnen geplukt uit interviews en haar eerste speech bij het vliegveld, en deze volkomen uit hun verband gerukt. Ook hiertegen ging het OM in beroep. Dat Ingabire maar acht jaar kreeg vonden ze te gek voor woorden en dus gingen ze ook hiertegen in beroep.

Haar advocaat Iain Edwards verwacht dat het beroep rond 15 mei zal zijn afgerond. Daarna moet er twee tot drie maanden gewacht worden op de uitspraak.

Woensdag 1 mei 2013

Een uiterst verrassende wending tijdens het hoger beroep van oppositieleider Victoire Ingabire: alle vier haar mede-verdachten die tijdens het proces bekenden mee te hebben gewerkt aan het oprichten van een gewapende tak van haar politieke partij, ontkennen dat nu. Ze zeggen dat er nooit een dergelijke tak heeft bestaan. Ingabire is grotendeels veroordeeld op basis van deze getuigen.

Narcisse Nditurende was de belangrijkste van de vier. Hij zegt nu dat zij Ingabire wel hebben benaderd om te zien of ze iets voor elkaar konden betekenen, maar dat Ingabire weigerde om contact met hen te hebben. Ze was bezig met het organiseren van haar terugkeer naar Rwanda en dat zou in gevaar kunnen komen door dergelijke contacten. Nditurende verklaarde nu dat hij direct inzag dat ze niets hadden te verwachten van iemand die wilde terugkeren in Rwandese politieke arena. Nditurende wilde geen militaire tak oprichten, maar had geld nodig voor wapens, zodat zijn mensen zich beter konden verweren tegen aanvallen van andere FDLR groeperingen en het Congolese leger.

Opmerkelijk was ook zijn bekentenis dat hij tijdens zijn gevangenschap zijn wachtwoord moest afgeven van zijn emailadres, onder druk van het ministerie van Justitie. Op die manier had het openbaar ministerie vrij toegang tot zijn email en kon natuurlijk zelf ook e-mails uitsturen.

Vanaf het begin hebben Ingabire en haar advocaten de authenticiteit van de mails van Nditurende in twijfel getrokken, ook omdat veel mails elkaar tegenspraken.

Net als Ingabire verwees ook majoor Uwumuremyi Vital naar het akkoord tussen Rwanda en DRC, waarin onder meer wordt afgesproken dat voormalige FDLR-rebellen die hun wapens neerleggen en terugkeren naar Rwanda niet vervolgd kunnen worden voor zaken die zij hebben gedaan in DRC, met uitzondering van genocide, oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid.

Grote vraag is natuurlijk hoe het komt dat de vier getuigen hun eerdere verklaringen hebben ingetrokken. Volgens Iain Edwards, advocaat van Ingabire, reageren de vier mede-verdachten op de beschuldiging van het Openbaar Ministerie tijdens dit beroep, dat zij een gewapende tak hebben gevormd van de politieke partij FDU-Inkingi, de partij van Ingabire. Het is in hun eigenbelang om hun eerdere verklaringen te wijzigen. Volgens Edwards begint het betoog van het Openbaar Ministerie scheuren te vertonen, maar hij gelooft niet dat dit voor zijn client iets uitmaakt.

Dinsdag 23 april 2013

Ingabire: 'Ik ben veroordeeld op basis van sentiment niet op basis van bewijs'

Gisteren ging het hoger beroep verder van oppositieleider Victoire Ingabire. Wat daar gebeurde weet ik nog niet, de informatie verloopt trager dan gebruikelijk, nu een van de partijleiders ( Sylvain Sibomana) ook gevangen zit. Hij is gearresteerd en in elkaar geslagen toen hij op weg was naar de eerste dag van het hoger beroep, begin april. Wel is er inmiddels meer informatie over wat er vorige week in de rechtszaal plaatsvond.

Volgens Ingabire hebben de rechters onterecht toegestaan dat er aan het einde van het proces een nieuwe beschuldiging werd toegevoegd, namelijk die van divisionisme, hoogverraad en ontkenning van genocide. Volgens haar advocaat is Ingabire nooit ondervraagd over deze beschuldiging. De nieuwe beschuldiging werd toegevoegd, aldus de advocaat, omdat het OM zag dat voor een deel van de zes beschuldigingen absoluut geen bewijsmateriaal was.

Volgens Ingabire veroordeelde de rechter haar op basis van sentimenten, niet op basis van solide bewijs. Zo vond de rechter dat Ingabire een VN-rapport over de genocide had verdraaid.

Ingabire wees ook op artikel 17 van de grondwet die zegt dat een criminele activiteit een persoonlijke daad is. Ze begreep dus niet hoe de rechter haar kon veroordelen omdat ze geld zou hebben overgemaakt naar de FDLR. Daarvoor is geen snipper bewijs aangeleverd, aldus Ingabire. (Uit de –door Nederland!- opgevraagde overzichten van Western Union blijkt nergens dat Ingabire geld heeft overgemaakt. Wel heeft een kennis van haar geld overgemaakt naar Congo. Achter de verklaring van deze kennis moeten vraagtekens worden gezet. Zij heeft deze bij herhaling veranderd.)

Daarnaast vond Ingabire het vreemd dat de rechters bewezen vonden dat zij van plan was het regime omver te werpen. Zij wilde uitsluitend een regimeverandering door deel te nemen aan de presidentsverkiezingen.

De Rwandese advocaat Gasasera Gatera legde uit dat Ingabire nooit een eerlijk proces heeft gehad. Dat de regel: onschuldig tenzij anders bewezen, nooit is toegepast tijdens het hele proces. Dat de rechters er vanaf het begin van overtuigd waren dat zij schuldig was. Dat de rechters zelfs soms de plaats innamen van het Openbaar Ministerie. Ingabire besloot niet langer te verschijnen in de rechtszaal toen een van haar getuigen werd mishandeld en bedreigd in zijn cel. Dat was april vorig jaar. Ze geloofde niet langer dat een eerlijk proces nog mogelijk was.

Ook was het Hooggerechtshof niet gerechtigd om een aantal van de beschuldigingen te behandelen. Toen de advocaten (Ingabire heeft een Engelse en een Rwandese advocaat) vroegen deze beschuldigen daarom te laten vallen, kregen ze geen antwoord van de rechters, maar kregen ze via de media te horen wat er zou moeten gebeuren. De woordvoerders van Justitie vertelden precies wat de rechters te doen stond. Volgens Gatatera een duidelijk bewijs dat de rechters niet onafhankelijk waren. Het dieptepunt was toen de rechters tegen de advocaten van Ingabire begonnen te vloeken en te tieren en dreigden hun mandaat af te nemen, zodat ze niet langer Ingabire zouden kunnen verdedigen.

Gisteren is de tweede week van het hoger beroep ingegaan. Beide partijen hebben beroep aangetekend. Het is niet bekend wanneer dit hoger beroep zal zijn afgerond.

Donderdag 18 april

Het hoger beroep van oppositieleider Victoire Ingabire is afgelopen maandag echt begonnen. Zowel Ingabire als het Openbaar Ministerie gingen in beroep tegen het vonnis van acht jaar celstraf. Het Openbaar Ministerie kwam als eerste aan het woord en eiste 25 jaar gevangenisstraf Ingabire is van plan alle beroepsmogelijkheden in Rwanda te benutten en gaat als dat niets oplevert, naar het Afrikaanse Hof voor de rechten van de mens.

Het OM vindt het onbegrijpelijk dat de rechter niet bewezen achtte dat Ingabire met subversieve geruchten de staatsveiligheid had willen ondermijnen. Ook vindt het OM dat er ruim voldoende bewijsmateriaal is om aan te tonen dat Ingabire bezig was met het opzetten van een gewapende arm van haar politieke partij.  

Op dinsdag kwam Ingabire aan het woord. Zij baseert haar beroep op drie punten: Volgens een akkoord tussen Congo en Rwanda (2007) mogen rebellen van de FDLR die terugkeren naar Rwanda, niet vervolgd worden voor misdaden die zij in Congo hebben begaan, met uitzondering van degenen die beschuldigd worden van genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden. Volgens Ingabire heeft het Openbaar Ministerie opzettelijk dit akkoord genegeerd in haar zoektocht naar getuigen à charge. Ingabire doelt op de vier oud-militairen die tegelijk met haar terecht staan. Minstens twee van hen zijn tijdens hun gevangenschap in een militair kamp, zodanig onder druk gezet dat hun getuigenissen volstrekt ongeloofwaardig zijn.

Daarnaast mag het Openbaar Ministerie drie bewijsstukken in beslag genomen tijdens een huiszoeking thuis in Zevenhuizen,  uitsluitend gebruiken als het gaat om terroristische activiteiten. Het OM gebruikt de bewijsstukken echter voor andere beschuldigingen. Verder vindt Ingabire dat de wetten die gaan over het ontkennen van de genocide en het hebben van een genocide ideologie, op onderdelen strijdig zijn met de grondwet.

Het proces tegen Ingabire is scherp veroordeeld door Amnesty International en Human Rights Watch. Rechters waren bevooroordeeld, getuigen werden gemanipuleerd en geïntimideerd.

woensdag 17 maart 2013

Hoger beroep Ingabire morgen voortgezet

En morgen wordt het hoger beroep van Victoire Ingabire voortgezet. Haar secretaris generaal, Sylvain Sibomana, zit nog steeds gevangen nadat hij was gearresteerd op 15 april, toen haar hoger beroep van start ging. Bij de arrestatie werd Sibomna hard in elkaar geslagen.

Maandag 25 maart

Vandaag begint het hoger beroep tegen oppositieleider Victoire Ingabire. Amnesty International greep de gelegenheid aan om met een rapport te komen vandaag, over haar proces. Zij komen tot de conclusie dat Ingabire geen eerlijk proces heeft gehad. Nu Nederland nog!  Natuurlijk meldt ook 'his maters voice' krant New Times over het hoger beroep. 

Las zojuist dat medestanders van Ingabire worden verhinderd om naar het gerechtsgebouw te gaan. De politie controleert alle toegangswegen en zou op de supporters in slaan. 

13.40 Kreeg door dat 120 mensen zijn gearresteerd omdat ze bandjes en portretten van Ingabire droegen. Onder hen de vice voorzitter Sylvain Sibomana. 

15.00 uur: Hoger beroep wordt verdaagd tot 16 april. Reden is nog niet helemaal duidelijk.

Wordt vervolgd

Dinsdag 12 februari 2013

Opnieuw is er een lid van de partij van Ingabire gearresteerd. Volgens een persbericht van Silvain Sibomana klopte gisterochtend vroeg de politie op de deur van Dominique Shyirambere. Ze lieten hem een arrestatiebevel zien. Hij zou zich bezig houden met het drukken van vals geld. Het enige wat de agenten vonden in zijn huis was 40.000 Rwandese Francs en die waren heel duidelijk niet vals.

Daar lieten de agenten zich niet door uit het veld slaan en namen hem mee naar het bureau van de inlichtingendienst voor ondervraging.

Volgens het persbericht reed het konvooi langs de Amerikaanse ambassade, toen de agenten een telefoontje kregen, waarna ze meneer Shyirambere terstond vrijlieten. Overigens zonder zijn huissleutels en zijn 40.000 Rwandese francs terug te geven.

Onbedoeld knoopt het persbericht hier zaken aan elkaar die natuurlijk niets met elkaar te maken hebben: de Amerikaanse ambassade, een telefoontje en de vrijlating. Alsof de Amerikanen het FDU-lid voorbij zien rijden, de telefoon pakken en de Rwandese politie sommeren de man vrij te laten.

Zo ging het natuurlijk niet. Ergens vanuit de Rwandese hiërarchie kwam de opdracht om meneer Shyirambere vrij te laten. Waarom? Paul mag het weten. Wellicht was het punt gemaakt, de leden van de FDU wisten weer dat ze dag en nacht van hun bed gehaald konden worden op de meest vreemde verdenkingen. 

Nog niet zo lang geleden probeerden FPR-milities (Inkeragutabara) bij een ander FDU-lid binnen te dringen. De man wist echter zijn poort goed gesloten te houden en de mannen stonden de hele nacht tevergeefs op de deur te bonzen.  Pas tegen het krieken van de ochtend lukte het de militie om binnen te komen, waarop ze uit frustratie de bewoners in elkaar begonnen te slaan, inclusief Sylvain Sibomana, de secretaris generaal van de FDU. Hij had een telefoontje gekregen en was komen kijken wat er aan de hand was. Toen uiteindelijk de politie kwam, had die al snel in de gaten dat de agressors van doen hadden met de overheid. Ze bekommerden zich dus om de slachtoffers en lieten de schuldigen zonder aanklacht vertrekken. Weer een ander lid van de FDU werd uit zijn huis gejaagd omdat hij politieke bijeenkomsten zou organiseren in zijn café. Overigens gebeuren dit soort dingen niet alleen de leden van de FDU, maar alle leden van de oppositie.

De mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch veroordeelt in haar laatste jaarrapport dit soort arrestaties en bedreigingen.  Ze erkent dat Rwanda op economisch gebied vooruitgang boekt, maar constateert dat dit gepaard gaat met voortdurende restricties van de politieke ruimte en persvrijheid. De oppositie krijgt geen enkele kans en kritische journalisten komen in de gevangenis.  En hoewel twee veel bekritiseerde wetten zijn aangepast (de media-wet en de genocide-wet), zijn deze twee wetten nog steeds niet in werking getreden. 

Inmiddels is de advocaat van Ingabire weer in Kigali. Ongetwijfeld om te bespreken wat de strategie gaat worden nu hoger beroep is aangetekend. Ingabire werd veroordeeld tot acht jaar gevangenisstraf omdat ze schuldig zou zijn aan staatsondermijnende activiteiten en aan het ontkennen van de genocide.

Dinsdag 15 januari 2013 

Morgen is het precies drie jaar geleden dat Victoire Ingabire terugkeerde naar Rwanda om mee te doen met de presidentsverkiezingen. Dat werd haar onmogelijk gemaakt. Ze werd al snel gearresteerd, kreeg huisarrest, werd weer gearresteed en na een lang proces werd ze eind vorig jaar tot acht jaar cel veroordeeld. Ingabire stuurde me vanuit de gevangenis een 60-pagina’s tellend document met daarin haar ervaringen en gedachten over haar tijd in Rwanda.

September 2010: Ingabire zoekt letterlijk de grenzen op. Ze had stadsarrest en liet zien tot waar ze mocht komen. Foto: Anneke Verbraeken

Ik denk niet dat ze het erg zal vinden als ik een klein stukje publiceer op deze site over haar ervaringen in het begin van haar verblijf in Rwanda.

‘Als ik een terroriste ben, wat was Bin Laden dan? Het was op 8 februari 2010, drie weken nadat ik was teruggekeerd in mijn geboorteland na 16 jaren in ballingschap, dat president Kagame een persconferentie gaf.

Een journalist vroeg hem wat hij van mij vond. Van Kagame is bekend dat hij geen blad voor zjn mond neemt en hij antwoordde dus openhartig: ‘Wacht maar, deze mevrouw is met veel lawaai binnengekomen, maar zij zal heel snel ontdekken dat wij hier in Rwanda een muur van wetten hebben gebouwd waar zij haar hoofd aan zal stoten. Binnenkort zal ze begrijpen met wie ze van doen heeft.’

Een dag later werd Ingabire gesommeerd om zich te melden bij haar wijk-politiebureau. Daar werd ze beschuldigd van genocide ideologie, divisionisme en tot haar grote verbazing ook van terroristische activiteiten. 

‘Dat was nieuw voor mij. Ik moest direct denken aan die man met die lange baard die sinds 11 september 2001 heel bekend is geworden.  Direct eb ik in mijn hoofd al mijn reizen doorgenomen: zou het kunnen dat ik hem ergens heb ontmoet? Maar hoe ik ook piekerde, ik kon mij niet herinneren Bin Laden ontmoet te hebben.

Hoe gek het ook klinkt misschien, ik was wel blij met de beschuldigingen omtrent genocide ideologie en divisionisme. Dat zijn namelijk de beschuldigingen aan alle critici van het regime. Ik zou vanaf nu kunnen vragen wat de president precies bedoelde met genocide ideologie en divisionisme.’

Op 26 januari is er in Brussel een protestmars. De demonstranten eisen vrijlating van Ingabire en alle politieke gevangenen.

Donderdag 1 november 2012

Ingabire: de veroordeling

Ingabire kreeg eergisteren te horen dat ze tot acht jaar gevangenisstraf is veroordeeld. Ze heeft er al twee jaar opzitten. In Rwanda mag je als een kwart van je straf erop zit, vervroegde vrijlating aanvragen.  Ingabire zou dat dus kunnen doen. Haar Engelse advocaat Iain Edwards gaat in hoger beroep, eerst in Rwanda en als dat geen succes heeft, stapt hij naar het Afrikaanse hof voor de rechten van de mens in Arusha, Tanzania. 

Ingabire heeft vanaf het begin gezegd onschuldig te zijn. Ze komt sinds april van dit jaar niet meer naar haar eigen proces omdat ze alle geloof heeft verloren in een eerlijke behandeling. Zij was daarom ook niet aanwezig bij de uitspraak. Haar Engelse advocaat was wel aanwezig. De uitspraak is drie keer uitgesteld.

Het Rwandese Openbaar Ministerie formuleerde zes aanklachten tegen Ingabire en eiste levenslang. De beschuldigingen vielen uiteen in twee categoriën: beschuldigingen op basis van politieke ideeen zoals het ontkennen van de genocide en terrorisme gerelateerde beschuldigingen.

Zo werd zij beschuldigd van lidmaatschap van een terroristische beweging (FDLR), deelname aan terroristische activiteiten en het oprichten van een gewapende tak van haar politieke partij: Coalition of Defence Forces (CDF). Ingabire kreeg de acht jaar omdat ze zou hebben samengezworen tegen de autoriteiten door terrorisme en oorlogsdaden en ontkenning van de genocide van 1994.

De veroordeling voor het ontkennen van de genocide, gebeurt op basis van vage en brede wetgeving, door alle mensenrechtenorganisaties wordt bestempeld als middel om critici en oppositie monddood te maken. Het zijn dezelfde wetten waartegen Ingabire een proces begon. De rechter stelde haar eerder deze maand in het ongelijk, waarna uitspraak in haar eigen proces volgde.

De veroordeling voor terroristische activiteiten gebeurt op basis van getuigenverklaringen van haar vier mede-beklaagden die onder druk zijn gezet (zie verder in dit artikel) en omdat zij twee keer geld zou hebben overgemaakt aan de FDLR, Hutu-rebellen die in Oost-Congo actief zijn. Rwanda ziet deze rebellen als terroristen. Dit bewijs is boterzacht: het geld is niet overgemaakt door Ingabire, maar door een kennis, waarvan is vastgesteld dat ze hoogst onbetrouwbaar is. Ik heb haar zelf ontmoet en haar verhaal is uiterst dubieus. Daarnaast gaat het om bedragen waarmee je nog geen vlieg kan doodslaan, laat staan een rebellenbeweging bewapenen.

De rechter citeerde tijdens de vier uur durende zitting de brief van Ingabire waarin zij president Kagame vroeg om begrip en een milde straf. Haar advocaat Edwards zegt dat zij in de brief niet zegt dat ze schuldig is, zoals haar tegenstanders willen doen geloven.

Zowel Human Rights Watch als Amnesty International hebben het proces van oppositieleider Ingabire veroordeeld als een politiek proces. Amnesty heeft het hele proces van nabij gevolgd via een speciaal daarvoor aangestelde waarnemer. Deze heeft een gedetailleerd rapport gemaakt over het verloop van het proces. Volgens de waarnemer weigerden de rechters regelmatig getuigenverklaringen te onderzoeken en kon de verdediging geen behoorlijk kruisverhoor afnemen. Dit kon alleen door schriftelijke vragen ruim vooraf in te dienen. Aansluitende vragen mochten in de rechtszaal niet worden gesteld. Volgens Human Rights Watch illustreert met name de beschuldiging dat Ingabire er een genicide ideologie op na zou houden, dat Rwanda moeite heeft met de rol van de oppositie en slecht met zijn critici weet om te gaan.

Beide organisaties hebben grote twijfels over het verloop van het proces, de betrouwbaarheid van getuigen en bewijsmateriaal. Die twijfel wordt ook ingegeven door verklaringen van onder meer president Kagame en de minister van Buitenlandse Zaken. Beiden bestempelden haar als misdadigster. Zo zei Louise Mushikiwabo op 7 augustus 2010 (Independent), dus nog voor de presidentsverkiezingen” ‘Ze is een misdadigster ... Ze is slecht nieuws, ze heeft banden met de FDLR en andere terroristische groeperingen en ze heeft een crimineel verleden’. Een paar maanden eerder zei ze tegen East African (3 mei 2010): ‘Er is geen plaats voor mensen zoals Ingabire in Rwanda. Nu niet en voor een groot aantal jaren niet.’

Human Rights Watch wijst ook op de dubieuze rol van staatskrant The New Times dat een haatcampagne tegen haar startte zodra zij voet op Rwandese bodem had gezet.

Beide mensenrechtenorganisaties pleiten voor een eerlijk beroep.

Tegelijk met Ingabire werden nog vier mannen veroordeeld. Zij getuigden dat Ingabire samen met hen en de rebellen samenwerkte. Alle vier verklaarden vanaf het begin van het proces dat ze lid waren van een terroristische beweging (FDLR), dat ze deelnamen aan terroristische activiteiten en dat ze bezig waren met het oprichten van een gewapende tak van Ingabires politieke partij. Het gaat om Major Vital Uwumuremyi, Lieutenant Colonel Tharcisse Nditurende, Lieutenant Colonel Noel Habyaremye, en Captain Jean Marie Vianney Karuta.

De vier spelen een belangrijke rol in het proces omdat zij gebruikt werden als getuigen à charge. Drie van hen zijn, voorafgaand aan hun officiele arrestatie, vastgehouden in militaire hechtenis in kamp Kami. Daar zijn ze bedreigd en zelfs gemarteld om valse verklaringen tegen Ingabire af te leggen. Nditurende en Habiyaremye vertelden tijdens het proces dat ze verschillende maanden hebben vastgezeten in het militaire kamp Kami, waarbij ze met niemand contact mochten hebben en stelselmatig werden ondervraagd door mensen waarvan ze dachten dat ze tot de inlichtingendienst behoorden. Hun ondervragingen vonden plaats zonder advocaat. De rechters hebben nooit moeite gedaan de schriftelijke verhoren op te vragen; deze zou de verdedigng hebben kunnen gebruiken. Ook mocht de verdediging geen vragen stellen over de omstandigheden in kamp Kami.  Amnesty international presenteerde in oktober 2012 een rapport over dit kamp:, Rwanda: Shrouded in Secrecy: Illegal Detention and Torture by Military Intelligence. De Rwandese overheid ontkent alle beschuldigingen.

Uwumuremyi speelde in kamp Kami een meer actieve rol dan de twee anderen. Een getuige die samen met Uwumuremyi in het kamp had gezeten (voormalig FDLR woordvoerder Habimana, ook bekend als Edmond Ngaramba), verklaarde dat deze hem had gevraagd een valse getuigenis af te leggen. Habimana weigerde. Na een eerste verklaring tijdens het proces werd hij bedreigd door de gevangenisdirecteur en werd zijn cel doorzocht. Papieren werden in beslag genomen, verdere getuigenis werd onmogelijk gemaakt.

Anders dus dan ik gisteren schreef is ze ook vanwege terroristische activiteiten veroordeeld.

 

 

Woensdag 31 oktober

Het Hooggerechtshof in Kigali veroordeelde gisteren oppositieleidster Victoire Ingabire  tot acht jaar gevangenisstraf; van de zes aanklachten werden er twee bewezen geacht door de rechters: het samenzweren tegen de regering om het land te schaden en het minimaliseren van de genocide in 1994.  Er was levenslang geeist. Ingabire gaat in beroep. Tegelijk met Ingabire werden haar vier mede-beklaagden veroordeeld: Vital Uwumuremyi 4 jaar en 6 maanden, Tharcisse Nditurende and Noel Habiyaremye 3 jaar en 6 maanden, Jean Marie Karuta 2 jaar en 7 maanden. Alle vier hebben direct vanaf het begin van het process gezegd schuldig te zijn. Alle vier hebben ze gefungeerd als getuigen à charge tegen Victoire Ingabire.

Op zich is het een mooi vonnis; duidelijk is dat van de aanklachten waarin sprake was van terroristische banden en activiteiten, niets is overgebleven. Wat wel bewezen werd geacht, gebeurde op basis van de vage genocide wetgeving. Dezelfde wetten waarvan mensenrechtenorganisaties zeggen dat ze gebruikt worden om critici de mond te snoeren.

En dat is natuurlijk precies wat hier aan de hand is. Ingabire waagde het zich kandidaat te stellen voor het presidentschap. Nog voor zij voet op Rwandese bodem zette in januari 2010, was al duidelijk dat president Kagame alles in het werk zou stellen om te voorkomen dat ‘die vrouw’, zoals hij Ingabire stelselmatig noemt, een serieuze tegenkandidaat zou worden. Mensen om haar werden bedreigd en aangezet haar te verraden. Haar telefoons werden afgetapt, haar emails meegelezen. Ze werd zelf bedreigd, aangevallen en beroofd.  Na haar eerste arrestatie in april 2010 werd zij constant geschaduwd door de geheime dienst en mocht ze Kigali niet meer verlaten. Haar politieke partij kon zich niet inschrijven, leden van de partij werden bedreigd en om de haverklap opgepakt. Hoewel tijdens haar lange proces duidelijk werd dat het proces beslist niet onafhankelijk was  (getuigen die volgens een draaiboek hun verklaring aflegden, advocaten die werden bedreigd en in de rechtszaal de mond werden gesnoerd en talloze intimidaties en pesterijtjes moesten ondergaan) durfde Nederland het niet aan het proces van Ingabire een POLITIEK proces te noemen.

De winst van deze veroordeling is dan ook volgens mij dat niemand er meer om heen kan dat hier sprake is van een poging de oppositie de mond te snoeren. Uit dit vonnis blijkt klip en klaar dat zij niets van doen had met welke terroristische activiteit dan ook. 

Of president Kagame blij is met de uitspraak van zijn rechters valt te betwijfelen. Ook hij zal zich realiseren dat zij hiermee definitief het stempel van ‘politiek gevangene’ heeft gekregen. Ze kan de troetelgevangene worden van Amnesty International en haar zaak kan door Human Rights Warch nu uitgebreid te boek worden gesteld als een politiek proces. Het lijkt erop dat zijn rechters zich uiteindelijk onafhankelijker opstelden dan hij verwacht had. Wellicht hebben ze toch iets geleerd van hun Nederlandse collegae. Veel rechters hebben immers van hen cursus gehad. 

Maar misschien kan datalles Paul Kagame niet schelen. Hij haat internationale mensenrechtenorganisaties omdat ze hem al jaren het vuur aan de schenen leggen.

Wellicht vindt hij het signaal naar de oppositie belangrijker: waag het niet je mond open te doen, want voor je het weet zit je voor een fiks aantal jaren in de gevangenis.

Vraag is of de oppositie daarvan onder de indruk is. Dat wisten ze immers al lang! Ingabire is niet de eerste die is veroordeeld vanwege haar ideeen, wel de bekendste inmiddels.

In 2017 zijn er weer presidentsverkiezingen. Kent Rwanda vervroegde vrijlating vanwege goed gedrag?

Vrijdag 19 oktober

Rwanda: Uitspraak Ingabire weer uitgesteld

Voor de vierde keer hebben de rechters de uitspraak inzake oppostieleidster Ingabire uitgesteld. Ze weet dus nog steeds niet of het levenslang wordt of niet.

De uitspraak is nu gepland voor 30 oktober.

