Maandag 4 februari 2013
Ambassade dicht in Kigali?
Gisteravond zat ik plots rechtop in de auto. Op de radio Bureau Buitenland van de VPRO over het sluiten van zo'n negen ambassades. Plots hoor ik iemand zeggen: 'Ja, ook in Afrika gaan ambassades dicht. Wellicht die in Kigali, omdat Paul Kagame de rebellen steunt.' Mijn oren klapperen. De Nederlandse ambassade in Kigali dicht? Dat is heftig nieuws en kan verregaande consequenties hebben voor bijvoorbeeld Victoire Ingabire die daar in de gevangenis zit. De rest van het item zit ik geconcentreerd te luisteren of de naam voorbij komt van de meneer die dit zei. Nee dus. Dan maar opgezocht. God bless internet. Volgens de site van Bureau Buitenland moet het het VVD-kamerlid Han ten Broeke zijn. Hij sprak de hele tijd over 'wij', dus ik dacht eerst dat een meneer van Buitenlandse Zaken zo dapper was om uitleg te komen geven over het sluiten van de ambassades. Maar nee, het was dus een VVD-kamerlid. Dat mag natuurlijk ook in de 'wij'-vorm spreken ('wij' zitten immers in de regering), maar gezien het duale systeem blijft het mij wat vreemd in de oren klinken. De Tweede Kamer moet de regering controleren, niet meedeinen op regeringsgolven. Maar goed dit terzijde.
Sluiten van de ambassade in Kigali, zou een ontzettend groot gebaar zijn van Nederland, ook al gaat het onder het mom van bezuinigingen. Het zou ook tegen eerder gemaakt beleid ingaan, waarbij Nederland juist inzette op meer aandacht voor deze regio (Rwanda, Oost-Congo, Burundi) en de ambassade in Kinshasa (veel te ver weg) begon uit te kleden. Plus, Kigali heeft natuurlijk net een nieuwe ambassadrice.
NL-ambassade in Kigali. @BUZA, foto van officiële website.
Oh ja, minister Lilliane Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) bezoekt deze week op zijn Japans dit Grote Merengebied. Dagje Kinshasa, dagje Goma, dagje Kigali, dagje Bujumbura. Ze praat overigens ook met een vertegenwoordiger van de partij van Victoire. Het is een gezamenlijke lunch van de oppositie en ONG's. De meeste ONG's die kritiek hadden op het regime zijn niet meer en van de oppositiepartijen zitten de leiders in de bak of zijn ze vermoord. Ploumen mag ook met Kagame praten. Ik zou wel wat vragen weten!
Een VN-collega reist mee in haar gezelschap. Niet om te berichten over de landen, maar hij maakt een portret van de minister. Ik ga hem zo even vragen hoe dat zit met die sluiting van de ambassade in Kigali!
Maandag 20 augustus
Onze man in Kigali
Onze voormalige man in Kigali, Frans Makken, is de held van de Rwandese regering op dit moment. Hij noemde het antwoord van Rwanda op de beschuldigingen dat het land de rebellen van M23 steunen ‘zeer serieus en bevredigend’. Makken wordt daarom graag geciteerd in staatskrantje The New Times, zij het dat ze niet altijd precies weten van welk land hij ambassadeur was. Duitsland? Nederland?
Rwanda is nog steeds bezig zich in allerlei bochten te wringen om de wereld duidelijk te maken dat ze heus, ja echt, onschuldig zijn. Nee, ze geven geen geld aan de rebellen. Nee, ze sturen geen vermomde rwandese soldaten. Nee, ze sturen geen wapens.
Dat wordt overigens door velen tegengesproken, als laatste nog door Ernest Kyaviro, de woordvoerder van de gouverneur van Noord-Kivu. Die vertelde dat Rwanda en Uganda vorige week weer een lading nieuw materieel, waaronder jeeps, hadden afgeleverd aan de jongens van M23.
Het feit dat Rwanda zoveel moeite doet om haar onschuld te bewijzen, laat in ieder geval zien dat ze het zeer belangrijk vinden, of liever gezegd ze vinden de financiele steun belangrijk die door steeds meer landen wordt ingetrokken. Begrijpelijk, de begroting van Rwanda bestaat voor 50 procent uit geld van donorlanden. Jaarlijks ontvangt Rwanda zo'n 965 miljoen dollar; daarvan is nu 46 miljoen opgeschort. Financieel zal het misschien niet eens een ramp zijn voor Rwanda, maar het imago heeft een ongelofelijke knauw gekregen.