Gisteren werd Rwanda voor het eerst lid van de VN-Veiligheidsraad. Onbegrijpelijk voor de gewone burger. Experts van  de VN schreven namelijk in hun rapport dat de Rwandese minister van Defensie in feite aan het hoofd staat van M23, de rebellen in Oost-Congo. Datzelfde Rwanda wordt voor dit gedrag beloont met een zetel in de veiligheidsraad!

Donderdag 18 oktober

Vage genocidewetgeving Rwanda blijft bestaan

Het Rwandese Hooggerechtshof vindt niet dat er iets mis is met de vage wetten rondom de genocide. Vandaag kwam er eindelijk een uitspraak, nadat het Hooggerechtshof vele malen een uitspraak had uitgesteld. Hun uitspraak maakt de weg vrij om morgen levenslang te geven aan oppositieleider Victoire Ingabire, die onder meer op basis van die vage wetgeving schuldig wordt bevonden aan haatzaaien, divisionisme en het hebben van een genocidaire ideologie (wat zoveel betekent dat je het prima vindt als mensen elkaar afslachten vanwege hun ras).

Geen mens die Ingabire kent, weet dat zij voorstander is van het uitmoorden van een enkele bevolkingsgroep, Integendeel. Ingabire heeft altijd gepleit voor een vreedzame oplossing in Rwanda en Oost-Congo.

De vage wetgeving over genocide wordt door mensenrechtenorganisaties als Amnesty International en Human Rights Watch flink veroordeeld. De wetten worden namelijk gebruikt om critici van het regime de mond te snoeren. Volgens de wetgeving kunnen zelfs kinderen beneden de 12 worden veroordeeld voor het hebben van een genocidaire ideologie.

Het harde besluit van het Hooggerechtshof komt in een periode dat president Kagame van alle kanten onder vuur ligt. Een laatste uitgelekt VN-rapport geeft nog wat extra ammunitie: de minister van defensie zou het commando voeren van M23, de rebellenclub in Oost-Congo. Het bevestigt een eerder VN-rapport van juni 2012 waarin Rwanda beschuldigd wordt van het leveren van soldaten, materieel, wapens en geld. Ook Uganda zou M23 steunen.

Beide landen hebben tot nu steeds ontkend.

Morgen krijgt Ingabire haar vonnis te horen. Dat zal waarschijnlijk levenslang zijn.

Het betekent ook dat Kagame nog lang niet van zijn hoofdpijndossier af is. Want de hele wereld kijkt mee hoe het verder gaat met Ingabire. Voorlopig althans.

Aan Nederland de schone taak om haar via prachtige diplomatie veilig terug naar Zevenhuizen te krijgen. Kom op Buza: yes you can!

Maandag 15 oktober 2012

Ingabire twee jaar in gevangenis

Het was gisteren -14 oktober- twee jaar geleden dat Victoire Ingabire de gevangenis in ging. Een gebeurtenis die door haar partij UDF-Inkingi was voorzien, want voordat ze naar Rwanda vertrok, januari 2010, stemde het partijcongres over haar vertrek, ook als dat mogelijk verblijf in de gevangenis zou inhouden. Het congres stemde massaal ‘ja’.

Een aantal van haar partijgenoten wist precies wat haar te wachten zou staan met de Rwandese wetboeken in de hand. Zij hebben gelijk gekregen. Bijna direct na haar aankomst werd Ingabire het mikpunt van een campagne van het regime, Zij werd zwart gemaakt in de staatsvriendelijke media, de president zelf sprak herhaaldelijk in speeches over ‘die vrouw’. Ze werd agressief bejegend, aangevallen, bestolen en uiteindelijk gearresteerd in maart 2010. Op basis van wetten waar haar partijgenoten Ingabire al voor hadden gewaarschuwd: ze werd onder meer beschuldigd van genocide ideologie en haatzaaien. Haar speech op de allereerste dag van haar verblijf op Rwandese bodem was de aanleiding. Daarin pleit ze dat niet alleen Hutu’s worden berecht die tijdens de genocide misdaden hebben begaan, maar ook Tutsi’s . Die speech bij het genocide-monument speelt nog steeds een rol in haar proces.

Veel mensen vragen zich af of Ingabire niet te lichtvaardig naar Rwanda is afgereisd. Het zijn meestal dezelfde mensen die vinden dat het allemaal toch wel meevalt in Rwanda. Dat het daar toch best goed gaat dankzij de zich goed ontwikkelende economie. Dat ze met die vraag zichzelf tegenspreken, hebben ze niet eens in de gaten. Ingabire wist precies wat haar te wachten stond, al was de heftigheid en de intensiteit waarmee ze opgejaagd werd, wellicht toch niet helemaal voorzien.

Heeft het allemaal zin, is vaak de volgende vraag. Ze laat haar man en kinderen alleen om misschien heel lang in de gevangenis te moeten zitten, als het al niet erger uitpakt. Ingabire zelf zal de eerste zijn die zegt dat het allemaal zin heeft. De publieke opinie buiten Rwanda is aan het kantelen, zelfs bij zulke goede vrienden als Engeland en de Verenigde Staten. Buiten Rwanda organiseert de diaspora zich steeds verder achter anti-Kagame partijen, als UDF en RNC van Faustin Kayumba. Binnen Rwanda zijn er weliswaar nog niet veel mensen die zich hardop tegen de president durven uitspreken, maar inmiddels kennen alle Rwandezen Ingabire en is ze een symbool geworden van vreedzaam verzet, ook al beschuldigt Rwanda haar van terroristische activiteiten. Overigens ook buiten Rwanda is ze bekend vanwege haar politieke proces. En in Nederland is ze een fiks hoofdpijndossier van het ministerie van Justitie.

Ingabire heeft Rwanda op de kaart gezet, en dat is een heel andere kaart dan die van president Kagame.

 Woensdag 10 oktober

Alstjeblieft, doe er alles aan om er voor te zorgen dat mijn moeder, Victoire Ingabire, terug komt naar Nederland. De gevangenis wordt haar dood. Dat vroeg dochter Raissa gisteren aan een vertegenwoordiging van de Tweede Kamercommissie Buitenlandse Zaken.  Ook echtgenoot Lin, haar twee zoons Remy en Rist, en haar zuster waren aanwezig net als huisadvocaat Jan Hofdijk en motor achter de petitie Frans Zwaanenburg.

De Tweede Kamercommissie Buitenlandse Zaken werd aangevoerd door Harry van Bommel (SP). Hij nam de petitie in ontvangst. Na het officiele gedeelte erkende hij dat er van alles mis is in Rwanda. Dat het inderdaad vreemd was dat Nederland aan de ene kant steun opschort en aan de andere kant het justitiele apparaat in Rwanda van dienst is door dossiers op te blijven sturen.

Hij lege ook uit dat Nederland heel terughoudend is in het erkennen dat iemand een politiek gevangene is. Nederland moest alles zelf helemaal gevolgd hebben en bij het proces aanwezig zijn geweest, om in alle ernst te kunnen zeggen dat het  een politiek gevangene was. Hij was zelf net terug uit Georgie en daar zijn volgens Nederland helemaal geen politieke gevangen. Hij grijnsde terwijl hij dit zei.

Het valt Van Bommel niet euvel te duiden dat hij niet weet dat Nederland het proces op de voet heeft gevolgd; hij heeft meer op zijn bordje dan Rwanda alleen. Maar juist het proces van Ingabire is op de voet gevolgd door de ambassade. Bijna altijd was er wel iemand aanwezig, zegt Buitenlandse Zaken.

Van Bommel zei wel dat de informatie van de ambassade heel belangrijk is voor ambtsberichten die worden geschreven en de besluiten die Nederland neemt. Hij erkende dat Nederland jarenlang een ambassadeur heeft gehad die wel erg pro-president Kagame was. Maar hij zei ook dat ze daar als Tweede Kamer niet zo heel veel mee hadden gekund. We hebben informatie van mensenrechtenorganisaties nodig die de vinger op de zere plek leggen. De Tweede Kamer kan niet zomaar vragen om een ambassadeur naar huis te sturen.

Frans Makken is geen ambassadeur meer. Laten we hopen dat er andere, meer realistische berichten naar Den Haag worden gestuurd. En laten we hopen dat Ingabire daar als een van de eersten van kan profiteren. 

Van links naar rechts: echtgenoot Lin, jongste zoon Rist, dochter Raissa, zus Regina, Harry van Bommel.

maandag 8 oktober

RWANDA: Het WIJ en ZIJ van Kagame

In een lange speech ter gelegenheid van de opening van het juridische jaar in Rwanda op 4 oktober sprak president Paul Kagame afwisselend in het Kinyarwanda en het Engels. U begrijpt: het kinyarwanda is voor intern gebruik en voor de Rwandezen in het buitenland, het Engels is een directe boodschap aan zijn donoren, Monusco, mensenrechtenorganisaties, kortom de internationale gemeenschap.

Opvallend was zijn WIJ-ZIJ gebruik:

“ZIJ geven hulp en willen dat je bedelaars blijft, zodat je voor altijd van hen afhankelijk bent en onder HUN controle.  (...)

In het nieuwe Afrika doen we het anders. Ik roep MIJN broeders Afrikanen op om wakker te worden. Sta op en ga deze uitdaging aan. Jullie moeten ophouden jullie te laten behandelen alsof je niemand bent. (...)

Het Internationale Strafhof in Den Haag is er eigenlijk voor Afrikanen, ook al noemen ze zich internationaal (...)

ZIJ vervolgen niet degenen die werkelijk de kinderen vermoorden en de vrouwen verkrachten. ZIJ houden dingen stil, want (moorden en verkrachten) is immers de aard van de Afrikanen. Omdat (wij Afrikanen) dit toelaten worden WIJ een instrument van controle (...)

WIJ zien in de Democratische Republiek Congo wat er gebeurt als je oproept anderen te doden. WIJ hebben allemaal de vluchtelingen gezien aan de grens (...)

Het Westen zegt van een groot deel van die misdaden: misschien verdienen ze het wel (die Afrikanen). En vervolgens draaien ZIJ zich om en wijzen ZIJ naar ONS om ONS te beschuldigen van alles wat er fout gaat.

Worden er in Kinshasa kinderen vermoord? Dat is de schuld van M23. Worden er ergens in DRC vrouwen verkracht? Dat is de schuld van M23 (...)

M23, M23 M23 is alles wat iedereen kan zeggen (...)

Alles wordt met elkaar verbonden, ook al heeft het niets met elkaar te maken. Bevries de steun, schort steun op. Wat heeft dat te maken met wat er gebeurt? Die houding maakt ons opstandig.

ZIJ doen MIJN bevolking en MIJN land onrecht aan.

ZIJ kunnen mijn mensen laten lijden, ze kunnen denken dat ze goed doen, maar daar worden we niet gehoorzaam van. Integendeel. Ik spreek namens Rwanda, namens de Afrikanen (...)

Het westen hoeft ons niet de les te lezen. ZIJ zijn vrij om te doen en te laten wat ze willen. ZIJ zijn vrij (...)

WIJ doen ons best om dit land te ontwikkelen, ervoor te zorgen dat iedereen een redelijk bestaan kan leiden. ZIJ denken dat we het niet verdienen. ZIJ vinden dat we niet hetzelfde verdienen als ZIJ hebben (...)

De enige misdaad die we hebben begaan is dat we ons ontwikkelden. Dat is de misdaad (...)

Dit zou niet mogen gebeuren. Dit mag niet worden toegestaan (...)

Laten we doorgaan met wat we kunnen. Negeer de beledigingen die elke dag weer worden geuit. Accepteer ze niet. Accepteer geen treurige gezichten want dan hebben ZE JOU waar ze je hebben willen. Laten WIJ doorgaan ons best te doen, laat je niet provoceren, maar evenwichtig op de been blijven (...)

Laten WIJ beschaafd blijven. “

Vrijdag 5 oktober

Rwanda: Opnieuw uitstel genocidewetgeving

De Hoge Raad in Rwanda heeft opnieuw haar oordeel over de genocidewetgeving opgeschort. Ze geeft nu haar oordeel op 18 oktober. De genocidewetgeving in Rwanda is zeer omstreden, omdat de wetten gebruikt worden om critici de mond te snoeren. Op 19 oktober zeggen de rechters of oppositieleidster Victoire Ingabirevoor haar leven lang de gevangenis in moet. Vraag is of haar advocaten ook om uitstel zullen vragen, nu de uitspraak over de genocidewetgeving zo dicht bij de uitspraak van Ingabire is gepland.

Dinsdag 18 september

Mensenjacht en Sakharov

In Rwanda lijkt een soort klopjacht begonnen op critici van het regime. Werd een paar weken geleden de vice voorzitter van de FDU gearresteerd, samen met een ander FDU-lid, de afgelopen dagen werden in het Rutsuhuru district weer een aantal FDU-leden gearresteerd op beschuldiging van lidmaatschap van een illegale politieke organisatie. (Het wordt de FDU onmogelijk gemaakt zich in te schrijven als politieke partij). Alle arrestanten werden ondervraagd en na een nacht cel weer vrijgelaten. De arrestaties in Rutsuhuru district lijken te maken te hebben met het bezoek van  de vice-voorzitter, na zijn vrijlating, aan het district, denkt de FDU.

Ondertussen is de leider van FDU Inkingi, Victoire Ingabire Umuhoza, voorgedragen voor de Sakharovprijs, samen met twee andere oppositieleden die net als Ingabire vanwege hun politieke overtuiging in de gevangenis zitten: Bernard Ntaganda van de Socialistische Partij PSI en Deogratias Musyiaidi (voorzitter van PDP Imanzi).

Mushayidi Deo

Ntaganda is advocaat en al sinds zijn studietijd politiek actief. Hij werd gearresteerd in juni 2010 om te voorkomen dat hij mee zou doen met de presidentsverkiezingen. Zijn partij had zich wel kunnen inschrijven.

Musyiadi sprak zich een jaar na de genocide in 1994 stevig uit over de genocide en trad uit de RPF (de partij van Paul Kagame) waarvan hij lid was. Hij werd in maart 2010 ontvoerd vanuit Burundi.

Ingabire woonde 17 jaar in Nederland, wilde in 2010 meedoen met de presidentsverkiezingen en werd in oktober 2010 gevangen gezet op verdenking van onder meer banden met een terroristische organisatie.

 

 Bernard Ntaganda

De prijs wordt jaarlijks uitgereikt door het Europese Parlement aan diegene die zich onder meer sterk maakt voor de rechten en fundamentele vrijheden van de mens. Onder andere Nelson Mandela ontving eerder de prijs.  Vorig jaar ging de prijs naar activisten van de Arabische Lente. De winnaar ontvangt 50.000 euro.

De drie Rwandese oppositieleiders moeten concurreren met de drie populaire Russische meiden (Pussy Riot) die werden gearresteerd na een optreden in een kerk en Joseph Francis (Pakistan), directeur van een organisatie voor juridische hulp. De meeste kans lijkt er te zijn voor Ales Bialiatski. Hij werd voorgedragen door maar liefst 83 Europarlementariers. Pussy Riot en de drie Rwandese oppositieleiders kregen elk de stem van ongeveer 40 europarlementariërs. Bialatski (Belarus, mensenrechtenactivist) werd eerder al genomineerd voor de Nobelprijs.  Zie hier het officiele rapport van de EU n de voordrachten.

De prijs wordt elk jaar rond 10 december uitgereikt, dat is de datum waarop in 1948 de universele verklaring van de rechten van de mens ondertekend. Eind september valt de beslissing.

Dinsdag 11 september

Rwanda is het China van Mao

Wat te denken van het verhaal van de Rwandese meneer die een winkel heeft in een kleine plaats in Noord Kivu, Congo, in Goma werd ontvoerd door de Congolese politie en naar zeggen tijdens zijn gevangenschap werd gemarteld. Zijn verhaal vandaag breed uitgemeten in de Rwandese staatskrant New Times.

Een typisch staaltje Rwandese PR, want wat de meneer heeft meegemaakt, maken bijna alle Congolese gevangen mee. De politie is corrupt, arm en achterdochtig. Een arrestatie lijkt op een ontvoering. De gevangenissen zijn zo arm als een kerkrat, dus het klopt als meneer zegt dat hij nauwelijks te eten kreeg. Geen enkele gevangene krijgt veel te eten in een Congolese gevangenis. Als er al eten is gaat dat naar de bewakers. Dat meneer af en toe gedwongen aan het werk moest, geloof ik ook graag; het is voor de gevangenis een manier om wat extra geld te verdienen. Het is dus niet omdat meneer Rwandees was, dat hij deze behandeling kreeg, ALLE gevangenen krijgen deze behandeling.

Rwanda is ouderwets bezig met het vergroten van de kloof tussen zichzelf en Congo. Nee, ik noem het expres geen haatzaaien. Dat heeft een te beladen betekenis.  Dat telkens maar wijzen naar Congo geeft te denken.  Stuurt Rwanda aan op een echte oorlog?

Ondertussen wordt in Rwanda zelf de oppositie uit busjes geplukt en gearresteerd. Dat overkwam enkele dagen geleden de vice voorzitter van UDF inkingi, Sylvain Sibomana, samen met een andere partijgenoot. Ze praatten samen over het gebrek aan politieke ruimte in hun land, zo zegt Sibomana en werden vervolgens prompt gearresteerd door de opgetrommelde veiligheidsdienst. Ze werden beschuldigd van het verspreiden van ondermijnende propaganda met de bedoeling het bestaande regime te saboteren. Na een nacht cel en een fikse ondervraging werden ze weer vrijgelaten.

Dit is Rwanda ten voeten uit. Ik heb het zelf ervaren: niemand op straat durfde zich hardop uit te spreken. Als ik een paar keer de naam Kagame wat te hard uitsprak, kreeg ik sissend te horen dat ik op moest passen. Rwanda is een heuse politiestaat, waar iedereen iedereen kan verraden. Elke straat heeft wel een paar RPF-oren, en lang niet altijd is bekend welke dat zijn. Rwanda wordt op zijn Mao’s gecontroleerd.

Zaterdag 8 september

Vandaag zorgde de Nederlandse advocaat Jan Hofdijk in Tros Nieuwsuur voor wat stevige uitspraken over president Paul Kagame: ‘een moordenaar’, het Rwandese regime 'beneden peil' en de voormalige Nederlandse  ambassadeur Frans Makken. Jan Hofdijk is de Nederlandse advocaat van oppositieleider Victoire Ingabire die sinds oktober 2010 in een Rwandese gevangenis zit op verdenking van onder meer het hebben van banden met een terroristische groepering, genocidaire ideologie en divisionisme. Gisteren werd de uitspraak voor de zoveelste keer verdaagd.

Hier de link naar het interview

hofdijk start op 17.24

Vrijdag 7 september

11.40 uur:

Vonnis uitgesteld tot 19 oktober. De advocaten van Ingabire hadden om uitstel gevraagd omdat zij de beslissing wilden afwachten van hun tweede proces over de vage genocidewetten. Die uitspraak zou afgelopen maandag komen, maar werd uitgesteld naar 5 oktober. Deze beslissing is al een paar keer uitgesteld. Oorspronkelijk zou de rechter zich erover uitspreken in juli van dit jaar.

Rechters die steeds maar geen uitspraak doen, is natuurlijk ook een manier om iemand levenslang te geven. Het lag voor de hand dat de advocaten om uitstel zouden vragen omdat wat er besloten wordt over de vage wetgeving, van invloed is op het proces van Ingabire. Hoe vaak de rechters hun beslissing over de vage genocide wetgeving kunnen uitstellen is dus de grote vraag.  

Uitspraak proces Ingabire?

Vandaag om 11  uur spreken de rechters in Kigali hoogst waarschijnlijk het levenslang uit tegen oppositieleider Victoire Ingabire. Zijzelf en haar advocaten zullen de zitting niet bijwonen. Ingabire protesteert op deze wijze tegen het verloop van haar eigen proces, dat nauwelijks die naam verdient.  Het is de vraag hoe Nederland op de uitspraak gaat reageren. Gisteren ontving de nieuwe Nederlandse ambassadrice in Kigali leden van Ingabires partij. Wat er precies is besproken werd niet naar buiten gebracht. Haar houding ten opzichte van het regime in Kigali zal –laten we hopen- wat afstandelijker zijn dan dat van haar voorganger Frans Makken. Die vond Kagame een held en stak dat steeds minder onder stoelen en banken, tot groot nadeel van de Rwandese oppositie in Nederland en natuurlijk Ingabire.

Of er ook een uitspraak komt is maar de vraag. Er zijn al signalen dat het weer zal worden uitgesteld. Afgelopen week werd een beslissing over de vage wetten omtrent divisionisme en genocidaire ideeen al naar oktober verschoven. Kagame zit op dit moment ook niet te wachte op nog meer kritiek op zijn regime, na zijn publicitaire steniging omdat hij de rebellen van M23 in Oost-Congo een handje helpt.

Maar als er een uitspraak komt, dan zal Nederland zich moeten uitspreken over het proces en mag ze zich zeker niet verschuilen achter ‘verkiezingen’ en ‘demissionair’. Dat zou ontzettend laf zijn. Of Nederland dat zal doen is echter de vraag. Vorige week vrijdag heb ik voor een artikel veel vragen gesteld omtrent de situatie in Rwanda en Ingabire in het bijzonder, maar slechts een fractie van de vragen is beantwoord. Drie ministeries zwijgen dus al een week.

Dinsdag 4 september

Oppositieleidster Victoire Ingabire probeert voor het Hooggerechtshof in Kigali een aantal wetten die betrekking hebben op genocide en divisionisme aan de orde te stellen. Met de beoordeling heeft het Hooggerechtshof duidelijk moeite. Uitspraak zou eerst op 19 juli plaatsvinden, maar dat werd uitgesteld naar 3 september zonder dat de rechters een verklaring gaven voor het uitstel. Gisteren verscheen Ingabire dus opnieuw voor het hooggerechtshof om te horen wat zij vonden van de wetten. De zaal zat bomvol, maar weer ging iedereen onverrichterzake naar huis. Uitspraak is nu op 5 oktober. De wetten maken het in Rwanda ontzettend makkelijk om mensen te arresteren voor divisionisme en genocide ideologie. Zelfs kinderen kunnnen volgens die wetten worden opgepakt. De wetten worden vooral gebruikt om critici van het regime monddood te maken.

Ingabire is een van de slachtoffers van die wetten. Zij wordt onder meer beschuldigd van divisionisme, genocidaire ideologie en het steunen van een terroristische organisatie. Zij zit sinds oktober 2010 in de gevangenis van Kigali.

Aanstaande vrijdag doen de rechters uitspraak in haar zaak. Tenminste als dat niet wordt uitgesteld, want ook dat is al een aantal malen gebeurd. Er wordt levenslang tegen haar geeist. Ingabire boycot haar eigen proces omdat ze geen enkel vooruitzicht meer had op een eerlijk proces. Het is overduidelijk dat vanaf het begin president Paul Kagae druk heeft uitgeoefend op de rechters. Hij sprak zich over haar zaak openlijk uit in de media. Getuigen werden gemanipuleerd, bewijs vervalst. Nederland durft het nog steeds niet aan dit een ‘politiek proces’ te noemen, ook al heeft ze bewijzen van manipulatie onder ogen gehad.

Integendeel, er zijn aanwijzingen dat Nederland op dit moment meewerkt aan onderzoeken naar beschuldigingen van genocide van in Nederland wonende Rwandezen. Het hoeft geen verbazing te wekken dat dit mensen zijn die dichtbij Ingabire staan.

Het is een regelrechte schande als mensen worden uitgewezen. Het proces van Ingabire laat zien dat ze geen enkele kans op een eerlijk proces hebben. Binnen en buiten Rwanda vindt een ware heksenjacht plaats op tegenstanders en critici van het regime. Dat neemt soms lachwekkende proporties aan. Zo ben ik bijvoorbeeld geblokt van de twitteraccount van Paul Kagame. Ook al twittert hij nauwelijks, ik mag zijn tweets niet lezen. Hoe kinderachtig kan een staatshoofd zijn. Het zegt alles over zijn houding ten opzichte van kritiek.

Woensdag 22 augustus

Nederland medeplichtig aan veroordeling Ingabire?

Over een paar weken doet de Rwandese rechter uitspraak in de zaak van de oppositieleider Victoire Ingabire. Ze wordt onder meer beschuldigd van steun aan een terroristische organisatie (de Huturebellen in Oost-Congo, de FDLR), divisionisme en het in gevaar brengen van de staatsveiligheid.

De rechter zal waarschijnlijk het levenslang uitspreken en daarmee de eis van de officier van justitie honoreren. Ingabire (UDF –Inkingi) zal er niet bij zijn. Zij heeft alle hoop op een enigszins eerlijk proces dit voorjaar verloren en weigert sindsdien in de rechtszaal aanwezig te zijn. Ingabire heeft groot gelijk. Er is van het begin af geen sprake geweest van een eerlijk proces. Haar eerste advocaat, een gerenommeerd advocaat die ook werkte voor het Rwandatribunaal in Tanzania, werd in Kigali gearresteerd, vernederd en pas na weken vrijgelaten. Haar tweede advocaat, Iain Edwards werd afgeluisterd, zijn emails bekeken, zijn hotelkamer doorzocht en ervaarde de atmosfeer zó bedreigend, dat hij niet meer terug gaat naar Kigali.

De president van Rwanda, Paul Kagame, heeft vanaf Ingabires komst in Rwanda in januari 2010, duidelijk gemaakt dat hij ‘die vrouw’ een bedreiging vindt. Hij kleineert haar en haar ideeen, maar vindt haar ondertussen wel zo gevaarlijk dat hij haar tot levenslang laat veroordelen. Laten we elkaar geen mietje noemen, het is de president die de grootste vinger in de pap heeft bij haar proces, niet de rechters of het Openbaar Ministerie. Hij heeft zich tijdens het proces meerdere malen uitgesproken over Ingabire. Een doodzonde in een land waar de trias politica zou moeten functioneren: de scheiding tussen de wetgevende, de uitvoerende en de rechterlijke macht laat niet toe dat de uitvoerende macht (zoals de president) zich uitspreekt over zaken die nog door de rechter worden behandeld.

Het bewijsmateriaal waar Ingabire straks op veroordeeld gaat worden is uiterst mager. Telefoonlijsten,  geldtransacties door derden via Western Union, getuigenverklaringen die aan alle kanten zwabberen. Duidelijk werd dat haar vier mede-verdachten vanaf het begin gebruikt werden als getuigen tegen Ingabire. Van twee van hen werd bekend dat ze tijdens hun gevangenschap onder druk zijn gezet om valse verklaringen te geven.

Nederland speelde tijdens het proces geen glansrol. In plaats van vierkant achter Ingabire te gaan staan, die toch zeventien jaar een zeer eerbaar bestaan in Zevenhuizen heeft geleid met haar man en drie kinderen, deed Nederland alles om Rwanda te plezieren. Het stuurde dikke dossiers naar Rwanda (zo’n 600 pagina’s), deed huiszoeking in Zevenhuizen en bij een andere Rwandese, nodigde Rwanda naar Nederland om de oogst van de huiszoekingen te bekijken, en onze staatssecretaris en minister bedachten ook nog slimme politieke truukjes om spullen naar Rwanda te kunnen sturen. Kortom,  er leek Nederland veel aan gelegen om Rwanda te plezieren. Ingabire is geslachtofferd en de vraag dringt zich op waarvoor.

Nederland heeft nooit toegegeven dat het hier een politiek proces betreft. Ze is blijven volhouden dat het proces eerlijk en transparant is gevoerd. In politieke taal heet het dat ‘... Nederland blijft hopen op een eerlijk proces...’, dan kun je namelijk altijd nog zeggen –achteraf- dat het geen eerlijk proces was.

Nederland publiceerde haar ontwikkelingsvisie op Rwanda afgelopen februari. Een opmerkelijk positief rapport, met name over de economische situatie en het bestuur, dat als zeer stabiel wordt aangeduid. Over de weinige politieke ruimte voor de oppositie, het gebrek aan persvrijheid en vrijheid van meningsuiting, wordt zegge en schrijve een kleine alinea gewijd in het 23-pagina’s tellende rapport. En dit heeft de strekking –we hebben het tot in den treure gehoord – jammer, jammer van die politieke ruimte en zo, maar Rwanda gaat zo goed op veel fronten, dat je dit maar voor lief moet nemen.

In de visie staat te lezen dat Nederland ook de komende jaren weer geld gaat geven aan het Rwandese justitiele apparaat. Een justitieel apparaat dat –ondanks tijd, energie en vele miljoen die Nederland er de afgelopen jaren al instopte – nog steeds in dienst staat van de president en zijn getrouwen. In Rwanda ‘are some animals more equal than other animals’, om George Orwell maar eens te citeren. Het is de vraag of Nederland zich niet medeplichtig maakt aan de veroordeling van Ingabire door haar financiële steun aan het justitiële apparaat.

Nederland schortte vorige maand een deel van de financiele steun op, nadat in een VN-rapport stond dat Rwanda de rebellenclub M23 steunt met soldaten, wapens en geld. Dat wel.

Volgens mij wordt het nu tijd voor een ander gebaar.

Nederland moet Rwanda duidelijk maken dat het proces van Ingabire niet die naam verdient. Nederland moet vierkant achter Ingabire gaan staan en er alles aan doen haar weer veilig naar Zevenhuizen te krijgen.

De uitspraak van de rechter is op 7 september. Lijkt me een prachtige verkiezingsstunt voor de partijen van minister Rosenthal (VVD) en staatssecretaris Knapen (CDA) om voor die tijd het proces van Ingabire stevig  te veroordelen. Beide partijen kunnen wel een zetje gebruiken.

Hoe staat de SP eigenlijk in dit dossier?

Wordt vervolgd

Victoire Ingabire, uitspraak vandaag, 29 juni 2012

En dan is er vandaag natuurlijk nog de uitspraak van de rechters in het proces tegen oppositieleider Victoire Ingabire. Niemand zal verbaasd zijn als de rechters het 'Levenslang' uitspreken. Ingabire zelf en haar advocaten zullen er niet bij zijn. Ingabire besloot in april haar eigen proces te boycotten omdat er geen schijn van een eerlijk proces is. Hoe erg het is blijkt wel uit het feit dat haar Engelse advocaat Iain Edwards eigenlijk niet meer terug naar Rwanda wil gaan. 

Er was sprake dat de uitspraak zou worden uitgesteld, maar tot nu toe heeft Ingabire geen enkel bericht daaromtrent ontvangen.

Dat het zou worden uitgesteld, hangt samen met het feit dat Ingabire de rechtsgeldigheid van een aantal genocide-wetten heeft aangekaart. Dat dient in juli bij het Hooggerechtshof.

Als vandaag de uitspraak is, dan gaat Ingabire bijna zeker in hoger beroep.

Donderdag 28 juni 2012

Een paar dagen voor Rwandees oppositieleider Victoire Ingabire te oren krijgt dat ze levenslang in de cel mag doorbrengen, verschijnen er opeens berichten dat haar partij, UDF Inkingi in tweeën is gesplitst. Die berichten maken een mens wantrouwig. President kagame is uiterst intelligent en subtiel als het gaat om het bespelen van de publieke opinie en de media en deze berichten passen precies in zijn straatje. UDF rollebollend met elkaar over straat, dat biedt de mogelijkheid de partij af te schilderen als een stelletje amateurs, en dat vergemakkelijkt dan toch weer een veroordeling tot levenslang van een leider die al bijna twee jaar in de gevangenis zit.

De realiteit is een andere zegt de UDF. Vijf mensen hebben zich afgesplitst van de partij. Met terugwerkende kracht kan van drie het optreden in het verleden verdacht worden genoemd. Die drie zouden namelijk met Ingabire meereizen naar Rwanda op 16 januari 2010. Slechts enkele dagen voor ze zouden vertrekken, kwamen de drie opeens met de mededeling dat ze niet mee konden, want ze hadden geen paspoort. 

Daarna hebben de vijf herhaaldelijk geprobeerd zich af te splitsen volgens vice president Boniface Twagirimana, zonder succes. Elke keer weer kwam maar een handjevol mensen opdagen.

Maar zelfs als de vif van goede wil waren geweest, dan hadden ze hun mening anders kunnen ventileren, of wachten tot de uitspraak achter de rug was. De zogenaamde vuile was op dit moment naar buiten brengen getuigt op zijn minst niet van liefde voor de politiek leider en zorgt er zelfs voor dat zij verder in gevaar wordt gebracht, net als haar naaste medewerkers.

President Paul Kagame gaat ondertussen onvermoeid door met het bekritiseren van Victoire Ingabire. In een persconferentie op 19 juni vertelde hij de journalisten dat hij niet met Ingabire zou praten, omdat zij 'niemand' is en 'niemand' vertegenwoordigt. 

Donderdag 28 juni 2012

Open brief van Ingabires Nederlandse advocaat aan de Nederlandse regering:

In de politieke strafzaak tegen Victoire Ingabire in Rwanda is de uitspraak van het proces gepland op 29 juni aanstaande. Levenslang zal het vonnis luiden, daar is geen enkele twijfel aan. De strafmaat kan zo hoog uitvallen omdat landen die meestal zeer kritisch op de mensenrechten zijn deze keer een ijzige stilte betrachten, met als koploper ons eigen Nederland dat het rechtssysteem in Rwanda de afgelopen jaren gefinancierd heeft, ondanks het feit dat het een politiek rechtssysteem is dat gestuurd wordt vanuit het presidentieel paleis. 

Als haar advocaat ken ik Victoire en haar familie al sinds 1994 toen zij voor de begrafenis van een familielid tijdens de genocide in Nederland was. Op 16 januari 2010 vertrok Victoire naar Rwanda om daar als oppositieleider mee te doen aan de presidentsverkiezingen van dat jaar. Nog vòòr zij haar partij in Rwanda kon inschrijven zat zij al kaalgeschoren in een roze jurk in een cel met alleen een klein raampje dat speciaal voor haar was zwart geverfd.

Het proces waar dus op 29 juni een voorlopig einde aan komt,  was een beschamende vertoning die werkelijk niets van doen had met een eerlijke procesgang. Dat Rwanda van het Hof in Straatsburg onlangs een complimentje kreeg voor haar rechtsgang was enkel en alleen maar te danken aan de toezeggingen die Rwanda deed, niet vanwege de werkelijke gang van zaken (met gemanipuleerd bewijs en op gezag van de overheid fabulerende getuigen). Ik wacht daarom de door Human Rights Watch en Amnesty International te maken rapporten over dit proces met vertrouwen af.

Het zou rechtvaardiger zijn indien de (met bijna 100% van de stemmen verkozen) president van Rwanda, Paul Kagame, zelf in de cel zou zitten. Met de tot nu toe verschenen rapporten van de Verenigde Naties en Amnesty International zou de aanklager van het Internationaal Strafhof in Den Haag al een heel eind kunnen komen. Het is dan ook  onbegrijpelijk, maar vooral ontmoedigend dat de  eerder bedoelde landen deze man vanwege onder andere  een misplaatst schuldgevoel over de genocide van 1994, de hand boven het hoofd houden.

Een sprankje hoop gaf de Volkskrant in het artikel van Theo Koelé “Harde toon Knapen in Burundi”. Hierin was te lezen  dat de Nederlandse bewindsman de regering van Burundi de mantel fors uitgeveegd had voor precies dezelfde vergrijpen als die in Rwanda aan de orde van de dag zijn. Immers in Rwanda zijn onwelgevallige politici en journalisten  neergeschoten en in enkel geval onthoofd door lieden die zonder enige twijfel door het regime in Kigali op pad zijn gestuurd. Zelfs buiten Rwanda moet de diaspora deze eskaders vrezen: zo zijn in London opposanten van Kagame door de Engelse politie gewaarschuwd voor aanslagen die vanuit Kigali waren georkestreerd. 

Voor de persvrijheid hoeft de heilstaat Rwanda ook niet geprezen te worden: op de internationale lijst “Freedom of the Press 2012” staat het met harde hand door Kagame geleide land op de 178^e plaats met Noord Korea op 197 stijf onderaan.  

Nederland staat op het punt om met Rwanda een         uitleveringsverdrag te tekenen, ons land kan immers niet anders dan positief oordelen over de toepassing van het recht in Rwanda nadat zij er miljoenen euro’s in gepompt heeft. Daarmee kan Kagame  sympathisanten van Victoire Ingabire in Rwanda “berechten”. Zo jaagt de president met het ronde brilletje met vensterglas ook al lang op de held uit de film Hotel Rwanda : Paul Rusesabagina. Tegen hem is  een internationaal aanhoudingsbevel in de maak op basis van dezelfde onzinnige beschuldigingen als die Ingabire tenlaste gelegd zijn.

Toen ik onlangs de gelegenheid had om te spreken met Ernst Hirsch Ballin, de eerst verantwoordelijke voor de onderhandelingen over het uitleveringsverdrag tussen Nederland en Rwanda, gaf de voormalig minister ruiterlijk toe dat hij eigenlijk niet zo goed beseft had dat Rwanda zo’n slechte reputatie heeft op het gebied van de mensenrechten.

Het dramatisch verlopen proces tegen Victoire Ingabire is hopelijk een duidelijk signaal aan Den Haag dat de rechtspraak in een land nooit mag worden gesponsord als de president daarvan het juridisch apparaat aanstuurt of hij nu bloed aan de handen heeft of niet. 

Donderdag 31 mei 2012

Ik heb toch wel even zitten turen op de brief die staatssecretaris Ben Knapen gisteren naar de Tweede Kamer stuurde over het proces van oppositieleider Victoire Ingabire. Hoeveel en hoe weinig kun je zeggen in twee A4tjes?

Onze staatssecretaris beloofde de Tweede Kamer op de hoogte te houden van het proces. Hij volgde die belofte naar de letter. De Kamerbrief vertelt netjes wanneer Ingabire is gearresteerd, wanneer het proces startte, wanneer het werd verdaagd op verzoek van wie, wie de advocaten zijn, wanneer de stukken van huiszoeking en dossiers naar Rwanda zijn gestuurd, en wanneer het vonnis is. Kortom een keurige opsomming van feitjes.

Geen woord over de kwaliteit van het proces zelf. Alleen een alinea dat regering en Knapen altijd de verwachting hebben uitgesproken dat Ingabire een eerlijk proces krijgt, dat de ambassade via een vertrouwensadvocaat het proces op de voet heeft gevolgd en dat Rwanda bereid was met Nederland over het proces te praten. 

Het lijkt erop dat Knapen zijn kruit nog even droog houdt, totdat de eerste rapporten van waarnemers worden gepresenteerd. Ik ben ook zeer benieuwd naar de bevindingen van de vertrouwensadvocaat. Wie is dat eigenlijk? En de vertrouwensadvocaat van wie? Van de voormalige ambassadeur Frans Makken? Van de ambassade? Van het ministerie van Buitenlandse Zaken? 

De brief telt één lichtpunt: Knapen zegt niet dat het proces eerlijk en transparant is verlopen. Ik ben benieuwd of Nederland dat ooit durft te zeggen. 

Dinsdag 29 mei 2012

De Volkskrant en Rwanda: propaganda!

Erg boos word ik over de berichtgeving van Volkskrant redacteur Wim Bossema over Rwanda. Onder het motto: het is belangrijk om ook eens goed nieuws uit Afrika te vertellen, belicht hij de positieve aspecten van Rwanda: een bloeiende economie, een welvarend Kigali en tevreden Rwandezen. En ja, er zitten een aantal dictatoriale kantjes aan het regime, maar kijk eens wat dat oplevert. Een schone, veilige staat, waar armoede bijna is uitgebannen. En het zijn uitsluitend de Rwandezen buiten Rwanda die ontevreden zijn met de situatie in Rwanda. Niet de mensen die in Rwanda wonen. Die zijn heel blij, omdat ze niet meer arm zijn, er geen corruptie meer is en ze in veiligheid kunnen leven. Bossema volgt daarmee het beleid van landen als de Verenigde Staten en Groot Brittanie. Zij bewierookten tot voor kort hun troetelstaat Rwanda. Bossema loopt echter wat dit betreft wat achter. Zelfs deze landen beginnen nu achter hun oren te krabben omdat zij vinden dat president Kagame wel erg ver doorschiet. 

Oppositieleider Ingabire krijgt van Bossema in  een dolksteek. Volgens Bossema is de aanklacht dat Ingabire banden heeft met de FDLR (de Hutu-rebellen in Oost-Congo), een ernstige. En hij schrijft in de erop volgende zin dat het openbaar ministerie gebruik maakt van documenten die in beslag zijn genomen tijdens de huiszoeking van haar huis in Zevenhuizen. Hiermee impliceert Bossema dus, zonder het uit te spreken, dat daar materiaal is gevonden dat Ingabire verbindt aan de FDLR en terroristische bewegingen. Dat is dus absoluut niet het geval.  Internationale waarnemers hebben geconstateerd dat het er allemaal netjes aan toe ging volgens Bossema, maar hij noemt geen namen of organisaties die dat vinden. 

Het is vileine journalistiek van Bossema, die overigens al heel lang bericht over Rwanda. Hij is dus uitstekend op de hoogte van de situatie. Op het oog lijkt het allemaal keurig en in balans. Maar wie even goed leest ziet dat hij uitsluitend pro-regime mensen aan het woord laat in zijn artikelen en de tegenstanders niet heeft gesproken. Dat telkens de verworvenheden van Rwanda ruimschoots aan bod komen, met daarna, de kanttekeningen, soms letterlijk in de marge weggedrukt. Dat Bossema weglaat wat hem niet zint. Zo spreekt hij over een VN-rapport van 2002 en niet over een later rapport van 2010 dat Kagame in bedekte termen beschuldigt van genocide. Ook schrijft hij over de brede wet die alle Rwandezen kan veroordelen tot divisionisme en die veranderd wordt na  internationale verontwaardiging. Maar wat hij niet schrijft is dat die gewijzigde wet al jaren in een bureaulade ligt, en niet aan het parlement wordt aangeboden ter goedkeuring. 

Het is berichtgeving zoals Rwanda dat graag ziet. Zeker nu hun rol in Oost-Congo weer ter discussie staat (zie hieronder) en straks de rapporten van de internationale waarnemers worden gepubliceerd. 

Overigens is Bossema ook lui. Zo heeft hij niet geverifieerd of demissionair staatssecretaris Teeven daadwerkelijk naar Rwanda gaat begin juli om te zien hoe het gaat met het justitiële systeem waaraan Nederland zoveel geld en energie bijdroeg. Staatssecretaris Teeven gaat niet. Ik hoorde dat anderhalve week geleden van zijn woordvoerder.

Ja, ik ga Wim Bossema deze week uitgebreid antwoorden. Met een CC naar ieder die dat wil. En natuurlijk komt mijn reactie ook op deze site.

Donderdag 10 mei 2012

RWANDA: Vuile politiek, vuile handen

Een uiterst merkwaardig opiniestuk vandaag in his masters voice, staatskrant New Times. De krant moet je lezen zoals vroeger de Pravda of Chinese kranten onder Mao: het is belangrijk wat er niet staat en tussen de regels staan de boodschappen. In dit opiniestuk wordt eerst gefulmineerd tegen Vladimir Poetin, die op een 'vuile manier' (ik citeer), weer president is geworden. Poetin is dus geen held van Kagame (meer), kunnen we begrijpen. 

Vervolgens gaat het over andere staatshoofden die op slinkse wijze aan de macht willen blijven door vrouw of kind mee te laten doen met verkiezingen en natuurlijk te laten winnen. Dit zou dus een eind moeten maken aan de geruchtenstroom dat president Kagame bij de volgende verkiezingen zijn vrouw of zoon naar voren wil schuiven. Een derde termijn voor hem is volgens de wet onmogelijk, al kan die wet natuurlijk veranderd worden. 

Dan krijgen de politici in Kenia er van langs. Die zijn uitsluitend uit op hun eigen gewin en volgen de kandidaat die hen daar in de meest rechte lijn naar toe kan brengen. Maar, zegt de New Times, de Keniaanse politici zijn tenminste onafhankelijk van het westen. Het is inmiddels meer dan bekend dat president Kagame een bloedhekel heeft aan kritische donorlanden die zich in zijn binnenlandse politiek willen mengen.

De auteur sluit zijn stuk af met een sneer naar politici die zichzelf willen verrijken. Ik vertaal even letterlijk: 

'De snelste manier om dit te doen is jezelf tot 'oppositie' te benoemen, vervolgens zorg je voor onrust, overtreedt af en toe de wet, en schreeuw je moord en brand, zo luid dat je de aandacht trekt van de internationale media.  Des te harder je schreeuwt over repressie, agressie en onderdrukking, hoe harder het geld naar je toe zal stromen. Je moet er natuurlijk wel voor zorgen dat het geld op een veilige bankrekening in het buitenland terechtkomt, liefst in een van de hoofdsteden in Europa of Noord-Amerika waar je familie hebt wonen. Met andere woorden, als je hier (Rwanda) voor onrust zorgt, moeten je echtgenoot en kinderen in het buitenland wonen, waar ze kunnen profiteren van giften uitgedeeld door sponsors.'

Bovenstaand citaat lijkt op het lijf geschreven van Victoire Ingabire, al is Zevenhuizen nou bepaald geen wereldstad. Ook het huur-rijtjeshuis waarin de echtgenoot van Ingabire woont met haar kinderen is nou niet een symbool van rijkdom. Hoewel in de ogen van de doorsnee Rwandees op het platteland het rijtjeshuis natuurlijk wel een kapitale villa lijkt. 

Er lijkt dus sprake van een nieuwe smaadcampagne om Ingabire verder zwart te maken. Nu het er naar uitziet dat de internationale gemeenschap haar proces zal 'oneerlijk' zal veroordelen, moet het regime op zoek naar nieuwe manieren om Ingabire onschadelijk te maken. Haar af te schilderen als een op geld beluste politica die bereid is vuile handen te maken, is een methode die het Rwandese regime als geen ander kent.

Maandag 7 mei 2012

Opmerkelijk nieuws uit Kigali: Frans Makken is niet langer ambassadeur voor Nederland. Hij werd geruisloos vervangen door Leoni Marghareta Cuelenaere. Frans Makken stond bekend als een vriend van Paul Kagame. Hij zou daarom te weinig kritisch zijn ten opzichte van zijn activiteiten. Ook gingen er de laatste maanden geruchten dat hij het slachtoffer was van chantage. Makken ontkende de beschuldigingen met klem.

Frans Makken heeft in ieder geval -zichtbaar- weinig gedaan voor bijvoorbeeld Victoire Ingabire. Hij schreef lovende rapporten over Rwanda naar zijn ministerie en had weinig kritiek op de manier waarop haar proces verliep. Waarschijnlijk zijn zijn lovende rapporten er deels de reden van dat Nederland blijmoedig meewerkte aan het versturen van een vuistdik dossier over Ingabire naar Rwanda en twee huiszoekingen in Zevenhuizen en Bilthoven. Een aantal documenten uit deze verzameling kon het Openbaar Ministerie in Rwanda goed gebruiken door ze op een bepaalde manier te duiden. Ze zijn daar zeer ervaren in. Zelfs een gedichtje in een poëziealbum kan bij het OM in Rwanda nog leiden tot de beschuldiging van divisionisme of ontkenning van genocide.

Leoni Cuelenaere (1952) was  tot voor kort ambassadeur in Yemen, daarvoor vanaf 2008 in Sri Lanka/Maladiven.  Voor haar ambassadeursposten werkte ze als plaatsvervangend hoofd Missie bij de ambassade in Harare (Zimbabwe). Cuelenaere was dus gemiddeld twee jaar ambassadeur in Yemen en Sri Lanka. Overigens niet de makkelijkste landen om te zitten. Yemen was afgelopen jaar een van de schouwtonelen van de Arabische revolutie, waardoor president Saleh in november aftrad. Ook zijn er sinds 2004 rebellen actief. In Sri Lanka kon zij nog net het staartje meepikken van 25 jaar strijd door Tamiltijgers. Die gaven in mei 2009 hun nederlaag toe, maar dat wil niet zeggen dat de strijd daarmee definitief tot het verleden behoort.

Donderdag 26 april 2012

Wat iedereen al verwachtte, gebeurde gisteren. De aanklagers in Rwanda hebben levenslang geëist in het proces tegen Ingabire. Ze wordt schuldig bevonden aan het financieren van een terroristische organisatie, divisionisme en het ontkennen van de genocide. Voor haar vier medebeklaagden was de eis 10 jaar. Het duurt nog tot 29 juni voor de rechters het vonnis bekend zullen maken. 

Als het klopt wat het persbureau's zeggen, dan is in ieder geval één aanklacht van tafel verdwenen, namelijk het oprichten van een terroristische tak van haar politieke partij UDF Inkingi. Daar was -ondanks de bereidwillige medewerking van gemanipuleerde mede-beklaagden- geen schrapje bewijs voor te vinden. 

Dat Ingabire schuldig kan worden bevonden aan het financieren van de FDLR zal mede te danken zijn aan Nederland. Ons land stelde zeer bereidwillig veel materiaal ter beschikking van het Rwandese team aanklagers. Die vonden dan ook bewezen dat onder meer de echtgenoot en de oudste dochter op verzoek van Ingabire geld hadden overgemaakt naar de FDLR, de Hutu-rebellen in Oost Congo. Ingabire zelf heeft geen enkele storting verricht. Volgens haar gaat het om stortingen naar familie. 

Dat zij schuldig kan worden bevonden aan divisionisme en het ontkennen van de genocide wordt voor een groot deel gehaald uit de speech die zij hield bij het genocide-monument in Kigali 16 januari 2010. Dat was op de dag dat zij voor het eert in 16 jaar weer voet op Rwandese bodem zette. Tijdens die speech pleitte ze er voor bespreekbaar te maken dat niet alleen Tutsi's zijn vermoord tijdens de 100 dagen durende genocide in 1994, maar ook Hutu's. Dat ook gezocht moet worden naar de moordenaars van Hutu's en dat het mooi zou zijn als er ook een monument voor Hutu's zou kunnen komen. Dat nu is zeer heikel in het tegenwoordige Rwanda waar de genocide officieel bij wet Genocide tegen de Tutsi's wordt genoemd.

Ingabire wordt straks  veroordeeld op basis van haar politiek ideeën. Het wordt tijd dat Nederland dat erkent en zorgt dat Ingabire terug naar Zevenhuizen kan komen. Onze regering heeft te zeer meegewerkt aan haar veroordeling om zomaar met de handen over elkaar langs de kant te kunnen blijven staan. Een morele verplichting noemen ze dat.

Met het oog op morgen, 25 april, http://nos.nl/radiouitzending/9751-met-het-oog-op-morgen-2300-uur.html Vanaf ca 42 minuten …… 

Woensdag 25 april 2012

Vandaag houdt de aanklager in het proces van oppositieleider zijn slotbetoog. In de krant New Times kunnen we alvast lezen waar het over zal gaan. Centraal staan geldzendingen via Western Union. Ingabire heeft nooit zelf geld overgemaakt, maar volgens het Openbaar Ministerie hebben haar echtgenoot, haar oudste dochter, haar zuster en mevrouw Specioza, een kennis van Ingabire, geld overgemaakt op verzoek van Ingabire. Dankzij de hartelijke medewerking van Nederland beschikt het openbaar ministerie over lijsten van geldzendingen en de verklaringen van mevrouw Specioza. 

Volgens het Openbaar Ministerie klopt het bewijsmateriaal -dat zij onder meer verkregen via huiszoekingen in het huis van Ingabire in Zevenhuizen en dat van haar kennis in Bilthoven- als een bus met de getuigenverklaringen. En dus is bewezen dat mevrouw Ingabire geld heeft overgemaakt aan die ellendige rebellen in Oost-Congo (FDLR), en daarmee is weer bewezen dat ze haar eigen gewapende tak wilde oprichten, Rwanda met geleld wilde innemen en een bedreiging voor de staatsveiligheid van formaat is. De openbaar aanklager dankt Nederland zeer voor haar medewerking, want het bewijsmateriaal waarmee gewapperd wordt is bijna allemaal afkomstig van de huiszoekingen en het meer dan 600 pagina's dikke dossier dat Nederland gezelligjes stuurde.

Samen met Ingabire staan nog vier andere mannen terecht. Zij zeiden direct bij aanvang van het proces schuldig te zijn en werden door het Openbaar Ministerie doelmatig gebruikt als getuigen à charge. Ik ga hier niet weer vertellen dat het proces op geen enkele manier eerlijk en transparant genoemd kan worden. Lees het verhaal van Iain Edwards de Engelse advocaat van Ingabire er nog maar eens op na. (Zie hieronder woensdag 18 april).

Wat ik verschrikkelijk vind is dat Nederland precies heeft gedaan wat Rwanda wilde. Braaf meegewerkt aan een proces dat de naam niet verdient. Vraag me niet wat de achterliggende motieven zijn, het resultaat is wel dat Ingabire waarschijnlijk tot een levenslange gevangenisstraf wordt veroordeeld. Als straks onze ambassade rapporteert dat het allemaal heel netjes was wat er gebeurde, dan moet er zeker een onderzoek komen naar de rol van Nederland in dit dossier. De enige die steeds heeft gewaarschuwd dat Nederland niet zomaar moet meewerken, is het CU-Tweedekamerlid Joel Voordewind geweest. Hij wees keer op keer op de dubieuze ontwikkelingen in Rwanda.

Nederland zou haar eigen handelen kunnen compenseren door ervoor te zorgen dat Ingabire terugkeert naar Zevenhuizen. Maar dat vraagt politieke moed. En ik ben bang dat demissionaire ministers en staatssecretarissen op dit moment wel iets anders aan hun hoofd hebben. 

Vrijdag 20 april 2012

Het proces van oppositieleider gaat het laatste stadium in. Nog een paar weken en dan is bekend welke straf zij zal krijgen. Dat ze straf zal krijgen staat vast. Dat het levenslang zal worden staat ook wel bijna vast. Maar je weet het nooit. 

Het proces is voor de Rwandese regering van groot belang: wordt het door de internationale gemeenschap als 'eerlijk' of 'oneerlijk' betiteld? Als er het etiket 'eerlijk' op wordt geplakt dan zullen meer en meer Rwandezen op eigen bodem worden berecht. Ook zullen meer uitleveringsverdragen worden getekend. Bijvoorbeeld met Nederland, dat tot nu toe te weinig vertrouwen had in het justitiële systeem om zo'n verdrag te ondertekenen. Het is te voorspellen dat Rwanda dit gaat gebruiken om tegenstanders van het regime onschadelijk te maken. De afgelopen jaren verschenen namen op lijsten van Interpol van Rwandezen die niets met de genocide van doen hadden, maar toch als genocidair worden opgevoerd. Begrijp me goed, wie een rol heeft gespeeld in de genocide moet daarvoor terecht staan. Maar het Rwandese regime heeft er een handje van tegenstanders met graagte te beschuldigen van het hebben van een genocide ideologie, het ontkennen van genocide of het hebben van banden met de Hutu-rebellen in Oost-Congo (FDLR). 