Ondertussen kwam afgelopen week weer een delegatie bij elkaar van het Internationale Comité van het Grote Merengebied. Dit keer in Goma. Daar werd besloten dat er een neutrale legermacht moet komen van 4000 man sterk. De Afrikaanse Unie gaat de soldaten leveren, welke landen dat worden, is nog niet bekend. De komende twee weken worden de details besproken, zodat over een maand de 11 presidenten een definitief besluit kunnen nemen. De soldaten gaan vallen onder zowel de Afrikaanse Unie als de Verenigde Naties. Hoe werkbaar dit wordt, zal moeten blijken.
In Kigali en Den Haag ondertussen ging de Rwandese oppositie (FDU-Inkingi, en PS Imberakuri) de straat op. Ze willen dat het Internationaal Strafhof een arrestatiebevel uitvaardigt voor de Rwandese president Paul Kagame. De Canadese strafadvocaat Christopher Black ondersteunt hen bij de aanvraag. In Den Haag werd de Rwandese oppositie vriendelijk ontvangen door het ICC, in Kigali werden 13 mensen gearresteerd toen ze met een groep van tachtig op weg waren naar de gevangenis.
In die gevangenis zit oppositieleidster Victoire Ingabire sinds oktober 2010. Op 7 september doet de rechter een uitspraak. Verwacht wordt dat de uitspraak de eis van de officier van justitie volgt, namelijk levenslang.
Om dit verhaal mooi rond te maken: de voormalige Nederlandse ambassadeur Frans Makken heeft het proces van Ingabire nauwlettend gevolgd zegt hij. Hij vindt en vond het een eerlijk proces. Frans Makken was in 2010 ook de eerste die na de presidentsverkiezingen in augustus, hard riep dat het hele eerlijke verkiezingen waren geweest. Laten we hopen dat de nieuwe ambassadeur haar woorden wat zorgvuldiger kiest en wat minder aanschuurt tegen de leiding van het land.
6 augustus 2012
NL-ambassadeur neemt in stijl afscheid: schande
De Nederlandse ambassadeur Frans Makken nam in stijl afscheid. Terwijl zo ongeveer de hele wereld Rwanda kapittelt vanwege de steun aan de rebellenclub M23, vindt Makken dat Rwanda met haar 47pagina’s tellende verweer, een serieus gebaar heeft gemaakt. Hij zegt dat ‘wij’ tevreden zijn nu. Die ‘wij’ moet natuurlijk slaan op Nederland dat een paar weken geleden als eerste land van Europa financiele steun opschortte. Grote vraag is of staatssecretaris Ben Knapen en minister Uri Rosenthal net zo blij zijn met dat rapport. Frans Makken heeft tijdens zijn ambassadeurschap een bijzonder positieve houding tentoongesteld ten opzichte van Rwanda en Paul Kagame in het bijzonder. Hij liet zich –niet officieel- voorstaan op zijn vriendschap met de president, ‘Als ik het officieel zou vertellen, dan zit ik binnen de kortst mogelijke keren in een vliegtuig terug naar Nederland.’ Makken wist veel. Hoeveel hij van die kennis gebruikte om de mensenrechtensituatie aan de kaak te stellen bij zijn vriend, is natuurlijk niet bekend. Aan de oppervlakte is er weinig van te merken van geweest. Integendeel. Zijn vaak positieve rapporten aan de Nederlandse regering hebben de situatie voor critici van het bewind meer kwaad dan goed gedaan. De Nederlandse ambassade heeft bijvoorbeeld het proces van oppositieleidster Victoire Ingabire vanaf het begin gevolgd. Het weet exact dat er wordt gemanipuleerd, dat de rechters bevooroordeeld zijn, dat de president de rechters beinvloedt, dat bewijs wordt vervalst. De rapporten die naar Buitenlandse Zaken werden gestuurd, moeten weinig kritiek hebben bevat, want ook de Nederlandse regering staat nog steeds op het standpunt dat het proces eerlijk en transparant was. Een regelrechte schande.
De bestuurders vergaderen in prachtige paleizen, onder het genot van een hapje en een drankje, terwijl ondertussen de mensen in Noord-Kivu creperen. Het gebruikelijke scenario. Even wat cijfers:
258 scholen zijn geplunderd waardoor straks in september 60.000 kinderen niet naar school kunnen;
9 mensen stierven dit weekend aan cholera in een niet-officieel vluchtelingenkamp. Volgens de World Health Organization kwamen er de afgelopen vier weken zo’n 400 nieuwe gevallen bij. Veel van de zieken verblijven in of bij hoofdstad Goma.
Noord-Kivu telt nu meer dan 220.000 ontheemden: mensen die niet naar hun huis kunnen vanwege de gevaarlijke situatie.