Wie naar ingabire kijkt, ziet dat een eerlijk proces een fabeltje is. Wie nu nog met droge ogen durft te beweren dat Ingabire alle kans heeft gehad om zich te verdedigen, die wens ik eenzelfde proces toe. Onze staatssecretaris van Justitie en onze staatssecretaris van Ontwikkelingssamenwerking durven nog steeds te zeggen dat het de goede kant uitgaat met het justitiële systeem in Rwanda. Dat zeggen ze omdat wij veel geld in het systeem hebben gepompt en dat de komende tijd zullen blijven doen, met zo'n vijf miljoen euro per jaar. De structuren mogen verbeterd zijn, maar waar het om draait is natuurlijk dat een rechtssysteem willekeur onmogelijk moet maken. En dat is nou juist niet het geval in Rwanda. Eén woord van president Paul Kagame en alle rechters en alle openbare aanklagers en alle politieagenten rennen struikelend over elkaars benen om te voldoen aan zijn verzoek. Er worden mensen gearresteerd die nooit gearresteerd hadden mogen worden. Er wordt bewijs geplant. Er worden getuigen onder druk gezet. De wet die bijvoorbeeld arrestatie op het hebben van genocide ideologie mogelijk maakt, zou al twee jaar geleden worden aangepast. Maar nog steeds is een studie daarnaar niet klaar, nog steeds is de wet niet aangepast. En als Nederland er naar vraagt, dan wordt er van alles beloofd, maar nooit waar gemaakt. 

Onze staatssecretaris Ben Knapen zei tijdens het Algemeen Overleg van 12 april jongstleden over het proces van Ingabire: "Wij zien er op toe dat dit op orde is. Als er dingen gebeuren die afwijken wat is afgesproken, zullen we uiteraard handelen en de Kamer daarvan op de hoogte stellen."

Ik heb Knapen nog niet naar de Kamer zien rennen afgelopen week. Ik heb ook staatssecretaris Fred Teeven nog niet gehoord. Trouwens, ik heb bijna niemand in Nederland gehoord over wat er is gebeurd in Rwanda. Wie wel hun mond roeren zijn mensen die Ingabire proberen in een kwaad daglicht te stellen met vage verwijzingen. De kans dat het Rwandese regime bezig is met een desperate poging het proces en het eigen gezicht te redden is groot. De kans dat er mensen zijn die gaan geloven dat er echt iets mis is met Ingabire is ook groot. Waar rook is, is vuur nietwaar. Het is bijna onmogelijk je hiertegen te verweren. Het ziet er dus naar uit dat Ingabire straks opnieuw veroordeeld wordt. Nu niet in de rechtszaal, maar erbuiten. Zodat dat wat in de rechtszaal is gebeurd, verdoezeld wordt. 

Woensdag 18 april 2012

Advocaat Iain Edwards: 'Proces duurt nog 2 weken'

Afgelopen maandag verklaarde oppositieleider Victoire Ingabire dat ze niet langer op haar eigen proces zou verschijnen. Ze verbood ook haar advocaten haar te verdedigen. Ze had alle geloof in een eerlijk proces verloren. Ik vroeg haar Engelse advocaat wat hij vindt van haar beslissing, de houding van de rechters en het proces. Op dit moment kan hij uitsluitend spreken voor Victoire maar hij geeft toe teleurgesteld te zijn over het proces. ‘We hoopten dat er toch sprake zou kunnen zijn van een enigszins eerlijk verloop, maar het duurde niet lang voor het duidelijk werd dat daat geen sprake van was.”

Het werd Edwards niet gemakkelijk gemaakt zijn werk te doen: zijn email werd gehackt, zijn telefoon afgetapt. Edwards: ‘Ik kwam op een middag terug in  mijn hotelkamer. Toen ik de computer wilde gebruiken, merkte ik dat mijn hard disc was losgekoppeld en weer aangekoppeld.” Hij weet dat hij in de gaten wordt gehouden, maar het is onmogelijk om ook maar iets te bewijzen.

Volgens Edwards verloor Ingabire het geloof in een eerlijk proces omdat ze zich realiseerde dat er niets zou veranderen. Dat de houding van de rechters, vanaf het begin vijandig, niet zou veranderen. Dat niets wat zij of haar verdedigers zouden aandragen, ook maar nog verschil zouden maken.

Voor Ingabire wam het ‘point of no return’ toen een begin werd gemaakt met het horen van haar getuigen. Michel Habimana was vorige week als eerste aan de beurt. Hem maakten de rechters het onmogelijk zijn volledige verhaal te vertellen. En bij terugkomst in zijn cel (zie bijdrage hieronder van afgelopen vrijdag) vond hij alles overhoop gehaald en zijn notities in beslag genomen. Ook werd hij uren ondervraagd. Het werd duidelijk dat andere getuigen niet zouden durven verschijnen.

Volgens Edwards geloofde ingabire vanaf het begin niet echt in een eerlijk proces, maar dat het zo erg zou zijn, had ze nooit kunnen bedenken.

Onafhankelijke waarnemers bevestigen het verschil in behandeling van Ingabire en haar verdedigers ten opzichte van het Openbaar Ministerie en hun getuigen/mede-verdachten. Getuigen voor het OM kregen alle ruimte, werden niet kritisch bevraagd, werden niet uitgedaagd. De rechters deden geen enkele moeite om te achterhalen of deze mede-beklaagden en tegelijkertijd getuigen voor het OM, de waarheid vertelden.

En dat is de rechters zwaar aan te rekenen volgens Edwards.

Met Ingabire was het precies het omgekeerde. Elk woord van Ingabire werd op een goudschaaltje gewogen en ze werd urenlang ondervraagd over punten en komma’s.

Een ander voorbeeld laat zien volgens Edwards hoe zelfs de rechters de Rwandese wet aan hun laars lapten om het OM maar zoveel mogelijk tegemoet te komen. Enkele van haar medebeklaagden hadden in het geheim gevangen gezeten na hun arrestatie in Burundi in militaire gevangeniskampen. Dat kwam pas naar boven tijdens ondervragingen van Ingabires advocaten. Ze waren daar ondervraagd door de veiligheidsdienst en er waren zelfs aantekeningen gemaakt van die ondervragingen. De aantekeningen waren in het bezit van het OM en natuurlijk kregen de advocaten van Ingabire daar nooit de beschikking over. Integendeel. Het OM ontkende de geheime detentie en de aantekeningen. Volgens Edwards hadden de rechters in moeten grijpen toen dit aan het licht kwam. Maar zij zwegen en lieten toe dat de mede-beklaagden konden zeggen wat ze wilden.

Edwards: “Mensen mogen zeggen dat zij dit een eerlijk proces vinden. Maar waar we op wachten zijn de bevindingen van de onafhankelijke waarnemers van dit proces.”

Deze rapporten zijn voor Rwanda zeer belangrijk. Het regime probeert namelijk uit alle macht te bewijzen dat eerlijke processen mogelijk zijn op Rwandese bodem, zodat Rwandezen in het buitenland uitgeleverd kunnen worden. Edwards: “Daar heb ik op zich geen problemen mee. Als mensen ernstige midaden hebben begaan dan moeten ze daarvoor terecht staan. Maar het moet dan wel een eerlijk proces zijn.”

Edwards denkt dat Ingabire nu een nieuwe advocaat krijgt toegewezen om de wereld te bewijzen dat het er ondanks alles toch eerlijk aan toe gaat. Maar die advocaat zal geen toegang krijgen tot Ingabires dossier. Ingabire zal hem niet inlichten over de ins en outs van haar proces. Het enige materiaal waarover hij zal kunnen beschikken is dat van het OM. De toegewezen advocaat zal aan de hand lopen van het Rwandese regime en weinig doen behalve legitimiteit geven aan het proces.

Edwards denkt dat het process nu snel voorbij zal zijn, omdat er geen nieuwe getuigen zullen worden opgeroepen. “Ik denk dat het nog een week of twee duurt.

Edwards is somber over de uitkomst: “We hebben altijd geprobeerd realistisch te zijn. We hebben niets dat er op wijst dat de rechters iets anders zullen doen an de eis volgen van het OM. Ik denk dat Ingabire een levenslange gevangenisstraf staat te wachten. Waar ik echt op hoop is dat ze haar laten gaan zodat ze weer verenigd wordt met haar familie."

 

Vrijdag 13 april: Gevraagd om bewijs te vervalsen

Deze week zorgde de getuigenverklaring van een voormalig FDLR-officier voor grote opschudding tijdens het proces van Ingabire. Hij verklaarde door mede-beklaagde en kroongetuige in het proces van Ingabire, Vital Uwumuremyi, gevraagd te zijn bewijs te vervalsen. Ook zou Uwumuremyi gewerkt hebben voor de Rwandese militaire inlichtingendienst. Michel Habimana werd samen met Uwumuremyi gearresteerd, ging samen met hem van gevangenkamp naar gevangenkamp en zat maandenlang met hem in een cel.

Zijn getuigenis werd hem niet in dank afgenomen. Toen Habimana terugkwam van het hooggerechtshof vond hij zijn cel binnenste buiten gekeerd en zijn aantekeningen in beslag genomen. Daarna werd Habimana stevig aan de tand gevoeld door de gevangenisdirecteur en een nog onbekende meneer. De dag erna wapperde de aanklager met de inbeslag genomen notities. Een duidelijk bewijs dat Habimana 'geprepareerd' was door mensen van buiten de gevangenis. Habimana wordt zwaar onder druk gezet om zijn getuigenverklaring in te trekken. 

Habimana, voormalig officier in het FDLR, de Hutu rebellen in oost-Congo, legde zijn verklaring af, terwijl hij niet onder ede stond. Omdat hij levenslang had gekregen voor genocide, mocht hij niets onder ede zeggen van de rechter. Habimana werd tijdens zijn gevangenschap door de volksrechtbank Gacaca veroordeeld tot levenslang vanwege genocide, zonder dat hij bij het proces aanwezig kon zijn. Het werd hem onmogelijk gemaakt in beroep te gaan. Vanwege dat levenslange vonnis vonden de rechters eerst dat Habimana niet kon getuigen in het proces van Ingabire. Na protest van de verdediging werd besloten dat hij wel kon getuigen, maar niet onder ede. Op zijn minst een opmerkelijke gang van zaken.

Habimana vertelde hoe na het Rome-akkoord in 2005 de FDLR in twee facties werd verdeeld. Beide facties spraken met de partij van Ingabire, maar kwamen niet tot een vorm van samenwerking omdat de FDU gewapende strijd afwees. Samenwerking zou alleen mogelijk zijn met de FDLR als politieke beweging, niet als gewapende rebellenclub.

Volgens de advocaat van Ingabre, Gatera Gashabana, kreeg Habimana van de militaire inlichtingendienst de opdracht leden van de FDLR over te halen om terug te keren naar Congo. De rechter vond echter dat de getuige hier niet over mocht spreken. En terwijl rechter en advocaat met elkaar verbaal in gevecht gingen, moest de getuige de rechtzaal verlaten. De advocaat van Ingabire legde uit dat hij wilde aantonen dat ook mede-beklaagde Majoor Vital Uwumuremyi, klussen had uitgevoerd voor de Rwandese inlichtingendienst in Congo. Habimana kon het weten, ze hadden immers dezelfde cel gedeeld.

Volgens Habimana had Uwumuremyi bekend dat hij werk deed voor de inlichtingendienst. Dat hij bijvoorbeeld zijn FDLR-collega’s in de val liet lopen door een ontmoeting met ze te arrangeren, waarna ze vermoord werden of gevangen werden genomen. En dat, toen ze in 2009 samen in het militaire gevangenkamp Kami zaten, Uwumuremyi hem probeerde over te halen om mee te werken met het manipuleren van bewijs tegen Ingabire zodat het haar onmogelijk zou worden gemaakt mee te doen met de verkiezingen in 2010.

Maar de rechter bleef bij het ingenomen standpunt en Habimana moest zich dus beperken tot de rol van Uwumuremyi in de FDLR. Volgens Habimana is hij nooit majoor geweest. Voordat hij zich aansloot bij de FDLR  was Uwumuremyi chauffeur in Rwanda. Hij kreeg wat training in Congo in 1998 en in 2004 en 2005. Maar dat was niet genoeg voor een officiersrang als majoor, zeker ook omdat hij de middelbare school nooit heeft afgemaakt. 

Mijn enige bron tot nu toe voor dit artikel is het persbericht van de FDU. Ik ben daarom nog voorzichtig met het trekken van conclusies. Maar het verhaal van Habimana lijkt me waarschijnlijk. Ingabire heeft mij altijd verzekerd dat haar partij tegen een gewapende strijd was. Of de getuigenverklaring van Habimana veel invloed zal hebben op het proces valt te betwijfelen. Hij stond immers niet onder ede. Maar het is wel een signaal aan de internationale gemeenschap, en ja zeker ook aan onze bestuurders Teeven en Knapen, die bij hoog en bij laag volhouden dat het er eerlijk aan toe gaat tijdens het proces tegen Ingabire. Wordt wakker heren! 

Vrijdag 6 april 2012

Rwanda: Weinig bewijs in proces Ingabire

Tot nu toe hebben de aanklagers in het proces tegen oppositieleider Victoire Ingabire bitter weinig bewijs wat betreft de beschuldiging van het financieren en oprichten van een terroristische organisatie., aldus een woordvoerder van FDU-Inkingi, de partij van Ingabire.   Om nog enigszins met bewijs te komen werden veel kleine zaken opgeblazen of verdraaid weergegeven. Daarnaast mist de beschuldiging wettelijke basis omdat de beschuldigingen zijn gebaseerd op een wet die pas in 2008 van kracht werd. De activiteiten waarop de aanklagers hun bewijs baseren, dateert van voor die tijd. De afgelopen week was het de beurt aan de verdediging om de beschuldigingen van terrorisme te weerleggen.

Het openbaar ministerie heeft geen enkel bewijs van ook maar een enkele terroristische activiteit van Ingabire. Ook wordt nergens hard gemaakt dat zij bedreigingen op dit valk zou hebben geuit. Zo zou Vital Uwumuremyi, een van haar mede-beklaagden, in 2007  en 2008 regelmatig telefonisch contact gehad hebben met Ingabire, maar de telefoonlijsten die vanuit Nederland naar Rwanda werden gestuurd, laten geen enkel telefoontje naar Congo zien.

Het openbaar ministerie beschuldigt Ingabire ook van het opzetten  en financieren van het de terroristische organisatie CDF, het zou de gewapende tak van haar politieke partij zijn. Maar volgens de getuigen van het openbaar ministerie heeft deze organisatie nooit bestaan, laat staan activiteiten ontplooid. Niet in Rwanda, noch elders op de wereld. Ook hebben de aanklagers geen enkel overtuigend bewijs dat Ingabire een terroristische organisatie zou hebben gefinancierd, aldus de woordvoerder van de UDF.

Het enige dat wijst in die richting zou de verklaring zijn van mevrouw Specioso, de voormalige voorzitster van de Rwandese vrouwenvereniging in Nederland. Zij vertelt over een kleine som die ze op verzoek van Ingabire naar Congo stuurde via Western Union. Maar mevrouw Specioso is geen betrouwbare getuige. Haar verklaring bevat verschillende tegenstrijdigheden en ook was ze niet eerlijk over immigratiestatus. Daarnaast is haar verklaring ongeldig omdat noch mevrouw Specioso noch de tolk onder ede stonden. Zij hoefden de waarheid dus niet te vertellen.

Volgens het openbaar ministerie heeft Ingabire twee van haar medebeklaagden ontmoet in Kinshasa om te praten over het opzetten van de gewapende tak. Maar het enige wat de aanklagers als bewijs hebben zijn twee tickets, waarvan noch de namen niet kloppen noch datum klopt.

Het proces is verdaagd tot na het paasreces en gaat op 10 april verder.

Elke donderdag demonstreren familie en sympathisanten voor het gebouw van de Tweede Kamer in Den Haag om de parlementariërs en ministers attent te maken op de situatie van Victoire Ingabire. Ze gaan gekleed in het roze, omdat dat de kleur is van de gevangeniskleding in Rwanda. Op de foto rechts de oudste zoon van Ingabire.

Vrijdag 30 maart

RWANDA - Genocidewetgeving voor rechter

Afgelopen dinsdag diende voor het rwandese Hooggerechtshof een zogeheten kangaroe-proces: een proces in een proces. Oppositieleider Victoire Ingabire betwistte de geldigheid van een genocidewet die het mogelijk maakt mensen te veroordelen vanwege genocidair gedachtengoed. De uitspraak wordt 13 april verwacht. Aanstaande maandag gaat haar ‘gewone’ proces weer door.

Volgens Ingabire en haar advocaten beperkt deze wet de vrijheid van meningsuiting, zoals vastgelegd in de grondwet. “De wet is zo vaag dat mensen die hun mening willen geven, niet weten wat wel en wat niet mag binnen de wet”, aldus Ingabires Rwandese advocaat Gatera Gashabana. Volgens Gatera weten zelfs rechters niet goed wat wel en niet mag van de wet, omdat mensen worden gearresteerd op basis van subjectieve interpretaties van de wet. De advocaat van Ingabire vindt ook dat de straffen die bij deze wet horen, disproportioneel zijn: Ingabire kan 10 tot 25 jaar gevangenisstraf krijgen voor het hebben van genocide gedachtengoed. Voor alle duidelijkheid, het gaat hier om ideeen, niet om acties.

De wet is meerdere malen bekritiseerd door mensenrechtenorganisaties als Human Rights Watch en Amnesty international. Ook Nederland heft Rwanda aangesproken op de vaagheid van wetgeving. Rwanda beloofde in 2010 de wet aan te passen, maar heeft tot nu toe geen letter van de wet veranderd. De wetswijziging ligt al een jaar bij het parlement te wachten op goedkeuring.

Ingabire heeft, al zolang ze leider is van UDF Inkingi, verklaard dat de genocide niet alleen Tutsi-slachtoffers kent, maar ook Hutu slachtoffers. In Rwanda mag dat niet hardop worden gezegd. In de wet staat dat het een genocide tegen Tutsi’s was. Direct bij aanomst in Rwanda, 16 januari 2010, vroeg Ingabire aandacht voor de Hutu-slachtoffers op een gevoelige plek: het genocide monument voor Tutsi’s in Kigali. Het was een duidelijk gebaar naar president Kagame. Het was deze uitspraak waardoor zij nu wordt beschuldigd van het hebben van genocidair gedachtengoed.

Ze kwam daardoor direct onder vuur te liggen van het Rwandese regime. Een paar weken later werd ze gearresteerd en werd herhaalde malen ondervraagd door de politie. Ze kreeg stadsarrest. Haar arrestatie maakte het uiteindelijk onmogelijk haar politieke partij officieel in te schrijven, waardoor zij niet mee kon doen met de presidentsverkiezingen in augustus 2010.

Vrijdag 23 maart

RWANDA: Onbetrouwbare verklaring domineert  proces Ingabire

De afgelopen twee dagen stond het proces tegen oppositieleider Victoire Ingabire in het teken van de verklaring van een voormalige voorzitter van de Rwandees/Nederlandse vrouwenvereniging Uraho. Ook haar huis werd december 2010 doorzocht op verzoek van het Rwandese Openbaar Ministerie. Ze werd twee keer ondervraagd door de Nederlandse politie. Haar verklaringen maakten deel uit van het meer dan 600 pagina's tellende dossier dat naar Rwanda werd gestuurd. Het draaide allemaal om geld dat de voorzitster op verzoek van Ingabire via Western Union naar Congo zou hebben gestuurd. Dat geld zou gebruikt zijn voor het oprichten van de gewapende tak van Ingabires politieke partij. 

De voorzitster kende Ingabire redelijk goed. Ze gingen samen naar bijeenkomsten in Spanje en op voorspraak van Ingabire werd zij voorzitter van de vrouwenvereniging. 

Maar zowel de aanklagers als de verdedigers hebben vraagtekens bij de betrouwbaarheid van de getuige. De vereniging kreeg 10.500 euro van Oxfam/Novib en het vermoeden bestaat dat de voorzitster (een deel van) dit geld naar haar familie heeft gestuurd. 

Ik heb ongeveer een jaar geleden zelf met mevrouw gesproken. Dat was een moeilijk gesprek. Ze sprak zichzelf herhaaldelijk tegen, of wilde stoppen als ze de vragen te moeilijk vond. 

Het proces zelf is weer verdaagd in afwachting van de uitkomst van het Hooggerechtshof. Daar wordt aanstaande dinsdag de petitie behandeld die Ingabire indiende. Ze vraagt de genocide-wet ongeldig te verklaren omdat deze strijdig zou zijn met de Grondwet. De genocide-wet wordt gebruikt om critici van het regime de mond te snoeren en in het gevang te gooien. Het is een heel algemeen gestelde wet, waardoor bijna alles er onder kan vallen. Lekker handig! Zelfs kleine kinderen van onder de 12 kunnen zich volgens deze wet schuldig maken aan genocide ideologie. Rwanda zegt al sinds 20120 dat het de wet zal veranderen, maar er is nog weinig gebeurd.

Maandag 19 maart

Rwanda - Proces draait nu om vier documenten

Afgelopen donderdag maakte het Rwandese openbaar Ministerie vier extra  bekend tegen oppositieleider Victoire Ingabire. Deze beschuldigingen zijn het gevolg van documenten die Nederland vorig jaar naar rwanda stuurde. Het ging om drie documenten die in beslag werden genomen bij de huiszoeking in Zevenhuizen (het huis van het gezin van Ingabire) en om een pakketje van meer dan 600 documenten dat Nederland goedwillend bij elkaar had geraapt uit de eigen dossiers. Van al deze documenten heeft de aanklager er vier uitgekozen die hij kan gebruiken om levenslang te eisen.

Het eerste document is afkomstig uit de huiszoeking. Het gaat om een verslag van een vergadering op 24 februari, het jaartal ontbreekt. Uit het verslag moet blijken dat Ingabire samen met andere oppositiepartijen bezig was een gewapende tak van haar politieke partij op te richten en dat zij haar vier mede-beklaagden al kende voor zij naar Rwanda afreisde.

Een tweede document 'Education to citizenship' geeft volgens de Rwandese aanklagers de criteria waaraan potentiële partijleden in Rwanda zouden moeten voldoen. Ze zouden slachtoffer moeten zijn van het huidige regime. Volgens hen laat het document goed zien hoe Ingabire gebruik maakt van 'twee tongen': een op zich onschuldig document verbergt een kwaadaardiger niveau, volgens het Rwandese OM.

Een derde document is een lang verslag van een verhoor van een in Nederland wonende Rwandese mevrouw. De mevrouw praat over het sturen van geld via Western Union, en daar heet het Openbaar Ministerie veel belangstelling voor.

Wat het vierde document is, heb ik niet kunnen achterhalen tot nu toe.

Ingabire sprak de rechters scherp toe. Zij vindt dat de documenten niet konden dienen als bewijs. Ze droegen niet haar naam, noch het logo van haar partij, UDF-Inkingi. Daarnaast worden documenten gebruikt zonder juiste datum. Dat is zeer belangrijk, omdat documenten voor 6 april 2009 niet gebruikt kunnen worden. De wet die het terrorisme behandelt, werd op die datum officieel gepubliceerd. 

Ook gaf Ingabire aan dat er fouten waren gemaakt bij de huiszoeking in Zevenhuizen. Niet alle procedures werden correct gevolgd; zo was er geen advocaat bij aanwezig en kreeg de echtgenoot van Ingabire geen inventarislijst van in beslag genomen goederen. Ook is niet beschreven op welke manieren Rwandese Openbaar Ministerie inzage kreeg in alle in beslag genomen zaken. Zij waren vorig voorjaar in Nederland om te zien wat ze wel en niet konden gebruiken. 

Woensdag 14 maart

Het proces van oppositieleider Victoire Ingabire gaat met horten en stoten. Zo werd er gisteren weer verdaagd, omdat de verdediger van een van de beklaagden, zijn papiertje met vragen had vergeten mee te nemen. Een hobbel in het proces vormt ook de taal. Victoire spreekt vloeiend Frans, Engels, Kinyarwanda en Nederlands. Haar vier medebeklaagden spreken Kinyarwanda en een beetje Frans, terwijl de advocaat van Ingabire, uitsluitend Engels spreekt. Deze babylonische spraakverwarring zorgt tenminste voor veel vertraging. 

Gisteren ging het over Ingabires banden met een van de beklaagden, majoor Vital Uwumuremyi, haar beter bekend als Gaspard Kalimba. Uwumuremyi wordt  beschuldigd van het opzetten van een trainingsprogramma voor rebellen, samen met Ingabire. Ze zouden elkaar daartoe meerdere malen ontmoet hebben. 

Echter, de figuur van majoor Uwumuremyi is schimmig. Ook de gebeurtenissen rond zijn arrestatie zijn onduidelijk. Er wordt hardop gezegd dat de majoor een creatie is van het Rwandese regime. Hoe het ook zij, toen Ingabire landde in Kigali, was zij van deze man afhankelijk. Hij had voor haar een huis gehuurd en zorgde voor beveiliging. Zij kende hem echter niet onder de naam majoor Vital Uwumuremyi, maar onder de naam Gaspard Kalimba. 

Volgens Ingabire had zij contact met deze meneer over huis en andere zaken, zeker niet over het trainen van rebellen. Het contact vond voor het overgrote deel plaats per mail en telefoon.

Toen ik in Rwanda was en veel met Victoire sprak, vertelde ze ook over de perikelen rondom het eerste huis dat voor haar was gehuurd. Het was voor haar onmogelijk om onder haar eigen naam, of om onder de naam van haar partij een huis te huren. Ze moest gebruik maken van stromannen. En omdat haar organisatie in Rwanda nog in de kinderschoenen stond, was ze afhankelijk van aanbevelingen uit de diaspora. Zo kwam ze ook bij Gaspard kalimba terecht. Hij zou niet de enige zijn in wie ze -achteraf onterecht- vertrouwen had. Zo bleek iemand van het reisgezelschap met wie ze naar Rwanda vloog, een genocidair, tuinman geen tuinman maar een verklikker, en had ze mensen moeten ontslaan omdat ze geld stalen . Toen ik in augustus en september 2010 bij haar was, verkeerde Victoire in een isolement. Ze kon eigenlijk niemand vertrouwen, werd altijd geschaduwd, haar telefoons afgetapt. Haar bewegingsvrijheid was ingeperkt vanwege het feit dat ze Kigali niet kon verlaten. 

Je kunt zeggen dat Ingabire te goed was van vertrouwen en haar mensen onvoldoende screende. Maar ik weet dat Ingabire donders goed wist dat er overal mollen en verklikkers zouden opduiken.  Ze was zeer oplettend, bijna op het paranoïde af. Het heeft dus niet mogen baten. Tragisch is dat ze zowel in Nederland als in Rwanda onvoldoende goeie mensen achter zich had staan. Daardoor werd het onmogelijk een menselijke muur rondom Ingabire op te trekken. En door het ontbreken van die muur, was zij uitermate kwetsbaar voor iedereen van kwade wil. 

Maandag 19 december 2011

Vrijlating op borg is weer eens geweigerd aan oppositieleider Victoire Ingabire. Ze zal dus voor het tweede achtereenvolgende jaar kerstmis in de gevangenis moeten vieren. Borg werd aangevraagd omdat de verdediging van Ingabire vond dat er onvoldoende bewijs was voor alle beschuldigingen. Ook dat het Rwandees Openbaar Ministerie werkte met bewijs dat elkaar tegensprak. De rechter oordeelde echter dat zij werd beschuldigd van te zware misdaden om zomaar op borgtocht vrijgelaten te kunnen worden. Ook was nog niet alle bewijsmateriaal binnen, zo vertelde de rechter. Misschien verwijst de rechter naar de meer dan 500 pagina's die vanuit Nederland naar Rwanda werden verstuurd en die nog moeten worden vertaald. Die behoeven overigens niet zo heel veel vertaling; het gaat om lijsten van telefoontjes van Ingabire en anderen. Aan telefoonnummers valt niet zo heel veel te vertalen.

President Paul Kagame bemoeide zich weer eens met het proces van Ingabire. Hij heeft, ondanks de juridische bijstand en opvoeding van Nederland, nog geen weet van de Trias Politica: de scheiding der machten. In een democratie is het goed gebruik dat de drie machten: de rechterlijke macht, de uitvoerende macht en de wetgevende macht zich niet op elkaars terrein begeven. Het is dus een democratische doodzonde als een president (uitvoerende macht), zich bemoeit met de rechterlijke macht ( in deze het proces van Ingabire).

Het proces van Ingabire begint ook voor Nederland een steeds gevoeliger dossier te worden. Maar hoe gevoelig is lastig te beoordelen. Nederland was snel in het 'ja' zeggen tegen de vraag om bijstand vanuit Rwanda. Ging lekker snel op informatiejacht voor Rwanda, na een positief advies van ons ministerie van Buitenlandse Zaken. Een dag voor haar vrijlating op borgtocht werd geweigerd kwam ambassadeur Frans Makken op bezoek. Ik ga er van uit dat hij haar fijne dagen heeft toegewenst. In hoeverre Nederland zelf schuldig is aan haar tweede Kerstmis in het Rwandese gevang is iets wat tot nu toe alleen de Nederlandse en de Rwandese overheid kunnen beantwoorden.

Maandag 13 februari

RWANDA - Proces Ingabire vandaag  verder

Vandaag werd het proces van oppositieleider Victoire Ingabire hervat. Dat werd een korte hervatting, binnen het uur stond iedereen weer buiten. De rechters hebben het proces verdaagd naar 12 maart. Ingabire zei meer tijd nodig te hebben om het dossier te bestuderen.  Haar verdediging kreeg het dossier pas op 10 februari. Het dossier bevat meer dan 600 documenten die afgelopen november vanuit Nederland naar Rwanda werden gestuurd en is volgens Ingabire slecht vanuit het Nederlands vertaald. Ze wil meer tijd om de vertalingen te verbeteren. Daarnaast is haar Nederlandse advocaat Jan Hofdijk bezig met een onderzoek naar een Rwandese getuige die in Nederland woont. Zij heeft belastende verklaringen afgelegd tijdens verhoren met de Nederlandse politie. Die verhoren vonden plaats op verzoek van Rwanda. Nederland voldeed aan het verzoek omdat Ingabire onder andere beschuldigd wordt van terroristische activiteiten. Dat is ook strafbaar in Nederland en daarom kan Nederland gehoor geven aan dit soort verzoeken. Er wordt sterk getwijfeld aan de betrouwbaarheid van deze getuige. Het proces wordt hervat op 12 maart.

Maandag 6 februari

Over een week gaat het proces van oppositieleider Victoire Ingabire verder. Hoe precies is onbekend, wie weet wordt de zitting weer direct verdaagd omdat alle 600 documenten uit Nederland nog steeds niet zijn vertaald. Het Rwandese openbare ministerie wil pas verder gaan als dat het geval is.

Het is vreemd. Ik wilde deze maandagochtend aandacht besteden aan een bijzonder iemand. Een mens die veel doet voor de vrijheid in haar eigen land en daar zelfs elke dag weer haar eigen leven voor in de waagschaal stelt. Maar toen ik begon te schrijven dacht ik, nee. Laat ik dat nou niet doen. Nu werkt ze nog in redelijke anonimiteit. Als we met zijn allen over haar gaan schrijven, kan het alleen maar mis gaan, omdat het Rwandese regime haar dan wellicht als een grote bedreiging gaat zien. Voor je het weet wordt ze opgepakt met grote consequenties voor haar, haar familie en vele anderen. Dat kan niet.

Van die gedachte werd ik treurig. Zoveel regimes zijn enkel en uitsluitend uit op hun eigen gewin, op welke manier dan ook, en slaan hun eigen volk -als lastige vliegen- dood. Zoveel regimes zijn enkel en uitsluitend uit op eigen gewin en laten daarbij andere volken -als lastige vliegen- door anderen doodslaan. In een wereld waar een groot deel van de landen geteisterd wordt door een economische crisis, veroorzaakt door onverzadigbaar rijke mannen en vrouwen, zullen landen, meer nog dan voorheen, kiezen voor 'sijn eiguh', zoals Jacobse en Van Es dat dertig jaar geleden al briljant wisten te verwoorden met hun Tegenpartij. En overal ter wereld zijn het de armen, the have-nots, die de rotzooi mogen opruimen, de torenhoge schulden moeten afbetalen, worden vernederd en verdrukt, geen buik meer hebben om een riem aan te halen, en die zich -gevoed door oppervlakkige info-tainement op de televisie, steeds maar verbazen waarom het in de wereld nog steeds zo'n zootje is. 

Maandag 30 januari

De aanklager van oppositieleider Victoire Ingabire, gebruikt een interview in de Ugandese Independent om zich uit te spreken over haar proces en de rol van Nederland. Martin Ngoga dient de criticasters van repliek en deelt Nederland complimentjes uit over de manier waarop ze achter mogelijke genocidairs aanzit. Nederland en Rwanda hebben nog geen uitleveringsverdrag omdat Nederland het justitiële systeem daar nog niet goed genoeg voor vindt; er zijn nog te weinig garanties voor een eerlijk proces. Die bedenkingen heeft Nederland dus blijkbaar niet voor het proces van Ingabire, daarvan zegt Nederland nog steeds dat het geen aanwijzingen heeft dat het niet eerlijk en transparant zou verlopen. 

Aanleiding voor het interview was de komende uitlevering van de Rwandese genocide-verdachte Mugusera. Hij wordt in Rwanda zelf berecht, niet door het Internationale Rwanda Tribunaal in Arusha (Tanzania). Volgens het Rwandatribunaal is Rwanda nu zo ver dat ze deze processen ook zelf aan kan. Mugusera wordt ervan beschuldigd in 1992 een haat-speech te hebben gehouden, die geweld en moord tot gevolg had. In het interview gaat hoofdaanklager Ngoga in op de juridische procedure, de beschuldiging van Mugusera, het Rwandatribunaal. Tot slot vertelt hij uitgebreid over Ingabire.

Volgens de hoofdaanklager kan het wat hem betreft snel worden afgerond. Hij heeft niet meer dan drie dagen nodig. Maar ja, de verdediging. Die kan de boel nog flink traineren. En dan zijn er nog de rechters die de tijd kunnen nemen voor ze met een uitspraak komen. Desondanks verwacht Ngoga een uitspraak rond half maart. 

De meer dan 600 documenten spelen volgens hem geen belangrijke rol in de bewijsvoering, ook al ondervindt het proces fikse vertraging omdat Ngoga alle pagina's wil vertalen, voor hij verdergaat. Volgens Ngoga gaat het slechts om een aanvulling van dat wat hij al lang had. En natuurlijk wil hij als aanklager zoveel mogelijk bewijs, dat kun je hem toch niet kwalijk nemen. 

Volgens Ngoga kostte het overigens wel moeite om de documenten van Nederland te krijgen. In het begin werkten ze helemaal niet mee en hij moest aan een groot aantal voorwaarden voldoen. Daaraan voldeed hij maar al te graag om te voorkomen dat Nederland een excuus zou hebben de documenten niet over te dragen. Ngoga deed de aanvraag vanuit een puur-juridische basis om te voorkomen dat bemoeial-achtige Nederlandse politici roet in het eten zouden kunnen strooien. 

Ngoga heeft het duidelijk niet op die bemoeizuchtige Nederlandse politici, want even later krijgen ze weer een veeg uit de pan. Met duidelijk leedvermaak heeft hij het over het verkrijgen van bewijsmateriaal tegen in Nederland wonende -van genocide verdachte- Rwandezen. Er zijn veel Nederlandse commissies naar rwanda afgereisd voor bewijsmateriaal en het horen van getuigen, zonder dat de politiek daarvan wist. De Rwandese en Nederlandse openbaar ministeries werkten nauw samen. "Ik denk dat als sommige politici hadden geweten wat er aan de hand was, dan zouden ze het hebben geprobeerd te saboteren." Geukkig kwamen ze er te laat achter, zegt Ngoga tevreden. 

De hoofdaanklager vindt de kritiek op de vier medeverdachten volstrekt niet terecht. De vier medeverdachten hebben vanaf het begin schuld bekend; ze werken mee met de aanklagers voor strafvermindering. Ze worden daarom door de aanklagers meer behandeld als getuigen tegen Ingabire dan als medeverdachten. De vier hebben er dus alle belang bij om hun getuigenissen aan te passen als dat de aanklagers dat goed uitkomt. 

Maar volgens Ngoga worden de getuigenissen van de vier mede-verdachten, ondersteunt door fysieke bewijzen als vliegtickets. "Zelfs als ze hun verklaringen vandaag zouden intrekken, dan nog hebben we een goede zaak", zegt Ngoga. 

Het interview in The Independent zit een beetje vreemd in elkaar, want zonder aankondiging loopt het over in een interview met een van de advocaten van Ingabire. Wie dat is, Edwards of Gatera, komen we niet te weten. 

In het interview zegt de advocaat niet precies te weten hoeveel tijd ze nog nodig hebben. De 600 documenten bestaan voor een groot deel uit overzichten van telefoongesprekken en uitgewerkte vraaggesprekken. De advocaat geeft aan dat Ingabire absoluut niet bang is voor dit nieuwe bewijsmateriaal. 'Als zij het niet is, ben ik het ook niet.'

De advocaat maakt zich daarentegen grote zorgen over de getuigenissen van medeverdachten Tharcisse en Noel. Die werden gearresteerd in Burundi onder omstandigheden die nog steeds niet duidelijk zijn. Volgens de advocaat ging het duidelijk om een gezamenlijke actie van de Burundese en Rwandese inlichtingendiensten. Ook werden de twee zeven maanden lang in militiare kampen vastgezet, zonder dat ze met de buitenwereld in contact konden komen. Prima omstandigheden dus om deze twee zover te krijgen dat ze alles zeggen wat er maar van ze gevraagd wordt. Volgens de advocaat werden de twee gearresteerd vanwege criminele activiteiten en hadden ze binnen een paar dagen voor de rechter moeten verschijnen. Maar nee, ze worden zeven maanden lang ondervraagd door inlichtingenofficieren om vervolgens hun rol te spelen in het proces van Ingabire. Hun getuigenis zou in geen enkele rechtbank worden geaccepteerd. De verdediging ontdekte pas hoe het zat, nadat ze zelf de getuigen hadden mogen ondervragen. Een ondervraging overigens die vele beperkingen kende.

Lees hier het hele interview met Ngoga en de advocaat van Ingabire: http://www.independent.co.ug/rwanda-ed/rwanda/5147-busy-and-bold

Er staat helemaal onderaan ook nog een foutje: het proces tegen Ingabire begon niet op 5 oktober, maar op 5 september 2011. 

Dat proces gaat morgen dus de zesde maand in en zal op 13 februari worden hervat.

Maandag 23 januari

Premier Rutte ontvangt bij toeval petitie        Afgelopen zaterdag hielden partijleden en sympathisanten van de UDF Inkingi, de partij van Rwandees oppositieleider Victoire Ingabire, een demonstratie bij het Tweede Kamergebouw in Den Haag.  Zij riepen de Nederlanders op niet langer genoegen te nemen met het regeringsbeleid wat betreft Rwanda. Nederland betaalt jaarlijks vele miljoenen aan Rwanda voor de ontwikkeling van het justitiële apparaat. Datzelfde justitiële apparaat wordt gebruikt door de machthebbers om critici van het regime vast te zetten in de gevangenis op beschuldiging van divisionisme, genocide ideologie en banden met de FDLR, de Hutu-rebellen in Oost-Congo. 

Het is hetzelfde justitiële apparaat dat er voor zorgt dat Ingabire nu al sinds oktober 2010 vastzit in haar cel. Haar proces begon in augustus 2011, maar het einde is nog niet in zicht. Het proces is verdaagd omdat het Openbaar Ministerie meer tijd nodig heeft om de meer dan 600 documenten te vertalen die in november vanuit Nederland naar Rwanda zijn gestuurd. Ook op die manier helpt Nederland dus het justitiële apparaat.

President Paul Kagame heeft bij meerdere gelegenheden uitgesproken dat wat hem betreft Ingabire in de gevangenis thuishoort. De laatste keer was tijdens een interview met CNN op 12 december 2011" 'That woman reserves only prison'. Ook duidelijk is dat het Openbaar Ministerie worstelt met de bewijsvoering. Alhoewel zij vanaf haar eerste arrestatie, april 2011, zeggen dat er overweldigend bewijs is tegen Ingabire, grijpen zij elke gelegenheid aan om nieuw bewijsmateriaal aan het dossier toe te voegen. Daarnaast zijn er bewijzen dat het Openbaar Ministerie het zelf niet al te nauw neemt met de behandeling van de mede-verdachten in het proces. Zij werden onder druk gezet en worden nu tijdens het proces eerder als getuigen dan als mede-verdachten behandeld. Toch houdt de Nederlandse regering vol dat Ingabire een eerlijk proces krijgt en weigert ze Ingabire te erkennen als politiek gevangene.

In een petitie vraagt de FDU aan de Nederlandse regering dan ook om te erkennen dat het proces van Ingabire alle geloofwaardigheid heeft verloren. Nederland zou per direct de vrijlating van alle politieke gevangen in Rwanda moeten eisen. Niet alleen die van Ingabire, maar ook die van onder andere Deogratias Mushayidi, Theoneste Niytegaka, Charles Ntakiutinka en Bernard Ntaganda. Daarnaast vindt de FDU dat Nederland de steun aan het justitieel apparaat moet bevriezen. 

Heel toevallig kwam premier Mark Rutte voorbijwandelen. De demonstranten maakten direct van de gelegenheid gebruik door hem de petitie aan de bieden. De minister president nam hem lachend aan. Nu maar zien of hij hem ook leest en er iets mee doet.

Donderdag 24 november

 PROCES INGABIRE: Hoe heet het als je niet niet de hele waarheid vertelt? Of liever gezegd, maar 2 procent van de waarheid vertelt? Want dat is namelijk wat onze staatssecretaris, Fred Teeven, heeft gedaan inzake het opsturen van documenten naar Rwanda. Hij heeft iedereen in dit dossier mooi bij de neus genomen. Was iedereen bezig met de drie documenten (in totaal 15 pagina's, in beslag genomen bij de huiszoeking in Zevenhuizen) die uiteindelijk naar Rwanda zouden mogen worden gestuurd, ondertussen had een ofifcier van justitie, gezelligjes bijna 600 pagina's bij elkaar gescharreld voor het Openbaar Ministerie in Rwanda. Niemand die er van wist.

Volgens staatssecretaris Teeven werden de documenten verzameld naar aanleiding van het hulpverzoek van Rwanda en golden dezelfde criteria als voor documenten die bij de huiszoeking in beslag waren genomen. Ook lag het aanleggen van deze prachtverzameling geheel in lijn met het advies van Buitenlandse Zaken. Dat ministerie is er nog steeds van overtuigd dat oppositieleider Ingabire een eerlijk proces heeft. Haar proces is inmiddels geschorst; de 600 pagina's, grotendeels in het Nederlands, moeten vertaald worden. Laten we hopen dat de vertaling door een onafhankelijke professional gebeurt.

Wat de 600 pagina's behelsen, daar kunnen we alleen maar naar raden. Justitie wil geen inzage geven. Volgens Teeven is het aan Iain Edwards, de advocaat van Ingabire, om aan de rechters in Rwanda inzage te vragen. Of Nederland kopieën heeft gemaakt van het dikke dossier is niet bekend. Waarschijnlijk niet. Rwanda heeft het volledige vertrouwen van beide betrokken ministeries. Ik raad ze daarom aan toch nog eens goed het levensverhaal van president Paul Kagame te bestuderen. En zichzelf de vraag te stellen hoe ver Kagame bereid is te gaan, in de uitvoering van zijn visie. 

Het is nu aan de Tweede Kamer om te kijken in hoeverre de staatssecretaris hen onvolledig heeft geïnformeerd. Waarschijnlijk is dit weer een staaltje van handelen naar de letter, maar niet naar de geest. De vraag dringt zich steeds sterker op, wat Nederland denkt te winnen door Rwanda op deze manier van dienst te zijn. 

Het ministerie van Veiligheid en Justitie is niet scheutig met informatie. Ook (zeker) niet naar journalisten. Vorige week vroeg ik hoe het zat met die documenten aan de afdeling persvoorlichting. Ik kreeg de kamerbrief toegestuurd, maar verder bleef het in alle toonaarden stil op mijn herhaalde verzoeken om informatie. Niet erg netjes en beleefd en het heeft weinig van doen met persvoorlichting. Zo'n radiostilte voedt tegelijkertijd het vuurtje dat 'wantrouwen' heet. De informatie hierboven, over de 600 pagina's, heb ik dus niet van het ministerie. 

Bekijk hier het verzoek van Hofdijk tot inzage van de 600 documenten.

Bekijk hier het antwoord aan Hofdijk van staatssecretaris Teeven, pagina 1, pagina 2

Zaterdag 19 november 

PROCES INGABIRE

15.00 uur De VPRO heeft inmiddels besloten het item niet uit te zenden. 

8.00 uur Rwanda het voor elkaar dat de VPRO aanstaande zondagavond in het programma Bureau Buitenland aanklager Martin Ngoga uitgebreid laat vertellen dat dankzij overzichten van Western Union, klip en klaar is aangetoond dat Ingabire via tussenpersonen geld overmaakte aan de FDLR, de Huturebellen in Oost-Congo. Ook zou een rapport van een onafhankelijke, gerespecteerde organisatie eveneens over de banden van Ingabire met de FDLR verhalen. En dan komt er nog een getuige aan het woord die vertelt dat Ingabire geld heeft overgemaakt voor vliegtickets, eten en onderdak. 

Ik hoef de meeste lezers van deze site niet te vertellen dat dit verhaaltje volledig gefabriekt is. Het hangt aan elkaar van halve waarheden, verdraaiingen van feiten, onder druk gezette en gehersenspoelde getuigen. 

Jammer dat de VPRO zich voor dit Rwandese propaganda-karretje laat spannen. Ze geeft weliswaar de huisadvocaat van de familie Ingabire, Jan Hofdijk de gelegenheid te reageren en stuurde hem materiaal op, maar dit is natuurlijk niet volledig. De VPRO wil zelfs de naam niet noemen van de onafhankelijke en gerespecteerde organisatie die over de banden van Ingabire rapporteert met de FDLR. Het lijkt mij dat de VPRO nog eens goed zou moeten kijken naar degenen die deze 'scoop' aandroegen. 

Een dergelijke uitzending op dit moment kan voor Ingabire grote gevolgen hebben. Hoewel de Nederlandse regering een andere mening is toegedaan, heeft het proces van Ingabire in Rwanda weinig van doen met een eerlijk en transparant proces. Ik verwijs nog even naar mijn artikel in Vrij Nederland (Zie onderaan deze pagina). Dat Nederland vindt dat het er allemaal eerlijk aan toegaat heeft wellicht te maken met het feit dat Nederland de afgelopen drie jaar zo'n 15 miljoen heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van het justitiële systeem in Rwanda. Je kunt dan moeilijk zeggen dat het nog een rotzootje is als je er zoveel tijd en geld hebt ingestopt. 

Overigens is er vandaag een steun-demonstratie in Brussel.

Vrijdag 11 november

RWANDA _ Gisteren werd het proces van oppositieleider Victoire iNgabire hervat. Vorige week had Ingabires verdediger schriftelijke vragen gesteld voor het kruisverhoor. Direct vragen stellen mocht niet van de rechter. Gisteren kwamen de eerste antwoorden. Volgens de secretaris van Ingabires partij, de UDF, was te merken dat de antwoorden waren ingestudeerd. Een uitgebreid verslag van de ochtendsessie is te vinden op het blog van Bert van 't Oever. Ik geef hier een samenvatting. 

Aan de orde kwam een missie naar Kinshasa van medebeklaagden Jean Marie Karuta en Tharcisse Ndtiturende. Karuta moest in opdracht van Ndtiturende contact maken met leden van de FDU. Volgens Karuta was die missie geslaagd: er was contact gelegd. Duidelijk werd gisteren dat er in ieder geval geen contact werd gemaakt met Ingabire. Zij is in Kinshasa geweest, maar heeft nooit een van de vier medebeklaagden ontmoet. 

Ndtiturende gaf de opdracht per telefoon; beide heren bevonden zich op een andere plaats. Hoewel Ndtiturende volgens eigen zeggen met Ingabire emailde, was alleen hij van die correspondentie op de hoogte. Volgens Ndtiturende kon hijzelf niet naar Kinshasa omdat hij nog actief was voor de FDLR. Karuta had tijd, een Congolees identiteitsbewijs en was bereid te gaan. 

Ter voorbereiding van de missie moet Karuta contact leggen met Dieudonné in Goma. Die regelt het ticket en heeft de verdere details van de missie. Als verdediger Iain Edwards vraagt of de rechters informatie hebben over de ontmoeting tussen Dieudonné en Karuta, steken de rechters de hoofden bij elkaar. Er wordt besloten tot een vervroegde pauze. 

Uit het verslag van 't Oever wordt duidelijk dat het vragen stellen moeizaam gaat. Edwards kan nauwelijks mondelinge aanvullende vragen stellen op zijn vorige week ingeleverde schriftelijke vragen. Ook moet hij, voor hij een vraag stelt, de rechters toelichten waarom hij die vraag stelt. Zij begrijpen niet de finesses en subtiliteiten van de vragen. Edwards bezwaar -zo kunnen de mede-verdachten hun antwoorden aanpassen- wordt door de rechters niet gehonoreerd. 

Hoe de middagsessie verliep, wordt een klein beetje duidelijk uit het verslag van de FDU. Karuta vertelde dat ze nooit met documenten rondliepen, dat was te gevaarlijk. Karuta vergat helemaal dat de derde en belangrijkste mede-beklaagde Vital Uwueremyi, werd gepakt met allerlei compromitterende papieren in zijn bezit. Zijn verklaring en de documenten vormden de reden van Ingabires arrestatie in oktober 2010. Vandaag volgen er meer antwoorden op de schriftelijke vragen. Volgens de UDF lijkt het erop dat de rechters nu haast maken met het proces.  Gisteren waren twee hoge Engelse vertegenwoordigers aanwezig: de Hoge Commissaris Ben Llwelyn Jones en de Afrika adviseur van de Engelse ambassade. 

Zaterdag 5 november

RWANDA: Kort geding tegen de Nederlandse Staat over verzending naar Rwanda van de drie documenten die in beslag werden genomen tijdens de huiszoeking in Zevenhuizen, is verloren. De rechter vindt dat er geen aanleiding is dat het proces niet eerlijk verloopt. Hij baseerde zich in hoge mate op het advies van Buitenlandse Zaken (zie hieronder,woensdag 26 oktober).

Vrijdag 4 november

Deze week konden de advocaten van Ingabire de mede-beschuldigden onderwerpen aan een vorm van een kruisverhoor. Dit gebeurt door middel van het indienen van schriftelijke vragen. Gisteren besloot de rechter het proces een week te schorsen om de vier mede-beschuldigden de tijd te geven voor hun antwoorden. De advocaten van Ingabire vroegen de rechter om toch een aantal directe vragen te mogen stellen. Door uitsluitend schriftelijke vragen toe te staan, lijkt het erop alsof de mede-beklaagden de ruimte krijgen om de waarheid te verdoezelen en hun antwoorden op elkaar af te stemmen, zo formuleerden de advocaten voorzichtig. De mede-beklaagden zeggen de waarheid te vertellen. Op een aantal vragen kunnen ze direct antwoord geven. Het Openbaar Ministerie vond echter dat de wet geen ruimte bood voor directe vragen aan beklaagden. Dat waren immers geen getuigen.

Gisteren speelde ook het kort geding van Ingabires Nederlandse advocaat Jan Hofdijk een rol in het proces. Volgens de aanklagers is dit een bewuste zet van de verdediging van Ingabire om haar proces verder te vertragen. Ian Edwards, de Engelse verdediger van Ingabire in kigali, legde uit, dat het kort geding in Nederland, geheel buiten hen om gebeurt. Dat Ingabire geen enkele invloed heeft op het hulpverzoek van Rwanda aan Nederland.

De rechter ondervroeg gisteren Ingabire eveneens over de speech die zij vorig najaar  hield in het Serena hotel in Kigali. Daarin refereerde ze aan een VN-rapport over de ongelijke verdeling van de rijkdom in Rwanda. Een kleine groep mensen heeft het goed, terwijl het overgrote deel van de Rwandezen onder de armoede grens leeft. Ook vond ze dat de Gacaca gebruikt werd als politiek instrument om zo de oppositie de mond te snoeren.  

Woensdag 2 november 

De verdediging van oppositieleider Victoire Ingabire start vandaag met een soort kruisverhoor van de vier mede-beklaagden/getuigen a charge. De National Prosecution Authority (NPA), bepaalde dat een kruisverhoor aan voorwaarden moet voldoen. Zo mag het alleen gaan over de terroristische activiteiten en moet de verdediging hun vragen op een briefje overhandigen aan de aanklagers. Deze kijken naar de relevantie van de vragen en bespreken samen met de beklaagden/getuigen het antwoord, als er natuurlijk al een antwoord komt.

De NPA verdedigt haar beslissing door te zeggen dat de vier medebeklaagden geen getuigen zijn en dus ook niet als zodanig kunnen worden verhoord. Daarmee gaat de NPA voorbij aan het feit dat de aanklagers deze beklaagden wekenlang wel degelijk als getuigen a charge hebben behandeld tijdens lange ondervragingen. Volgens de Rwandese wet mogen beklaagden niet worden gehoord als getuige. Alle vier hebben direct vanaf het begin van het proces verklaard schuldig te zijn.

Sinds donderdag wordt er gesproken over de vermeende terroristische activiteiten van Ingabire: oprichten van een gewapende tak van haar politieke partij,  medeschuldig aan terroristische activiteiten en samenzweren tegen de Rwandese staat; de verklaringen van de vier medebeklaagden, spelen daarin een cruciale rol. De arrestatie van Ingabire in oktober 2010 werd gelegitimeerd door de arrestatie van Vital Uwumuremy. Zijn verklaringen en documenten die hij bij zich had, waren doorslaggevend voor haar arrestatie. Klein probleem: de arrestatie van Vital Uwumuremy vond later plaats dan officieel gemeld, zodat de documenten en zijn verklaring nooit de doorslag konden geven voor Ingabires arrestatie. In documenten is de datum van zijn aanhouding dan ook veranderd. Verder berust het bewijs van de terrorisme beschuldigingen uitsluitend op documenten waarvan de authenticiteit door de aanklagers niet kon worden aangetoond, en email correspondentie met data die niet kunnen kloppen. Zo komt bijvoorbeeld het antwoord van Vital Uwumuremy een paar dagen eerder dan de vraag waarop hij antwoord geeft. Foutje, bedankt. Overigens was Uwumuremy nooit officier bij de Huturebellen in Oost-Congo zoals hij zelf claimt, maar een burger-chauffeur.

Maandag 31 oktober

Het proces tegen Victoire Ingabire gaat de derde maand in. De eerste procesdag was maandag 5 september. Er moeten nog twee aanklachten tegen Ingabire worden behandeld. Ondertussen vertelde president Paul Kagame, op bezoek in Australie vanwege een bijeenkomst van het Gemene Best waar Rwanda sinds 2009 deel van uitmaakt, dat de oppositie NIET werd onderdrukt in de aanloop van de verkiezingen. Kagame vertelde de BBC dat ELKE verkiezing beter is dan geen verkiezing. 

Zondag 30 oktober

Kort geding, Nederland Het kort geding afgelopen vrijdag verliep volgens advocaat Jan Hofdijk 'Sereen'. De landsadvocaat, vergezeld van de secretaris van het Landelijk Parket die de drie documenten onder zijn hoede heeft, hield een lang exposé over alle verdragen die Nederland met Rwanda heeft gesloten. Die moeten garanderen dat het proces tegen oppositieleider Victoire Ingabire eerlijk verloopt. Hofdijk ging in zijn betoog vooral in op het politiek gehalte van het proces en de politieke invloed van het proces. Ook signaleerde hij de vele incidenten rondom de oppositie en journalisten in de aanloop naar de presidentsverkiezingen in 2010. In de tweede termijn ging het bij Hofdijk over de belangrijke rol van de Nederlandse ambassade en ambassadeur. Als die er niet geweest waren, dan had Ingabire bijvoorbeeld niet in een ziekenhuis behandeld kunnen worden en had zij niet de inzage gekregen in haar volledige dossier. Hoe moet dat nu met het proces als ambassadeur Frans Makken er even niet is, zo vroeg Hofdijk de rechter.

De rechter doet volgende week uitspraak.

PROCES Ingabire, Rwanda. Ingabire is vorige week vooral bezig geweest de rechter duidelijk te maken dat veel emails die nu in het dossier zitten, niet door haar zijn ontvangen, verstuurd of geschreven. Een tijdrovende klus als zowel de Officier van Justitie als de rechter niet veel begrip heeft voor de verdediging. Volgens Alice Muhirwa, de rechterhand van Ingabire in Rwanda, houdt Ingabire zich echter stevig overeind, ondanks alle pressie. Meer informatie heb ik helaas nog niet ontvangen. Zodra ik het krijg, zet ik het op de site.

Vrijdag 28 oktober

Het kort geding tegen de Staat der Nederlanden begint vandaag om 10.00 uur in Den Haag. Ik had een interview over Rwanda en ingabire met staatssecretaris Ben Knapen van ontwikkelingssamenwerking. Advocaat jan Hofdijk gebruikt een deel tijdens de rechtzitting. Vanavond meer over het kort geding. Zie hier wat Ben Knapen vindt over Rwanda en het proces van Ingabire.

Donderdag 27 oktober

Nederland: Het kort geding dat moet voorkomen dat Nederland drie documenten stuurt naar Rwanda dient morgen om 10.00 uur in de Rechtbank van Den Haag. 

Rwanda: PROCES Ingabire: Ondertussen gaat het proces van oppositieleidster de tweede fase in. Aan de orde komen de laatste drie beschuldigingen, waaronder het samenzweren om de regering ten val te brengen. Daarop staat levenslang; de doodstraf is afgeschaft in Rwanda.

Op 24 oktober kwam een brief van de Nederlandse ambassade in Kigali ter sprake. De broef dateert van 10 oktober 2011 en is geadresseerd aan het ministerie van Buitenlandse Zaken (BuZa) van Rwanda. In de brief wordt toestemming gevraagd de drie documenten die in beslag zijn genomen tijdens huiszoekingen, te tonen aan de verdediging van Ingabire in Nederland, als daarom wordt gevraagd tijdens het kort geding dat speelt op 28 oktober. 

Buitenlandse Zaken van Rwanda komt met een antwoord dat alles open laat: een weigering of een toestemming. Het ministerie zegt dat in de beslissing om de documenten aan de verdediging te tonen, beslist de veiligheid moet worden meegewogen van de mensen die in de documenten worden genoemd.

Gisteren kwamen onder meer de granaataanslagen ter sprake, in de maanden voorafgaand aan de presidentsverkiezingen, augustus 2010. Het Openbaar Ministerie erkende dat zij Ingabire niet direct konden linken aan deze aanslagen, maar argumenteerde dat de sleutelgetuigen allemaal hebben verklaard dat ze bezig waren met het beramen van een guerrilla. De sleutelgetuigen hebben emails gegeven en informatie over geldtransacties en ontmoetingen met Ingabire.

Ingabire verklaarde nooit dergelijke emails te hebben geschreven. Ook heeft ze nooit geld gestuurd naar (ex) leden van de FDLR. Zij wees de rechter op het feit dat haar naam nergens voorkomt in de betreffende documenten van Western Union. Ze ontkende ook ten stelligste (ex) leden van de FDLR te hebben ontmoet in Brazzaville of Kinshasa. Ze wees de rechter op het feit dat de verklaringen van de getuigen hierover, elkaar tegenspreken.

Woensdag 26 oktober

Aanstaande vrijdag 28 oktober (10.00 uur, rechtbank Den Haag) dient een kort geding tegen de Staat der Nederlanden. Advocaat Jan Hofdijk wil aantonen dat, wanneer Nederland de drie documenten naar Rwanda stuurt die in beslag zijn genomen tijdens de huiszoeking in Zevenhuizen, Nederland meewerkt aan en zelfs mede verantwoordelijk is voor een oneerlijk proces. Buitenlandse Zaken, vooral gestuurd door de ambassade in Kigali, vindt dat er wel degelijk sprake is van een eerlijk proces. Lees hier (veel) meer

.Maandag 24 oktober 

Vandaag staat de derde aanklacht centraal in het proces tegen oppositieleider Victoire Ingabire. Namelijk de aanklacht dat zij geruchten heeft verspreid om zo het Rwandese volk aan te zetten tot een revolutie. Vorige week werden twee andere aanklachten behandeld: divisionisme en ontkenning van de genocide. Er zijn na deze aanklacht nog drie beschuldigingen te gaan. 

Morgen vertrek ik naar Congo, Kinshasa. Ik ga er kijken hoe het zit met de presidentsverkiezingen die 28 november worden gehouden. PROCES 20 oktober 

Vandaag vroegen de advocaten van Ingabire om een schorsing tot aanstaande maandag de 24ste. Het waarom is nog niet helemaal duidelijk. Helder is wel dat de advocaten een antwoord moeten formuleren op de vijandige houding van de rechter. Die vijandige houding domineert meer en meer het proces tegen Ingabire. 

Woensdag 19 oktober

Inmiddels wonen naast Nederlandse en Engelse, ook Belgische diplomaten het proces bij van oppositieleider Victoire Ingabire. Het lijkt rechter Alice Rulisa niet te deren dat ze op de vingers wordt gekeken. De afgelopen dagen stonden twee beschuldigingen centraal: die van het ontkennen van de genocide en divisionisme. Op vijandige toon stelde de rechter honderden vragen. De rechter gaat uit van de wet uit 2008. Die stelt kortweg dat de genocide een genocide was op Tutsi's. Als Ingabire dus zegt dat ook Hutu's het slachtoffer waren, dan is dat tegen de wet. Als Ingabire stelt dat ook Tutsi's hebben gemoord, dan is dat tegen de wet. In het Rwanda van Tutsi-president Paul Kagame heeft de waarheid een eigen Tutsi-gezicht.

Rechter Alice Rulisa gooit alle rapporten van Amnesty International, De Verenigde Naties en Human Right Watch in de prullenbak. Dit is geheel in lijn met de wensen van de president. Hij heeft weinig op met deze organisaties die doorgaans kritisch over hem en Rwanda schrijven.

De hele wereld ziet het neerstorten van het vliegtuig met daarin de presidenten van Rwanda en Burundi op 6 april 1994, als het begin van de genocide met 1 miljoen slachtoffers. Zo niet de president van Rwanda. Hij bagatelliseert het neerstorten van het vliegtuig. Een paar weken geleden bekende een vroegere getrouwe van Kagame dat Kagame zelf  het bevel gaf het vliegtuig neer te schieten. 

Zoals gezegd, de afgelopen dagen stonden twee aanklachten centraal: ontkennen van genocide en divisionisme. Van dat laatste wordt ze beschuldigd omdat ze  etniciteit als probleem aan de orde stelt. Ook weer volgens de wet mag er niet gesproken worden over Tusi's en Hutu's. Dat hetzelfde wetboek dat wel doet als het gaat om de genocide lijkt de rechter en haar voorzegger, de president, niet te deren. Dat ook de Verenigde Staten het probleem van etniciteit aan de orde stelde in 2008 via een inmiddels door wikileaks gepubliceerd ambtsbericht, deert haar evenmin. In het ambtsbericht wordt de zorg uitgesproken dat Tutsi's alle belangrijke posten bezetten. Dat deze ongelijke behandeling voor vee problemen kan zorgen en dat een regering die het goed voor heeft met zijn land daar snel verandering in moet brengen.

Dinsdag 18 oktober

8.00 uur

Sinds de teleurstellende beslissing van de rechters afgelopen donderdag, om alle bezwaren te verwerpen, wordt V gehoord door de rechters. Ze moet uitleggen waarom ze dingen deed, waarom ze dingen schreef. Ze moet zelfs verklaringen afleggen over zaken waar ze niets mee te maken heeft. Bijvoorbeeld over documenten die niet door haar zijn geschreven en documenten die zijn geschreven voordat de huidige wet van genocide-ontkenning in werking trad. 

Gisteren werd 9 uur lang gekeken naar de aanklacht van genocide-ideologie, vandaag staat divisionisme op het menu.

7.00 uur

In afwachting van meer nieuws over het proces van Victoire Ingabire iets over de persconferentie van president Paul Kagame vorige week. Een korte cursus voor iedereen die wil leren hoe je in twee uur alle vergeldende onderwerpen kunt omzeilen. Voor degenen die het Kinyarwanda en Engels goed beheersen: hier kan de persconferentie worden beluisterd.

Hoewel president Kagame vaak in het negatief nieuws is de laatste tijd dankzij het proces van Ingabire dat niet eerlijk verloopt en de bekentenissen van zijn vroegere makker Theogène Rudasingwa dat Kagame schuldig is aan het neerschieten van het vliegtuig in 1994, wist hij alle vragen daarover meestal behendig, soms boos, te ontduiken. De vraag hoe het toch kwam dat hij zoveel aandelen had in de Bank van Kigali wist hij weinig overtuigend te beantwoorden: die kon hij kopen dankzij zijn presidentiële salaris. 

Kagame viel letterlijk stil toen een buitenlandse journaliste,Erica, vertelde dat ze niet in Rwanda was om negatief over het land te berichten, maar positief. Zij vroeg naar joint ventures met Zweden op het gebied van bio-diesel. Kagame begon te stotteren: "We.. eh .. we..zijn gewend geraakt aan het tegenovergestelde. Ik ben erg blijk dat u positieve zaken wilt vertellen over Rwanda. Dank dat u deel wilt uitmaken van ons succes." Waarna hij een ongelofelijk saai verhaal begon over bio-energie. 

Vrijdag 14 oktober

Voor een bomvolle zaal, waaronder ook de ambassadeurs van Nederland en Engeland, verwees rechter Angelique Rutazana gisteren alle bezwaren van de verdediging naar de prullenbak. ‘De bezwaren zijn ongefundeerd en het proces moet zonder vertraging doorgaan’. Beroep op deze beslissing is pas mogelijk als het proces is afgelopen. Juristen vinden de beslissing van het Hooggerechtshof hoogst opmerkelijk en de motivering een lachertje. 

Oppositieleidster Victoire Ingabire was teleurgesteld, maar ongebroken: “Ik ben een politieke gevangen. Wees niet bang, niets zal de politieke verandering tegenhouden.’

Het Hooggerechtshof oordeelde over zichzelf dat het bevoegd was voor alle aanklachten. Ook voor die aanklachten waarvoor pas veel later een wet in werking trad, ook voor de activiteiten die buiten Rwanda plaatsvonden. De rechter vertelde dat ze alle bezwaren keurig had genoteerd en ze als de tijd daar is, in overweging zal nemen.

Ingabire kreeg wel uitgebreid de gelegenheid om uit te leggen dat haar proces een politiek proces betreft en dat president Paul Kagame stelselmatig  bezig is critici in zijn land monddood te maken. Ze legde uit hoe de beschuldigingen tegen haar waren gefabriceerd, vanaf het moment dat zij had aangekondigd mee te zullen doen met de presidentsverkiezingen.

Ook wees ze op de lastercampagne tegen haar familie, waaronder haar ouders. Die wordt ervan beschuldigd genocidairs te zijn, terwijl een deel van vermoord werd door zowel Hutu als Tutsi extremisten. De vader van Ingabire heeft enkele jaren gevangen gezeten omdat hij de RPF van Kagame zou steunen en meegewerkt zou hebben aan een mislukte coupe tegen het bewind van toenmalig president Habyarama. Na de genocide werd de vader van Ingabire burgemeester. Hij werd opnieuw gearresteerd, nu dus door het regime van de RPF, toen hij onderweg was naar het parlementsgebouw. Daar zou hij worden ingezworen als parlementslid. Hij stierf kort daarop.

Ingabire wees er op dat haar partij zich nooit heeft kunnen registreren en dat leden van haar partij voortdurend worden geïntimideerd.

Het proces tegen Ingabire zal vandaag dus doorgaan. Iain Edwards, advocaat van ingabire, heeft al aangekondigd na dit proces in beroep te gaan tegen de beslissing van het hooggerechtshof dat alle bezwaren ongegrond verklaarde en zichzelf dus bevoegd vindt om te oordelen over alle aanklachten die door het Openbaar Ministerie zijn ingediend. 

Lees hier wat de New Times te zeggen heeft over de beslissing van de rechter: http://www.newtimes.co.rw/index.php?issue=14778&article=46202

Dinsdag 11 oktober

Aanstaande donderdag oordeelt rechter Alice over haar eigen bevoegdheid. De verdediging vroeg gisteren om maar liefst 75 procent van de aanklachten en daarmee dus 75 procent van het dossier van oppositieleider Victoire Ingabire te schrappen. Daar moet rechter Alice dus even over nadenken. Het openbaar Ministerie vond de bezwaren van de verdediging natuurlijk onzin en 'alleen maar leiden tot vertraging van het proces'. Des te opmerkelijker dat ze zelf de woorden 'verouderd bewijs' in de mond namen. Dat deden ze toen ze vertelden dat ze het 'verouderde bewijs' hadden meegenomen om te laten zien hoe lang en hoe diep Ingabire al niet haar criminele praktijken bedrijft. Ze vroegen de rechter dan ook om vooral te kijken naar al het ergs dat Ingabire gedaan zou hebben en maar niet te letten op de kleine foutjes die het Openbaar Ministerie zou hebben gemaakt. Het zou toch te gek zijn als Ingabire vrij zou komen omdat de verdediging gebruik weet te maken van de mazen van de wet. Je moet maar durven! Aanstaande donderdag weten we dus meer.

Gisteren was een leuke dag. Op cursus bij Defensie om te leren hoe ik me moet gedragen in gevaarlijke gebieden. Nou, ik weet het wel. Het gevaarlijkste gebied waar ik me voortaan nog in waag heet Drievliet of Avifauna. Lees hier meer.

Zondag 9 oktober

De afgelopen week van ingabires proces kostte het de advocaten van Ingabire, veel moeite om het de rechter en de aanklagers duidelijk te maken dat het Hooggerechtshof in Rwanda niet kan oordelen over mogelijk strafbare zaken die in een ander land zijn gepleegd.  Zo kan het Rwandese Hooggerechtshof niet oordelen over het verspreiden van geruchten terwijl Ingabire in Nederland woonde. Ingabire zou daarvoor In Nederland terecht moeten staan, zij het dat het Nederlandse wetboek van strafrecht geen artikel kent dat het verspreiden van geruchten strafbaar stelt.  Ook wilden de aanklagers er niet aan dat Ingabire niet terecht kan staan op basis van wetten die nog niet waren ingevoerd. Terechtstaan op basis van een wet met terugwerkende kracht is in een normaal rechtssysteem onmogelijk.

De aanklagers haalden van alles uit de kast om er onder uit te komen, tot op het hilarische af (zie bijdrage 6 oktober). 

Een mens vraagt zich af waar alle steun die Nederland de afgelopen jaren aan het rechtssysteem in Rwanda heeft bijgedragen is gaan zitten. In ieder geval niet in de opleiding van het Openbaar Ministerie en rechter Alice. Die er overigens om bekend staat niet na te denken over haar beslissingen en zo maar wat te roepen. Gevreesd moet worden dat zij dit keer zal roepen wat de president van Rwanda haar voorzegt.

Geen weldenkend mens kan nog volhouden dat het hier een eerlijk proces betreft. Dat Nederland zich mede verantwoordelijk maakt voor dit proces door mee te werken aan huiszoekingen op bevel van Rwanda, door het verhoren van getuigen op bevel van Rwanda, door het ter beschikking stellen van dossiers op bevel van Rwanda, door het laten inzien van alle zaken die zijn in beslag genomen bij de huiszoekingen op bevel van Rwanda, door het straks versturen van documenten naar Rwanda op bevel van Rwanda.

Natuurlijk zegt Nederland dat zij slechts voldoet aan een internationaal verzoek tot rechtshulp. Dat wettelijk gezien er niets in de weg staat om aan dit verzoek te voldoen. En dat als er zaken naar Rwanda zijn gestuurd of nog zullen worden gestuurd, dit allemaal volgens de regels is gegaan. Maar Nederland gaat daarmee voorbij aan het feit dat zij, door te voldoen aan dit verzoek tot rechtshulp, zich mede-verantwoordelijk maakt voor een goed verloop van dit proces.

Het mag tekenend zijn dat afgelopen week opeens de Nederlandse ambassadeur aanwezig was. Daarvoor waren het jonge diplomaatjes, die niet gehinderd door enige kennis, vrolijk verkondigden dat de rechters het prima deden.  En dat terwijl de rechters de verdediging het woord ontnamen, beledigden en toelieten dat de advocaten van Ingabire een geheel andere behandeling kregen dan het Openbaar Ministerie.

Maandag gaan de advocaten van Ingabire verder met hun uitleg waarom het Rwandese Hooggerechtshof niet bevoegd is om de meest aanklachten te behandelen. Daarna moeten de rechters daarover een beslissing nemen. Dat kan wel een paar dagen duren.

Donderdag 6 oktober

Gisteren, 5 oktober, kwam oppositieleider Victoire Ingabire voor het eerst aan het woord in haar proces dat inmiddels al zo’n vier weken duurt. Ingabire benadrukte dat zij op alle punten onschuldig is. ‘Ik ben niet bang, en ik ben niet schuldig, ook al beweren de aanklagers het tegendeel’. Ze verklaarde zeer bereid te zijn terecht te staan, dat hoort bij een rechtsstaat, maar dat de wetten dan wel correct moeten worden toegepast en niet worden misbruikt, zoals nu het geval is bij haar proces. 

Zo kan het niet bestaan dat zij pas tijdens het proces hoorde van nieuwe aanklachten. Volgens het Openbaar Ministerie ging het echter helemaal niet om nieuwe beschuldigingen. Ze hadden er immers vragen over gesteld tijdens de verschillende verhoren. Nou, dan weet je toch dat je er van beschuldigd wordt, zo luidde de opmerkelijke redenatie van de aanklagers.

Ingabire getuigde dat ze de eerste keer dat ze werd verhoord, dat was op 10 februari 2010 een maand na haar komst in Rwanda, beschuldigd werd van genocide ideology, discriminatie en terroristische activiteiten. Dat bleef zo bij volgende verhoren. Bij haar tweede arrestatie op 4 oktober vorig jaar kwam daar een beschuldiging bij : het oproepen van de bevolking tot terroristische activiteiten. Volgens Ingabire is het juridisch onbestaanbaar dat de aanklagers nu met nieuwe aanklachten komen buiten deze vier eerder genoemde beschuldigen om.  

Ingabires raadsman, Iain Edwards omschreef de sfeer in de rechtszaal treffend : ‘Dit is geen discussie in een kroeg, maar we zijn hier in een rechtszaal waar regels en procedures gelden. Een advocaat moet ook in Rwanda zijn client kunnen verdedigen, gebruikmakend van alle toegestane middelen.’ Hij verwees naar het gedrag van rechter Alice Ruhisa vorige week, die ronduit vijandig was en de verdediging niet aan het woord liet.

Edwards maakte gisteren gehakt van het OM. Hij verbaasde zich over het feit dat opeens nieuwe beschuldigingen uit de kast werden getrokken op basis van andere wetten en terug werd verwezen naar allang verouderde wetten uit 1998 en 2003. Het OM kwam tot deze noodsprongen omdat volgens Edwards het Rwandese Hooggerechtshof zich niet uit kan spreken over een groot aantal beschuldigingen, hetzij omdat ze zijn gebaseerd op verouderde wetten, hetzij omdat het gaat om activiteiten buiten Rwanda.

Zo maakte Edwards korte metten met het argument van de aanklagers dat ook de wetten van 2003 omtrent genocide ontkenning uit de kast gehaald kunnen worden. Ingabire is de hele tijd beschuldigd van genocide ideologie op basis van de wet uit 2008. Dan kun je niet halverwege het proces opeens de beschuldiging omzetten in genocide ontkenning op basis van de wet uit 2003, omdat je dat beter uitkomt, aldus Edwards.

De aanklager maakte gisteren van zichzelf een juridisch lachertje toen hij beweerde dat Ingabire verantwoordelijk was voor het online zetten en houden van L’Histoire secrète, van Abdul Ruzibiza, Tutsi en oud medestrijder van Kagame. In dat boek zegt hij dat Kagame schuldig is aan het neerhalen van het vliegtuig op 6 april 1994 met daarin de presidenten van Rwanda en Burundi, het startschot voor de genocide. 

Ook op een ander punt werd het OM de oren gewassen : de wet omtrent discriminatie en sektarisme gaat over overtredingen begaan op Rwandees grondgebied. Of Nederland en Rwanda op dit gebied dezelfde wetgeving hanteren is daarbij niet relevant. En als het OM al vraagtekens wil zetten bij welk hof deze beschuldigingen horen, dat zou dat in de Nederlandse rechtszaal moeten zijn.

Wat betreft de beschuldiging van terroristische activiteiten lijkt het OM het hoofd te buigen. Het erkende dat de beschuldigingen zich zullen richten op activiteiten na april, 2009 toen de wet inging.

Woensdag 5 oktober

Rechter Alice Ruhisa was een stuk stiller dan vorige week, toen zij zich uitermate vijandig opstelde naar de verdediging van oppositieleider Victoire Ingabire en weigerde de verdediging aan het woord te laten. Misschien kwam dat door het hoge gezelschap dat gisteren de hervatting van het proces bijwoonde. De Nederlandse ambassadeur Frans Makken was er, net als de politieke vertegenwoordiger van de British High Commission.

De aanklagers gingen in op de bezwaren die de advocaten van Ingabire vorige week hadden aangevoerd : veel van de beschuldigingen zouden moeten worden ingetrokken omdat een aantal wetten nog niet waren gepubliceerd en omdat een Ingabire een aantal zaken waarvan ze wordt beschuldigd, buiten Rwanda heeft gedaan.

Volgens de aanklagers werd de wet die de genocide ideologie strafbaar steld uit 2008, voorafgegaan door een andere wet. Die dateert uit 2003. Zij wezen op twee gevallen uit 2006 waarbij twee mensen schuldig werden bevonden aan het ontkennen van de genocide.

Ook zou ingabire toch strafbaar zijn voor zaken die zij buiten Rwanda deed, ald het land, in dit geval Nederland, dit ook strafbaar stelt. Zij wezen daarbij op divisionisme. Ik moet het nog goed navragen, maar bij mijn weten kent het Nederlandse strasfstelsel geen wet die divisionisme strafbaar stelt. Ook het ontkennen van genocide of het hebben van een genocide ideologie is in Nederland strafbaar. Wel strafbaar in Nederland zijn terroristische activiteiten of het steunen van terroristische groepering.

 Volgens Boniface Twagirimana, vice-voorzitter van de UDF, de partij van Ingabire, gebruikten de aanklagers gisteren nieuwe zaken, zonder wettige juridische basis, die ook nog eens niet zijn voorgelegd aan het Hooggerechtshof.

En omdat de aanklagers nu weer nieuwe zaken aanvoeren, zou ook de aanklacht gewijzigd moeten worden. Anders is er geen legale basis om Ingabire in op deze wijze gevangen te houden. De UDF vindt dan ook dat Ingabire zo snel mogelijk moet worden vrijgelaten.

Vandaag wordt er verder gesproken over de bezwaren van de verdediging en zal de rechter zich er waarschijnlijk over uitspreken.

Dinsdag 4 oktober

Vandaag wordt het proces van Victoire Ingabire vervolgd. Een verslag is morgen te lezen. 

Ondertussen in de DRC: In de democratische republiek Congo (DRC) warmt het ondertussen gezelligjes op. Demonstraties worden uit elkaar geslagen door de politie, er wordt geschoten, en lang niet iedereen is er van overtuigd dat de verkiezingen ook daadwerkelijk zullen plaatsvinden. Etienne Thisekedi, een van de belangrijkste kandidaten, bezocht vorige week Jean Pierre Bemba in zijn Scheveningse cel. Bemba had ook graag mee willen doen met de verkiezingen, maar staat terecht  bij het Internationaal Strafhof op verdenking van oorlogsmidaden en misdaden tegen de menselijkheid.

Het bezoek van Tshisekedi was beslist bedoeld om Bemba achter zijn kandidatuur te krijgen. Om een kans te maken tegen de huidige president Joseph Kabila, zal de oppositie één kandidaat naar voren moeten schuiven. Dat lijkt niet te lukken. Er zijn inmiddels zo’n tien kandidaten.

De verkiezingen lijken ook niet rechtmatig te gaan verlopen. Er is veel commentaar op de registratie van stemmen. Daarmee zou veel gefraudeerd zijn.

Er zijn dan ook kandidaten die nu al bedenkingen hebben bij de uitkomst van de verkiezingen. Een situatie als in Ivoorkust is daarom niet ondenkbaar. Daar werd Ouattara uitgeroepen tot president door Frankrijk en de Verenigde Naties, terwijl de zittend president Gbagbo vond dat hij de verkiezingen had gewonnen. 

Maandag 3 oktober

Vandaag is het de verjaardag van Victoire Ingabire. Ze is 43 jaar. 

CONGO/Den Haag: Afgelopen vrijdag de mensenrechtenactivist Sylvestre Bwira verhuisd van een kamertje naar een wat ruimer appartementje in Den Haag. Of liever gezegd, twee mensen van Pax en Justitia verhuisden en ik hielp een handje. Sylvestre heeft bij Pax et Justitia een bureau. Daar is hij bijna elke werkdag te vinden. 

Sylvestre kreeg de afgelopen weken gruwelijk nieuws te verwerken. De soldaten die hem vorig jaar ontvoerden en martelden, zijn nu uit op zijn familie. Twee weken geleden werd eerst zijn jongere broertje vermoord. Een paar dagen later was het de beurt aan zijn oom. Zijn broertje was actief in de mensenrechtenorganisatie van Sylvestre. Zijn oom had niets met politiek of mensenrechten van doen. Zijn familie in Masisi en Goma is nu dus op de vlucht. Dat betekent dat ze van plek naar plek gaan om hun belagers te ontlopen. 

Sylvestre kwam afgelopen november naar Nederland, op uitnodiging van de Nederlandse regering, nadat hij in Oost-Congo was ontvoerd, gemarteld en voor bijna dood langs de kant van de weg achtergelaten. Sylvestre had het gewaagd kritiek uit te oefenen op de CNDP, voormalige rebellen in Oost Congo, nu officieel onderdeel van het Congolese regeringsdeel. Het CNDP onder leiding van Bosco Ntaganda is heer en meester in Masisi en trekt zich niets aan van hun officiële commandanten ver weg in Kinshasa.  

RWANDA: President Paul Kagame heeft waarschijnlijk een paar slapeloze nachten achter de rug. Een van zijn vroegere vertrouwelingen, dr. Theodore Rudasingwa, verklaarde vorige week vrijdag dat Kagame schuldig was aan het neerschieten van het vliegtuig met daarin de Rwandese en Burundese president, 6 april 1994. De dood van de Rwandese president (een Hutu) was het startsein voor de genocide die drie maanden zou duren en 800.000 tot 1 miljoen Tutsi's en gematigde Hutus het leven zou kosten.

Rudasingwa was een van de vertrouwelingen van Paul Kagame. Hij was bij de onderhandelingen in Arusha, hij was de eerste secretaris generaal van de RPF, hij was ambassadeur in de Verenigde Staten en directeur van het kabinet van de president. Rudasingwa klapte al eerder dit jaar uit de school bij de BBC. 

Rudasingwa vluchtte zo'n anderhalf jaar geleden uit Rwanda. Hij werd begin dit jaar bij verstek veroordeeld tot 35 jaar gevangenisstraf vanwege staatsgevaarlijke activiteiten, divisionisme, desertie en het beledigen van de president. Hij werkt nauw samen met onder meer de generaals Kayumba en Karegeya. Ook zij werden bij hetzelfde proces bij verstek tot lange straffen veroordeeld. Kayumba ontsnapte ternauwernood aan een aantal aanslagen in Zuid-Afrika, het land waar hij naar toe vluchtte. Samen met Gerhard Gashima staan deze vier aan de basis van een nieuwe politieke partij die vorig jaar december werd opgericht: the Rwanda National Congress (RNC). 

Eerder al schreef  journalist Jean Pierre Mugabo in 1998 een lang artikel met onthullingen over het neerstorten van het vliegtuig. Mugabo had gewerkt op de propaganda-afdeling van de RPF, de regeringspartij van Kagame. Later vertelde een voormalige bodyguard van Kagame over de rol van Kagame. En een voormalige officier van het leger, Abdoel Ruzibiza, legde zijn getuigenis vast in een boek: The secret history.  Ruzibiza stierf een nog steeds onopgehelderde dood. Voor hij stierf legde hij een gedetailleerde getuigenis af voor een Franse onderzoekscommissie. Deze Franse onderzoekscommissie oordeelde uiteindelijk dat Kagame schuldig was het neerhalen van het vliegtuig. 

Vrijdag 30 september

Het proces van oppositieleider Victoire Ingabire is ver van eerlijk. Dat werd de 26ste weer eens heel helder. Toen betwistte de advocaat van Ingabire, Iain Edwards, de jurisdictie van de Rwandese rechtbank op de meeste aanklachten. Rechter Alice Ruhisa was openlijk vijandig en schokte iedereen door de verdediging van Ingabire 'barbaars' te noemen.

Het Openbaar Ministerie vroeg om een schorsing van het proces. Het had tijd nodig om de argumenten van de verdediging te bestuderen. De rechter gaf hen maar liefst acht dagen. En dat voor iets wat in wezen beslist niet gecompliceerd is, zeker niet voor de zeer ervaren aanklagers. Vijf minuten later vond het OM echter dat het de verdediging was die de zaak bewust traineerde. Een klacht die ze vaak uiten gedurende dit proces. Ook opmerkelijk omdat het de aanklagers waren die op de eerste dag van het proces vroegen om een schorsing die wel eens heel lang zou kunnen duren. Ze wilden wachten op documenten die uit Nederland moesten komen. Omdat de Nederlandse rechter én de minister van Buitenlandse Zaken nog moesten beslissen of die documenten wel gestuurd mochten worden, was beslist niet zeker of en wanneer deze documenten naar Rwanda zouden komen.

Rechter Alice Ruhisa is ronduit openlijk vijandig tegen de advocaten van Ingabire. Zo beschuldigde zij de advocaten ervan geen rekening te houden met de rechten van de vier mede-beschuldigden. Maar Edwards en Gatera zijn advocaten van Ingabire, niet van de anderen. Zij hoeven dan ook geen rekening met ze te houden. Zeker ook omdat deze vier allen zich 'schuldig' hebben verklaard, is hun verdediging een stuk eenvoudiger dan die van Ingabire. 

Maar het grootste probleem voor de verdediging is het feit dat de advocaten niet het recht krijgen om te antwoorden. De rechter heeft de advocaten al meerdere malen de mond gesnoerd met opmerkingen als:

u heeft niet het recht om nu te spreken …. discussie over dit onderwerp is gesloten……er is door de verdediging niets meer aan toe te voegen….. u heeft niet het recht u te wenden tot het hof ….. u heeft niet het recht om mij te antwoorden.

Deze weigeringen zet de bijl aan de wortels van een eerlijk proces. Want hoe kun je je verdedigen als je niet mag antwoorden op vragen, opmerkingen en kritiek? Het recht om te antwoorden is in het rechtssysteem een absoluut recht waaraan niet kan worden getornd. Maar in Rwanda, dat zichzelf zo op de borst slaat over de kwaliteit van het juridische systeem, mag de rechter telkens weer, de verdediging het woord onthouden. 

Toch willen de advocaten de rechter niet wegsturen. Dat zou tot nog meer vertraging kunnen leiden. 

Woensdag 28 september

Dat Nederland volhoudt dat het er bij proces van Ingabire eerlijk aan toe gaat, komt omdat ze niet anders kan. Al jaren is Nederland de grote steun en toeverlaat van Rwanda als het gaat om het reorganiseren van het justitieel systeem. Nederland heeft veel geld en energie gestoken in het stelsel. Warme banden over en weer zijn ontstaan. De lijnen zijn kort. Dat blijkt uit het proces, waar de aanklagers regelmatig citeren uit brieven die zij van Nederland ontvangen, het blijkt ook weer uit een artikel van de Wereldomroep.  Daarin staat dat Nederland bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) lobbyt om uitzetting mogelijk te maken van Rwandese genocidairs die in Europa leven. Nederland, is naast Zeden, is de enige die zich hiervoor sterk maakt. Al in juli vorig jaar schreef de Nederlandse vertegenwoordiger bij het EHRM dat het Rwandese justitiële systeem grote vorderingen heeft gemaakt. Ze wees op het afschaffen van de doodstraf en eenzame opsluiting bij levenslang. Met Nederlands geld zijn gerechtsgebouwen en een gevangenis gebouwd, rechters opgeleid, aldus de vertegenwoordiger.

Officieel staat Nederland op het standpunt dat Rwanda nog niet klaar is voor een uitleveringsverdrag. Volgens Buitenlandse Zaken en Justitie is het lobbyen voor uitlevering vooral reclame om te laten zien hoeveel Nederland in het reorganisatie van het systeem heeft gestoken.

Dat Hollandse promopraatje bezorgt de Rwandese gemeenschap ondertussen wel de schrik van hun leven. Veel kwamen naar Europa na de genocide en vonden er asiel. Als uitlevering kan plaatsvinden, dan komt er een stroom van genocideverdachten naar Rwanda op gang. Groot probleem is dat Rwanda critici van het regime op de lijst van genocide-verdachten zet. Een paar jaar geleden werd iemand hier in Nederland toevallig aangehouden bij een verkeerscontrole en vervolgens gearresteerd omdat hij door Rwanda op de lijst van Interpol was geplaatst als genocide-verdachte. Het kostte nog heel wat moeite om de man, lid van een Rwandese oppositiepartij, vrij te krijgen.

Daarbij komt dat er van een eerlijk proces in Rwanda natuurlijk geen sprake is. Het proces tegen Ingabire bewijst dit. Dit proces heeft grote internationale belangstelling, en toch zie je dat getuigen (gedwongen) liegen, dat bewijs wordt vervalst, dat de rechter bevooroordeeld is, dat de advocaten worden bedreigd. Klap op de vuurpijl is natuurlijk dat de president van Rwanda, Paul Kagame, zijn opposante al lang publiekelijk schuldig heeft verklaard.

Dinsdag 27 september

Iain Edwards, de Engelse advocaat van oppositieleider Victoire Ingabire, meldde gisteren dat de verdediging het Rwandese hooggerechtshof op de meeste punten van de aanklacht niet bevoegd acht. Hetzij omdat het gaat om zaken die op het moment dat Ingabire ze zou hebben begaan, nog niet strafbaar waren in Rwanda, zoals terroristische activiteiten en het hebben van een genocide ideologie. Hetzij omdat Ingabire de dingen waarvan ze wordt beschuldigd, niet heeft begaan op Rwandees grondgebied.  Edwards sloeg rechter en aanklagers met hun eigen wetten om de oren. Volgens hem ontbreekt voor 75 procent van het dossier, elke juridische basis.

De aanklager vond dat Edwards het spel niet eerlijk speelde. De verdediging had dit toch al veel eerder kunnen zeggen en vroeg om uitstel. Er was tijd nodig om alle wetten te bestuderen die Edwards had gebruikt. 

Een boze rechter gaf de aanklager meer tijd. Zij verdaagde het proces tot volgende week. Ze verloor haar geduld met de verdediging; volgens ooggetuigen vond de rechter dat Edwards zijn zaak op barbaarse manier presenteerde. Dat belooft wat!

Maandag 26 september

Vandaag vragen de Nederlandse advocaten van Victoire Ingabire om een kort geding tegen de minsiter van Buitenlandse Zaken. Ze eisen dat de drie documenten die in beslag werden genomen tijdens de huiszoeking in Zevenhuizen, niet naar Rwanda worden gestuurd. Wanneer het kort geding plaatsvindt is nog niet bekend.

Volgens de advocaten schendt de Nederlandse hulp aan het proces van Ingabire het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). Volgens jurisprudentie is Nederland namelijk verantwoordelijk voor een goed verloop van het proces in Rwanda als zij juridische hulp verleent aan dat proces. Door het geven van hulp wordt Nederland verantwoordelijk. In het geval van ingabire is geen sprake van een eerlijk proces, zeggen de de advocaten. Ze hebben al twee a-viertjes met schendingen van het verdrag, en dus kan Nederland de documenten niet sturen. 

Overigens wordt er door de Rwandese aanklagers een bizar spel gespeeld met de documenten die in beslag zijn genomen. In april kwam een delegatie alle papieren bekijken, uiteindelijk werden 9 documenten geselecteerd waarvan de aanklagers graag wilden dat deze naar Rwanda werden gestuurd om te worden gebruikt als bewijsmateriaal tijdens het proces. Omdat er met documenten wordt geknoeid door de aanklagers, begon de echtgenoot van Ingabire direct een procedure om te voorkomen dat de documenten ook daadwerkelijk naar Rwanda zouden gaan. De rechter besliste uiteindelijk dat van de 9 er 3 zouden mogen worden verstuurd. 

In de Tweede Kamer waren vragen gesteld door Joel Voordewind (Christen Unie) over de huiszoeking, waarna de minister van Buitenlandse Zaken beloofde de documenten niet weg te zullen sturen, voor hij de Kamer zou hebben geïnformeerd. 

De verbazing was dan ook groot toen de Rwandese aanklagers op de eerste dag van het proces, een lijst met 15 documenten voorlazen, plus een korte samenvatting van die inhoud. Officieel waren zij immers in het geheel niet in het bezit van deze documenten en dus konden zij ze ook niet inbrengen. En hoe kwamen de aanklagers aan 15 documenten? In eerste instantie ging het om 12 documenten, waarvan er uiteindelijk 3 naar Rwanda mochten worden gestuurd. De verdediging was ook nog eens in het nadeel omdat de aanklagers wél op de hoogte waren van de inhoud (zij hadden de documenten gelezen en notities gemaakt tijdens hun bezoek in april), terwijl de verdediging niet eens wist om welke documenten het ging.

Daarbij komt dat het inbrengen in het proces van de inbeslag genomen documenten, het Nederlandse rechtssysteem aan de laars lapt. De echtgenoot van Ingabire was inmiddels i broep gegaan om er voor te zorgen dat de overgebleven drie documenten ook niet naar rwanda zouden mogen worden gestuurd. Dat beroep had door de inbreng van de Rwandese aanklagers, feitelijk geen enkele zin meer. 

Toch gaan de Nederlandse advocaten alsnog proberen om verzending van de drie documenten tegen te houden. Elke snipper papier in handen van de Rwandese aanklagers kan immers worden bewerkt tot schuldbewijs.

Zaterdag 24 september 2011

Gisteren vond in Wassenaar het seminar Investeren in Rwanda plaats. Natuurlijk werd Rwanda aangeprezen als 'thé place to be' voor Nederlandse investeerders. Stabiel politiek klimaat, veilig, schoon, mooi en een gouvernementele rode loper voor alle bedrijven die geld willen stoppen in het land.

De Rwandese ambassadrice in Nederland was er. De Nederlandse ambassadeur in Rwanda was er en natuurlijk veel (zo'n 80) mensen uit het bedrijfsleven. Die lieten zich graag vertellen hoe fijn het er allemaal niet was. De meesten waren dan ook wat geschokt toen op het einde van het seminar, Jan Hofdijk, de Nederlandse advocaat van Ingabire opstond en vroeg of er in Rwanda ook toekomst was voor een advocaat die zich had gespecialiseerd in mensenrechten. Joop Bolt van de EVD, aan wie de vraag werd gesteld, haastte zich te zeggen dat hij niet veel van mensenrechten afwist. Uit de zaal kwam wel een vergramd antwoord van een ondernemer die net veel geld in Rwanda had gestoken. Dit was niet het onderwerp van deze bijeenkomst en meneer was van harte uitgenodigd, dit na het seminar in kleine kring te bespreken. Hofdijk liet zich echter niet zo makkelijk de mond snoeren. Hij zei dat het toch wel belangrijk was als mogelijke investeerders volledig werden geïnformeerd over het politieke klimaat.  Dat vonden de ondernemers niet. Die vonden dat Hofdijk zijn mond moest houden. En zo leek Wassenaar plots een beetje op Kigali. Ook daar moet je je mond houden als je kritiek hebt op de president en het politieke klimaat.

Eerder al had Bob van der Bijl (Netherlands-African Business Council), een lobbyorganisatie om Nederlandse bedrijven naar Afrika te halen, opgemerkt dat er wel wat kritiek was in Nederland op Rwanda, maar dat Rwanda een bijzonder effectief bestuur had. 'Dan neem je het mogelijk ontbreken van democratie wat minder hoog op.' Van der Bijl pleitte er voor dat geld van Ontwikkelingssamenwerking gebruikt zou worden voor ondersteuning van bedrijven en handelsmissies. Geheel in de geest van staatssecretaris Ben Knapen die vindt dat Nederlandse bedrijven beter moeten worden van Afrika. Bijzonder ongelukkig was de vergelijking van Van der Bijl tussen de Zwitsers die ergens in de 17de eeuw 'elkaars koppen in elkaar sloegen' en de genocide in Rwanda: 'Zwitserland is nu een van de rijkste landen, dus Rwanda hoeft niet te wanhopen.'

Na de borrel stond de deelnemers aan het seminar nog een aardige verrassing te wachten. Hofdijk had onder alle ruitenwissers een artikel over oppositieleidster Ingabire gestopt, met aan de keerzijde een waarschuwing van Amnesty International over de mensenrechten in Rwanda.

Nog even een paar weetjes over Rwanda:

Er zijn 6 Nederlandse bedrijven gevestigd in Rwanda, waaronder de Rabobank en Heineken. In 2008 hadden Nederlandse bedrijven voor circa 12,7 mln dollar geïnvesteerd. Nederland staat de laatste jaren afwisselend op de vierde en vijfde plaats van buitenlandse investeerders.

Rwanda heeft zo'n 11 miljoen inwoners en alles bij elkaar wel 224.000 aansluitingen op het elektriciteitsnet. In 2011 verbruikte Rwanda ongeveer 70 Megawatt aan energie. Meer dan de helft (58%) is afkomstig van wateropwekking. In 2013 moet het aantal opgewekte megawatts 277 bedragen, dat is in twee jaar tijd dus bijna een verdriedubbeling. Een substantieel deel daarvan moet komen van methaangas uit het Kivumeer.

Vrijdag 23 september 2011

Vandaag is het waarschijnlijk de beurt aan oppositieleider Victoire ingabire om haar verhaal aan de rechtbank te vertellen. Gisteren pleitte Vital Uwumuremyi zijn schuld. Hij erkende een gewapende groep te hebben geformeerd, medeplichtig te zijn aan terroristische activiteiten en te hebben samengezworen tegen de staat door het gebruik van oorlog en terrorisme. 

Het is de vraag of het wat uitmaakt wat Ingabire heeft in te brengen. Kagame zit met haar in zijn maag. Dat is duidelijk. Duidelijk is ook dat hij graag van haar af wil. In de gevangenis zal Ingabire uitgroeien tot een waar verzetssymbool en de oppositie een krachtige stem geven, door er alleen maar te zijn. Omdat Kagame verantwoordelijk is voor haar veiligheid, is het voor hem niet makkelijk haar te vergiftigen of te laten vermoorden in de gevangenis. 

Ingabire is voor Kagame het meest onschadelijk als ze zich in het buitenland bevindt. Daar kan hij haar ongemerkt laten verdwijnen, zonder dat duidelijk is dat Rwanda erachter zit. De meest gunstige uitspraak voor Kagame is dan ook een korte gevangenisstraf. Daarna kan hij haar verbannen naar een uithoek van het land en haar het leven onmogelijk maken. Een 'niet schuldig' is voor Kagame onmogelijk, dat schaadt zijn positie in binnen- en buitenland.

We zullen zien binnenkort wat de rechters beslissen.

Donderdag 22 september 2011

Gisteren kwamen twee beklaagden aan het woord. Noel Habiyaremye staat terecht omdat hij lid zou zijn geweest van een illegale gewapende organisatie en omdat hij de staatsveiligheid in heeft gebracht door het oprichten van een terroristische groepering.  Hij bekende schuld op beide punten. Overigens bleek uit het verhoor dat hij Ingabire helemaal niet kende. Hij heeft ook nooit contact met haar gehad. Hij zou met financiele hulp van Paul Rusesabagina (voormalig manager Hotel Rwanda) een gewapende groep willen vormen. Hij recruteerde onder ontevreden, jonge leden van de Hutu-rebellen (FDLR) in Oost-Congo. Hij zou in actie komen als de politieke missie van Paul Rusesabagina niet zou slagen. Rusesabagina probeerde de internationale gemeenschap druk uit te laten oefenen op Kagame, opdat Kagame een dialoog zou beginnen met de oppositie. 

Jean Marie Vianey Karuta staat terecht omdat hij lid zou zijn van een terroristische groepering, samenzwering tegen de staat door oorlog en terrorisme en het oprichten van een gewapende militaire beweging met het doel Rwanda aan te vallen. Ook Karuta bekende op alle punten schuld. Hij vertelde eigenlijk alleen maar de orders te hebben opgevolgd van zijn commandanten, met name van Vital Uwumuremyi. Ook hij zou meegedaan hebben uit onvrede met de activiteiten van de FDLR. Uit zijn relaas blijkt dat hij eigenlijk maar een klein radartje was dat bevelen opvolgde. Hij werd nauwelijks op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen. Hij heeft Ingabire slechts een keer een paar minuten gezien. Haar nooit gesproken. Zijn verhoor gaat vandaag verder. 

Woensdag 21 september 2011

Voor het Rwandese Openbaar Ministerie spelen de drie documenten die in beslag werden genomen tijdens de huiszoeking in Zevenhuizen,  een sleutelrol. Maar we weten sinds gisteren waarom ze zo belangrijk zijn. Niet omdat aanklager Martin Ngoga ze hard nodig heeft om de schuld van Victoire Ingabire te bewijzen, maar omdat hij alle bewijsmateriaal aan de rechter wil voorleggen, zegt hij. 

Ngoga klaagde gisteren dat nu weer Nederlandse advocaten de documenten in wilden zien. Hij vond het een foefje van de verdediging om het proces te traineren. Fijn is wel dat we vanuit Rwanda te horen krijgen wat de Nederlandse overheid vindt en doet. Er schijnt een warme correspondentie te zijn tussen het Openbaar Ministerie en Nederland. Volgens de aanklager blijkt uit de briefwisseling dat de politieke beslissing van de minister niet zal afwijken van de rechter. Verder blijkt Nederland restricties te verbinden aan het gebruik van de drie documenten. 

Zo mogen ze uitsluitend gebruikt worden voor de beschuldigingen die gaan over terrorisme. Dat is logisch overigens. Alleen terroristische activiteiten zijn in Nederland strafbaar. De overige beschuldigen kent de Nederlandse wet niet of zijn niet strafbaar.Overigens lijkt het niet waarschijnlijk dat de drie documenten voor het einde van de maand in Rwanda zullen zijn, ook al gaan rechter en aanklagers uit van deze datum. De Nederlandse advocaten moeten de documenten nog inzien, minister Rosenthal moet nog een beslissing nemen en de Tweede Kamer moet daarover nog geinformeerd worden. 

Eén opmerking van rechter Alice Rulisa tekent de sfeer waarin het proces plaatsvindt: Zij gaf Iain Edwards een veeg uit de pan en merkte ongeduldig op dat het proces nu al drie weken duurde. Dat die drie weken bijna volledig door het Openbaar Ministerie waren gevuld, leek haar te zijn ontgaan. De verdediging is pas sinds afgelopen maandagmiddag aan het woord. 

Gisteren was de dag van Tharcisse Nditurende. Hij werd ondervraagd door de aanklager. Het eerste uur van de ondervraging moest Ntidurende het zonder advocaat doen. Waarom die een uur te laat kwam juist op de dag dat zijn client aan het woord was, is niet bekend.  Dinsdag 20 september11.00 uurRwanda heeft toestemming gegeven aan de Nederlandse advocaten om de drie documenten in te zien die in beslag waren genomen tijdens de houszoeking in Zevenhuizen, het huis van de familie van Ingabire. De Nederlandse advocaten vroegen om inzage , omdat de Rwandese aanklagers wel kennis hebben van de inhoud. Mocht toestemming zijn geweigerd, dan hadden de Nederlandse advocaten een kort geding aangespannen. Dat is nu van de baan.

20 september  

Twee weken lang was de aanklager aan het woord. Gisteren mocht de verdediging het overnemen. De oppositieleidster Victoire Ingabire staat terecht samen met nog vier anderen, voormalige leden van de FDLR, Huturebellen in Oost-Congo.  In feite valt de zaak in 2en uit een: Ingabire wordt beschuldigd van divisionisme en genocidaire ideologie en samen met de vier mannen zou ze medeplichtig zijn aan terroristische activiteiten, samenzwering tegen het land door oorlog en terrorisme. Ook zou ze met de vier een gewapende organisatie hebben gevormd met als doel destabilisatie van het land. De vier hebben allen al schuld bekend en zijn daarmee in feite ook getuigen à charge voor het Openbaar Ministerie. De beklaagden komen een voor een aan het woord. Ingabire als laatste. Verwacht wordt dat zij pas volgende week met haar verdediging mag beginnen. 

Gisteren mocht Tharcisse Nditurende vertellen wat hij allemaal verkeerd had gedaan. Hij maakte zich er met een Jantje van Leiden af en zei alleen dat het Openbaar Ministerie gelijk had en dat hij schuldig was. Omdat de 4 beklaagden ook fungeren als getuigen à charge nam het Openbaar Ministerie hier geen genoegen mee. Nditurende moet in detail uitleggen waarom en hoe een en ander heeft kunnen gebeuren. Dat zal vandaag gebeuren.Een gedetailleerd relaas van de vier mannen ondersteunt de beschuldiging van de aanklager, maar heeft ook wat gevaarlijke kantjes:  de vier moeten een consequent verhaal hebben. Daar liggen dus kansen voor de verdediging van Ingabire.

Maandag 19 september12.15 uur

Zojuist werd bekend dat de Nederlandse landadvocaat toestemming heeft gevraagd aan Rwanda om de drie documenten die in beslag waren genomen tijdens de huiszoeking in Zevenhuizen, te laten inzien door de twee Nederlandse advocaten en echtgenoot van oppositieleider Victoire Ingabire. In afwachting van het antwoord, zullen de drie documenten in ieder geval niet naar Rwanda worden gestuurd.

Maandag 19 september 8.00 uur: 

Afgelopen donderdag is een lid van de Rwandese socialistische partij PS Imberakuri neergeschoten. 

Eric Nshimyumuremyi liep terug van het hooggerechtshof waar hij het proces van Victoire had bijgewoond,  toen er op hem werd geschoten. Hij werd getroffen door vier kogels. Nshimyumuremyi ligt in het ziekenhuis. Hoe zijn toestand precies is, is niet bekend. Hij wordt bewaakt door mensen van de Rwandese recherche. De socialistische partij zit in de oppositie, net als de partij van Victoire Ingabire. Partijleider Bernard Ntaganda werd vorig jaar juni gearresteerd en is inmiddels veroordeeld tot vier jaar gevangenis. Hij werd schuldig bevonden aan divisionisme en genocidaiere ideologie.

Volgens Jambonews zag Nshimyumuremyi plots een motor op hem afkomen. Ooggetuigen zouden hebben gezegd dat het agenten in burger waren, die de schoten losten. Volgens politiewoordvoerder Théos Badege waren het mensen van de veiligheidsdienst die schoten omdat Nshimyumuremyi hen zou bedreigen. Hij zou wapens en een geldkoffertje bij zich hebben. De PSI is bang dat een en ander in scene is gezet om Nshimyumuremyi te kunnen aanklagen voor terrorisme. Ook vindt de PSI dat dit een nieuwe manier is om de oppositie onder druk te zetten.Vandaag gaat het proces tegen oppositieleider Victoire Ingabire verder. Tot nu toe was uitsluitend het Openbaar Ministerie aan het woord. Kijken of er vandaag ruimte komt voor de verdediging.

Vrijdag 16 september

De Nederlandse ambassadeur Frans Makken betreurt dat een woordvoerder van de ambassade zich kwalitatief heeft heeft uitgelaten over de werkwijze van de rechters in het proces tegen oppositieleider Victoire Ingabire. Gisteren publiceerde de Wereldomroep een artikel waarin een woordvoerder van de Nederlandse ambassade in Kigali vertelde dat de rechters in het proces van oppositieleider Victoire Ingabire uiterst zorgvuldig hun werk doen. Volgens Makken is dit niet het officiele standpunt van de ambassade. De advocaat van Ingabire, Iain Edwards vindt absoluut niet dat de rechters goed werk verrichten. Volgens hem doen de rechters weinig en hebben zij de verdediging nog geen enkele keer de kans gegeven het woord te nemen. 

Al sinds het begin van het proces, op 5 september, zijn de aanklagers aan het woord. Ook nemen de rechters besluiten die slecht uitpakken voor de verdediging. Zo worden aanklagers en verdedigers volstrekt anders behandeld in de rechtszaal. De verdediging wordt gefouilleerd en het werken lastig gemaakt. Zelfs de waterflesjes worden in beslag genomen. De aanklagers daarentegen worden met alle egards behandeld. Een klacht hierover werd door de rechters naast zich neer gelegd.Gisteren was wederom de aanklacht van genocidaire ideologie aan de orde. Om deze ideologie te bewijzen, verwees de aanklager niet naar specifieke documenten, maar naar het dossier. 

De aanklager wil dat de rechters alle documenten lezen en die als bewijs accepteren. Een protest van de verdediging (hoe kun je je nu verdedigen als je niet weet welke documenten precies ten grondslag liggen aan de specifieke beschuldiging) werd afgewezen door de rechters. Volgens Edwards snapten de rechters niet eens het principiele punt dat ze probeerden te maken.Vraag is dus hoe de ambassade kan zeggen dat de rechters hun werk goed doen. Waarschijnlijk krijgen de vertegenwoordigers van onze ambassade alle medewerking van de rechters en de aanklagers. Voor Rwanda is het immers heel belangrijk wat zij vinden van het proces. Jammer dus dat zowel de ambassade als de Wereldomroep niet wat meer aan hoor en wederhoor doen.

Donderdag 15 september

Gisteren maakte de aanklager tijdens de zitting bekend dat de familie van Ingabire het verzet tegen de verzending van de documenten had opgegeven. De aanklager had een brief van de Nederlandse ambassade ontvangen waarin stond dat een begin was gemaakt met de voorbereidingen om de documenten naar Rwanda te kunnen sturen. De aanklager verwacht de documenten voor het einde van de maand te hebben en wilde het proces daarom schorsen tot het eind september. De verdediging maakte daartegen bezwaar, het proces zou niet vertraagd moeten worden met het wachten op documenten waarvan niet zeker is of en wanneer ze komen. Het lijkt onwaarschijnlijk dat de documenten eind september op het bureau van de aanklager zullen liggen. 

De minister van Buitenlandse Zaken, Uri Rosenthal, heeft beloofd de Tweede Kamer te zullen informeren voordat de documenten worden opgestuurd naar Rwanda. Tweede Kamerlid Joel Voordewind (Christen Unie) zal zeker vragen stellen over de gang van zaken. Hij is goed op de hoogte van het dossier Ingabire.

Hoewel de aanklager het niet meer heeft over het preciese aantal documenten dat naar Rwanda wordt gestuurd, tovert hij wel weer nieuwe documenten uit de hoge hoed. Documenten waarover in zijn verklaring op de eerste dag van het proces, met geen woord wordt gerept. Zo had hij het gisteren over telefoonrekeningen die moeten aantonen dat Ingabire contact had met rebellen en over verklaringen van mensen in Nederland die met Ingabire samenwerkten.

Gisteren probeerde de aanklager de rechter te overtuigen dat Ingabire een genocidaire ideologie aanhangt. Hij had daartoe speeches van Ingabire en het partijprogramma als bewijs. De aanklager las enkele fragmenten voor uit het programma: hoe de Rwandese regering Hutu's had gemarginaliseerd door hun het recht te ontzeggen geld en hun eigen land te bezitten.

Voor de minister van Buitenlandse Zaken staat het inmiddels wel vast dat oppositieleidster Victoire Ingabire schuldig is. Zij verklaarde afgelopen weekend voor radiozender France International dat Ingabire zich schuldig heeft gemaakt aan zeer zware misdaden. De minister van Buitenlandse Zaken vindt het dus niet nodig het einde van het proces af te wachten. 

Woensdag 14 september

Gisteren sprak ik over de jokkebrokkende aanklagers en hun verklaring. Natuurlijk het meest in het oog springend is het feit dat ze gebruik maken van de INHOUD van 15 documenten die officieel helemaal niet in het bezit zijn van de aanklagers. Sterker nog, 12 van die documenten zullen nooit in het bezit komen van de aanklagers, omdat dat niet mag van de Nederlandse rechter. Het is aan de Nederlandse minister van Justitie om te bepalen of de drie documenten die wel naar Rwanda gestuurd mogen worden, ook daadwerkelijk worden gestuurd.

Inmiddels wil de Nederlandse adcvocaat van Ingabire, Jan Hofdijk, ook de drie documenten inzien. Gisteren werd duidelijk dat de officier van justitie bezig is met het rekken van het proces. De aanklacht behelst zes punten. De hele dag werd gebruikt voor het uitspinnen van één aanklacht door het oplezen van allerlei emails en documenten die moesten aantonen dat Ingabire in totaal 11.000 dollar had overgemaakt naar de Hutu-rebellen van de FDLR in Oost-Congo. Wat de aanklagers echter op geen enkele manier duidelijk wisten te maken was of er een band bestond tussen degenen die de emails stuurden of die geld hadden gekregen en Ingabire. Door het proces te rekken, denkt de officier van justitie de verdediging uit te putten. Hij hoopt dat de Engelse advocaat het niet volhoudt, zowel fysiek als financieel. Iain Edwards krijgt niet betaald, hij verdedigt Ingabire gratis. Hij krijgt alleen zijn onkosten vergoed. 

Dinsdag 13 september

Uit de aanklacht, voorgelezen op de eerste dag van het proces van oppositeleider Victoire Ingabire, blijkt hoe gemakkelijk de aanklagers omgaan met de waarheid. Zo wordt er gesproken over maar liefst 15 documenten die in beslag zijn genomen tijdens de huiszoeking in Zevenhuizen vorig jaar (het huis waar echtgenoot en kinderen nog steeds wonen), die naar Rwanda teruggestuurd mogen worden. Een leugen: er mogen maar drie documenten naar Rwanda worden opgestuurd. 

Er wordt gesproken over een brief aan Abdoe Dioef (voormalig Senegalese eerste minister) waarin Ingabire zegt zich zorgen te maken over de uitsluiting van Hutu's als het gaat om belangrijke functies bij de overheid en in het leger. Laat nou net de Amerikaanse ambassade in datzelfde jaar 2008 haar bezorgdheid uitspreken over de ongelijkheid. En dat een overheid die het oprecht meent met haar gehele bevolking, moet zorgen dat hier iets aan gedaan wordt, omdat dit een haard van onrust kan zijn in de toekomst.

Er wordt gesproken over emails en faxen die naar Ingabire zouden zijn gestuurd en waarin haar gevraagd wordt militaire actie te ondernemen. Sinds wanneer gelden vragen van anderen als bewijsmatertiaal van iemands schuld. De eerste de beste gek kan mij een email sturen en allerlei krankzinnigs mededelen. Dat hoeft nog niet te betekenen dat ik de meneer of mevrouw ken, laat staan het eens ben met wat de meneer of mevrouw vertelt.

Er wordt gesproken over politieke pamfletten die Ingabire heeft geschreven. Die zouden er op duiden dat Ingabire geruchten verspreidt die voor onrust en divisionisme zorgen onder de Rwandese bevolking. Tja, dat is politiek en dat hoort bij een democratie: Ingabire heeft een mening over de situatie in Rwanda en vertelt die mening via pamfletten, brochures en interviews. In Rwanda echter  wordt iedereen die kritisch is, beschuldigd van het verspreiden van geruchten.  Wie kritisch is, is niet goed geinformeerd !

Er wordt gesproken over het versturen van geld via Western Union. Wie de Afrikaanse mores een beetje kent, weet dat iedere Afrikaan die zich niet op het Afrikaanse continent bevindt, geld stuurt naar familie en bekenden, meestal via Western Union. Volgens de aanklacht heeft Nederland onderzoek verricht naar de betalingen, maar uiteindelijk moet één enkel betalingsbewijs, in beslag genomen tijdens de huiszoeking, het bewijs zijn dat Ingabire geld overmaakte naar de FDLR-rebellen in Oost-Congo.Zo kan ik nog wel even doorgaan. Ik zet de aanklacht morgen op mijn site. Iedereen kan dan zien hoe de waarheid wordt verdraaid.

Vrijdag 9 september

De aanklager neemt meer tijd voor zijn verhaal dan gedacht. Verwacht werd dat hij gisteren zijn aanklacht zou afronden. Dat wordt waarschijnlijk vandaag, waarna het maandag de beurt is aan de verdediging. Gisteren ging de aanklager verder door op de vermeende banden met de FDLR, de Hutu-rebellen in Oost-Congo. Via verschillende stromannen in Belgie, Uganda, Tanzania en DRC (Congo Kinshasa) zou geld zijn overgemaakt naar de FDLR. Omdat Ingabire ontevreden zou zijn over de weinige activiteiten van de FDLR, zou ze, volgens de aanklager, besloten hebben een gewapende arm van haar eigen politieke partij op te zetten: de Coalition des Forces Democratique (CFD). Ook zou er begonnen zijn met het trainen van jonge FDLR-rebellen, die hun activiteiten in Rwanda zouden moeten voortzetten, in plaats van in de DRC. Daarnaast zouden er emails zijn waarin Ingabire haar medebeschuldigden Uwumuremyi en Nditurende oproept om hun plicht te doen; zij doet haar politieke en diplomatieke plicht.

Tja, die emails. Een jaar geleden, zo'n twee maanden voor haar arrestatie in oktober, zat ik met Ingabire op haar veranda in Kigali. Het was donker. De muggen zoemden. Beneden in het dal stond de bekende witte auto van de veiligheidsdient die haar komen en gaan in de gaten moest houden. Aan de overkant, op de andere heuvel, stond het witte gerechtsgebouw. Dat konden we nog net zien. Ze vertelde me dat ze vaak benaderd werd door mensen die geen politieke en democratische oplossing wilden, maar een gewapende. Zij wilde daar niets van weten, vertelde ze. Ingabire wees op het scherm van haar computer. Hier weer zo een. Ik vertel hem dat ik uitsluitend een vreedzame politieke oplossing wil. Maar ja, dat wil hij niet horen. 

Een half jaar later hoor ik van naaste medewerkers van Ingabire dat de advocaten hebben geconstateerd dat er geknoeid is met emails. Data en inhoud zouden zijn aangepast. Dat kan heel makkelijk, probeer het zelf maar eens. 

Donderdag 8 september

De tweede dag van het proces tegen de Rwandese oppositieleider Ingabire, gisteren, was vooral de dag van de aanklager. Die nam de tijd om zijn beschuldigingen de rechter en de zaal voor te leggen. De New Times (en dus de staat en dus president Paul Kagame) doet inmiddels net alsof al bewezen is dat Ingabire banden heeft met de FDLR, de Hutu-rebellen in Oost-Congo en dat zij tijdens reisjes naar Congo Brazaville en Kinshasa contact heeft gehad met de FDLR. Volgens de krant kwam de aanklager ook met nieuw bewijsmateriaal dat Paul Rusesabagina koppelt aan de FDLR. Rusesabagina was manager van hotel Rwanda tijdens de genocide. Hij redde veel Rwandezen het leven.

Dat het er in de rechtszaal iets anders aan toegaat dan de New Times doet voorkomen blijkt uit het verslag van Boniface Twagirimana, vicepresident van de UDF Inkingi, de partij van Ingabire. Hij schrijft dat bij aankomst de beide advocaten van Ingabire werden lastiggevallen door de bewaking, zo moesten ze zelfs hun flesjes water afgeven, terwijl de aanklagers ongehinderd door konden naar de rechtszaal. 

Toen de verdediging bij de rechters protesteerden tegen deze behandeling, vond de aanklager dat er goed gehandeld was. De advocaten verdedigden immers criminelen, terwijl de aanklagers handelden in het belang van de staat en de bevolking.  De rechters volgden de lijn van de aanklager. Zij honoreerden het protest niet.

Het lijkt er op dat er alles aangedaan wordt om Ingabire in de rechtszaal te vernederen en neer te zetten als crimineel. Zo zou ze gewoon haar eigen kleren mogen dragen, toch wordt ze verplicht het roze gevangenisuniform te dragen. Ze moet zelfs handboeien aan, volstrekt onnodig, maar het bevestigt de indruk dat we hier te maken hebben met een gevaarlijke terroriste. Dat geldt ook voor haar kale hoofd. Sinds ze in voorarrest is, wordt haar hoofd kaal geschoren.

Volgens Twagirimana zijn de advocaten van Ingabire bang dat ze, naarmate het proces vordert, steeds meer bloot zullen staan aan bedreigingen. Niet ondenkbaar is dat ze worden gearresteerd. Dat gebeurde vorig jaar namelijk ook met de Amerikaanse advocaat Peter Erdinger die naar Rwanda kwam om Ingabire te verdedigen. Erdinger, ook advocaat bij het Rwanda-tribunaal in Arusha, Tanzania, werd ondermeer beschuldigd van een genocidaiere ideologie. Hij zat een aantal weken in de gevangenis voordat hij -volgens Rwanda- om gezondheidsredenen werd vrijgelaten. 

Terwijl in de zaal voor het grootste deel de 'hotshots' en veiligheidspersoneel zaten, probeerden buiten zo'n 150 mensen ook te volgen wat er in de rechtszaal gebeurde. Dat bleek lastig, want het audio-stysteem werkte niet. 

Vandaag rondt de aanklager zijn verhaal af. Daarna is het de beurt aan de verdediging. 

Woensdag 7 september

Vandaag wordt het proces van oppositieleidster Ingabire vervolgd. In his-masters-voice dagblad The New Times wordt in het opiniestuk, trots gewag gemaakt van de transparantie van het proces. De schrijver doet het bijna in zijn broek van blijdschap als hij de onafhankelijkheid van de rechters bejubelt: ze hadden het verzoek van de aanklager tot uitstel niet gehonoreerd. De schrijver vertelt trots dat alle aanwezigen tijdens die eerste procesdag, afgelopen maandag, helemaal niets verkeerds konden vinden. Diplomaten, journalisten, partijleden van UDF Inkingi, de partij van Ingabire, allemaal waren ze het volgens de schrijver er over eens dat het tot nu toe er allemaal keurig aan toe ging in de rechtszaal. Het geeft te denken als je na één dag procederen al zo in de jubel schiet. 

Uit het stuk blijkt duidelijk dat de Rwandese overheid het proces van Ingabire van het grootste belang vindt: alle ogen van de nationale en internationale gemeenschap kijken immers mee. Rwanda kan zich geen fout veroorloven. Dat zou wel eens Ingabires redding kunnen zijn. Het is aan de aanklager ondubbelzinnig te bewijzen waarvan hij Ingabire beschuldigt. En als die beschuldigingen afhangen van drie documenten uit een meer dan 2000 documenten tellend dossier, dan heeft de aanklager een probleem. De actie gisteren van de Nederlandse advocaten om de cassatie te stoppen was weliswaar verrassend, maar zorgt er wel voor dat het proces van Ingabire in Rwanda geen vertraging oploopt. Ook kan de inhoud van de drie documenten die bij de huiszoeking in Zevenhuizen in beslag waren genomen, niet tot mythische proporties worden opgeblazen door de aanklager in Rwanda. De advocaten namen echter ook een risico: in Rwanda kan elke verkeerd geplaatste komma, ten nadele gebruikt worden.

Wikileaks: 

Deze dagen circuleert een document van Wikileaks op internet. Het is een stuk van de Amerikaanse ambassade uit 2008. Het spreekt van een sterk ethnisch verdeeld land. Zo blijkt klip en klaar dat de regering weliswaar in naam wordt gevormd door Hutu's en Tutsi's, maar dat de echte macht ligt bij de Tutsi's. Zij bezetten de sleutelposities. Daarnaast vormen veel Hutu's en Tutsi-ministers een koppel, waarbij de Tutsi-minister de leiding heeft. 

Ook de Gacaca (de volksrechtspraak die de schuld van aangeklaagde genocidairs moet bepalen) wordt veroordeeld. Vanwege de Gacaca -alleen Hutu's stonden terech- durven Hutu's nauwelijks een belangrijke baan aan te nemen. Wie hoog zit, kan namelijk hard vallen en de Gacaca is een prima manier gebleken om mensen in diskrediet te brengen.

Dat de genocide wettelijk genocide tegen de Tutsi's wordt genoemd, helpt ook niet de grote ethnische verschillen te verkleinen, volgens het document. 

Het stuk waarschuwt voor deze situatie. 'In Rwanda wordt nog steeds via ethnische lijnen gedacht. Iedereen is zich bewust van ieders afkomst en de rwandezen weten heel goed wie de macht heeft. De stabiliteit op lange termijn is afhankelijk van een regering een een regeringspartij die de macht werkelijk verdeelt, niet alleen in naam.'

Sinds 2008 is er niet veel veranderd aan deze situatie, integendeel. De situatie is verslechterd, zeker in de aanloop van de presidentsverkiezingen vorig jaar. Oppositieleider Ingabire is Hutu. President Kagame doet in feite precies waarvan hij al zijn tegenstanders beschuldigt. Hij zou weleens de haat kunnen oogsten die hij zelf heeft gezaaid. 

Dinsdag 6 september

Het proces van oppositieleider Victoire Ingabire is naar morgen verdaagd. De officier van jusititie vond de kwaliteit van de vertaler van de verdediger, niet goed genoeg en eiste een andere. Die wordt nu gezocht. Ingabire wordt verdedigd door een Engelse en een Rwandese advocaat. 

Duidelijk werd gisteren dat de aanklager wacht op drie documenten die in beslag zijn genomen bij de huiszoeking in Zevenhuizen vorig jaar. Hij wilde het proces verdagen, tot deze stukken in zijn bezit zijn. De rechter besliste anders: het wachten was op een professionele vertaler, niet op stukken die nog in Nederland zijn. 

Een van de documenten zou een schriftelijke verklaring zijn zijn dat een medewerker van Ingabire, op haar verzoek geld heeft overgemaakt aan Vital Uwumuremyi, destijds een officier van de FDLR (Hutu-rebellen in Oost-Congo). Uwumuremyi werd bijna tegelijkertijd met Ingabire gearresteerd en heeft inmiddels schuld bekend. Ook hij staat terecht in hetzelfde proces, samen met drie andere officieren: Tharcisse Ndtiturende, Noeli Hbalyaremye en Jean Marie Karuta.

Een ander in beslag genomen document zou een verslag zijn van een vergadering in Brussel waar de oprichting van een militaire tak van Ingabires politieke partij UDF Inkingi wordt besproken.

Opmerkelijk dat de documenten zo belangrijk zijn voor de aanklager. Deze heeft namelijk sinds Ingabires arrestatie in oktober 2010, verklaard dat de bewijzen overweldigend waren. Ook meldde hij telkens weer dat er nieuw bewijs was opgedoken. Zo legitimeerde hij zo'n vier keer de verlenging van Ingabires voorarrest.

Op 20 september zou de Nederlandse rechter beslissen of de drie documenten mogen worden overgedragen aan Rwanda. De Nederlandse advocaten van Ingabires echtgenoot Lin Muyezire, zijn echter sinds vanochtend gestopt met dit casssatieproces. Ze willen niet dat de documenten gebruikt worden om het proces van ingabire in Rwanda verder uit te stellen. Volgens advocaat jan Hofdijk gaat het  om een betaling van 1000 euro. En dat is geen bedrag waarmee en haatcampagne kan worden bekostigd. De documenten gaan nu snel naar Rwanda, zodat ze niet verder misbruikt kunnen worden door de Rwandese aanklager.

Van de drie documenten zijn waarschijnlijk veel kopietjes getrokken. Want hoewel we mogen aannemen dat de aanklager niet zo dom is met dit bewijsmateriaal te  knoeien, weet je maar nooit. Een kat in het nauw maakt rare sprongen. En de aanklager moet in het nauw zitten als hij het moet hebben van drie documenten uit Nederland en formaliteiten als het wisselen van de vertaler.

Zo bekeken lijkt het terecht dat de advocaten van Ingabire optimisme uitstralen.

Maandag 5 september

Vandaag start het proces tegen oppositieleidster Victoire Ingabire in Kigali, de hoofdstad van Rwanda. Ingabire wordt onder meer beschuldigd van het oprichten van een terroristische tak van haar politieke partij UDF Inkingi, steunen van Hutu-rebellen die in Oost-Congo actief zijn (FDLR), het zaaien van verdeeldheid (divisionisme) en het hebben van een genocidaire ideologie. Dat laatste betekent dat Ingabire graag weer een genocide zou zien in haar eigen land. Nonsens natuurlijk. Ingabire ontkent dan ook alles. 

Dit soort beschuldigingen worden in Rwanda gebruikt om critici te arresteren en de mond te snoeren. In de gevangenis is het nu eenmaal een stuk lastiger oppositievoeren dan erbuiten. Zo zit bijvoorbeeld ook de leider van de socialistische partij Bernard Ntaganda, in het gevang. 

In Rwanda weet iedereen dat het proces van Ingabire een politiek proces is. De Nederlandse regering draait echter om de hete brij heen. Staatssecretaris Ben Knapen (Ontwikkelingssamenwerking) gelooft in een eerlijk proces. Ook al heeft president Paul Kagame zich al meerdere malen uitgelaten over Ingabire en het proces. De president heeft namelijk geen proces nodig. Hij weet dat Ingabire schuldig is. 

Een eerlijk proces lijkt bij voorbaat uitgesloten, ook al doet Rwanda nog zo haar best om het tegendeel uit te stralen. Het dossier van meer dan 2000 pagina's, bevat valse getuigenverklaringen en bewijsmateriaal. De advocaten en Ingavbire worden voortdurend tegengewerkt als het gaat om het bestuderen van het dossier. Zo kreeg Ingabire een niet volledig dossier.  Ook kreeg ze niet genoeg papier om notities te maken. Dat laatste lijkt een detail, maar het kan knap lastig zijn als je niet kan opschrijven wat je belangrijk vindt om jezelf te verdedigen. 

Verder kreeg ze maar geen dokter te zien, waardoor een onschuldige infectie kon voortwoekeren, zodat ze twee weken geleden met spoed naar het ziekenhuis moest. Ook dat ging overigens niet van harte. Het gebeurde pas nadat onze ambassadeur in Kigali had bemiddeld. Het betekent wel dat Ingabire tijdens haar proces niet in een optimale conditie is. 

Vandaag start het proces onder grote belangstelling van de nationale en internationale pers. Kagame weet dat dit proces met argusogen wordt gevolgd. Voor hem kan dit proces ook wel eens cruciaal zijn. Mocht namelijk blijken dat er geknoeid is met bewijsmateriaal en getuigenverklaringen, dan heeft Kagame een levensgroot probleem. Internationale steun voor zijn dictatoriale regime begint steeds verder af te brokkelen. Maar ook intern zit het niet goed voor Kagame. Steeds meer oude vrienden haken af, waardoor Kagame op een steeds kleinere groep van echte sympathisanten kan rekenenen en steeds meer geisoleerd komt te staan. 

Daarnaast begint ook de opvolging van Kagame een steeds nadrukkelijker rol te spelen in Rwanda. Kagame vindt zichzelf de beste kandidaat om het land verder voort te stuwen. Er gaan geruchten dat zijn zoon of zijn vrouw het stokje van hem overnemen. De wet kan ook zodanig worden veranderd, dat Kagame nog een derde termijn president kan zijn. Tegelijkertijd realiseren alle partijen zich ook, dat dat wel eens de lont in het kruitvat Rwanda kan zijn. 

En niemand durft te voorspellen wat er gebeurt als dat kruitvat ontploft.

Maandag 20 juni 2011

8.00 uur

Vandaag begint het proces tegen de Rwandese oppositieleider Victoire Ingabire. Ze wordt onder meer beschuldigd van terroristische activiteiten, het oprichten van een gewapende arm van haar politieke partij UDF Inkingi en genocidaire ideologie. (zie ook 15 juni). Ze ontkent. 

Hoogst waarschijnlijk staat ze vandaag alleen voor de rechter. Haar advocaten weigeren te komen, omdat ze te weinig tijd hebben gehad om het proces voor te bereiden. Het meer dan 1000 pagina's tellend dossier is voor een groot deel in Kinyarwanda, een taal die haar twee Engelse advocaten niet helemaal beheersen. Ingabire heeft ook een Rwandese advocaat, Gatera Gashebana. Hij fungeerde de afgelopen tijd niet alleen als vertaler, maar ook als intermediair tussen Ingabire en zijn Engelse collega's. 

Ingabire staat terecht samen met Hutu-rebellen- kolonel Tharcisse Nditurende, luitenant kolonel Noel Habiyaremye, luitenant jean marie Vianney Karuta en majoor Vital Uwumuremyi. Ze zouden allemaal oud officieren zijn van de FDLR, de Hutu rebellen in Oost -Congo. Alle vier hebben ze bekend. Deze mensen worden vooral gebruikt om Ingabire en haar politieke partij UDF in diskrediet te brengen. 

Ondertussen valt te lezen dat de Inlichtingendienst van Zuid-Afrika verschillende moordaanslagen heeft verijdeld op generaal Kayumba. De generaal was als hoofd van de inlichtingendienst een van de meest invloedrijke figuren in Rwanda. President Kagame en hij waren dikke vrienden. Maar anderhalf jaar geleden vluchtte Kayumba naar Zuid-Afrika. Hij wilde niet langer steun verlenen aan het regime van Kagame. Sindsdien maakt Kayumba plannen om Rwanda te bevrijden van het juk van Kagame. De president beschouwt hem sinds zijn vlucht als een van zijn grootste vijanden. Een eerste moordaanslag op Kayumba vond plaats in Zuid-Afrika, begin vorig jaar. Die mislukte. Een tweede aanslag mislukte ook. Naar nu blijkt heeft Kagame het dus niet opgegeven. Hij blijft moordcommando's sturen naar Zuid-Afrika; een Rwandese agent werd vorige week opgepakt in Uganda met een fikse stapel bankbiljetten, een geweer en drie paspoorten, waarvan een een Zuid-Afrikaans visum bevatte. Sinds de vlucht van Kayumba staan de diplomatieke verhoudingen tussen Zuid-Afrika en Rwanda onder druk. Rwanda heeft al verschillende malen om uitlevering van de generaal gevraagd.

Overigens is er naar zeggen ook sprake geweest van plannen voor een moordaanslag op Ingabire, vlak voordat zij naar Rwanda zou afreizen in januari 2010. Dit wordt echter niet bevestigd door de Nederlands politie.

11.30 uur

Zojuist gehoord dat het proces van Ingabire wordt uitgesteld tot 5 september om de advocaten alle gelegenheid te geven zich goed voor te bereiden. Een staaltje van slimme 'toegeeflijkheid' van Rwanda. Het toont de wereld dat het zich bekommert om een eerlijk proces, terwijl het in feite niet uitmaakt: veel van het bewijs is gemanipuleerd en getuigen zijn onder druk gezet. De hoofdaanklager Martin Ngoga wijst met de vinger naar Ingabire: zij veroorzaakt alle vertraging. Niet alleen nu, maar ook in het verleden. De kans dat Ingabire niet veroordeelt wordt is klein. 

Woensdag 15 juni 2011

In Rwanda gaat het getreiter van oppositieleidster VIctoire Ingabire gewoon door. Voor de zoveelste keer werd het leden van haar partij verhinderd haar een bezoek te brengen in de gevangenis. Aanstaande maandag begint haar proces. Tenminste, zo is het nu gepland. Het hoeft niet te betekenen dat het proces ook daadwerkelijk van start gaat. In ieder geval zullen er nog 3 documenten ontbreken in haar dossier. De rechter bepaalde 1 juni dat van de negen documenten die rwanda graag wilde gebruiken, er drie daadwerkelijk naar rwanda gestuurd mochten worden. Het duurde even voor de argumentatie van de rechter via de post binnenkwam, maar uit de beslissing blijkt dat de keuze van documenten vooral een datumkwestie is. Zes documenten waren van voor 19 september 2008. Een belangrijke datum want pas toen werd medeplichtigheid aan terrorisme strafbaar in Rwanda. Dus alle documenten van voor die datum, zijn volgens de rechter niet relevant, omdat medeplichtigheid aan terrorisme niet in het wetboek van strafrecht stond.

De rechter gaat wel volledig mee met de aanklacht van Rwanda: Ingabire zou samenzweren en terroristische acties hebben ondersteund, "met als doel de staatsveiligheid van de republiek Rwanda te ontwrichten. Twee vroegere commandanten van de FDLR (Hutu-rebellen in Oost-Congo) hebben verklaard dat Ingabire hen heeft gerecruteerd tijdens ontmoetingen in Kinshasa en Congo-Brazaville om zich als soldaten aan te sluiten bij de gewapende vleugel van haar partij UDF-Inkingi. Doel van deze vleugel was om in aanloop van de verkiezingen (in augustus 2010) een guerilla oorlog te ontketenen waardoor onveiligheid en angst werden gecreeerd om zodoende de aandacht van de Westerse naties te trekken. Daarnaast wierf Ingabire fondsen in Europa en Afrika ten behoeve van die militaire vleugel. Het ingezamelde geld werd overgemaakt via Western Union." Deze activiteiten zijn verboden in Nederland en in Rwanda en daarom was de huiszoeking geoorloofd, aldus de rechter. 

Documenten die betrekking zouden hebben op het hebben van een genocide ideologie, zouden niet naar Rwanda mogen worden gestuurd aldus de rechter, omdat dit in Nederland niet strafbaar is. Nederland werkt pas mee aan een rechtshulpverzoek als iemand verdacht wordt van zaken die zowel in het vragende land als in Nederland strafbaar zijn.

Nog steeds is niet bekend om welke negen documenten het nu zou gaan. De echtgenoot van Ingabire, Lin Muyizere, wil de documenten graag zien. Al was het alleen maar om te controleren of de documenten daadwerkelijk bij de huiszoeking zijn geconfisceerd. Muyizere is overigens in cassatie gegaan. Het is dus nog maar de vraag of de documenten ooit deel zullen uitmaken van Ingabires dossier.