Modelgevangenis Nyanza in Mpanga 


Woensdag 7 mei 2014

Modelgevangenis Nyanza in Mpanga, Zuid-Rwanda

nyanzaopzij.JPG

Nyanza gezien vanaf de koeienstal van de gevangenis

Jean Paul Ntiyanira was voor hij in de Nyanza gevangenis kwam, ambtenaar. Hij werd door de Gacaca veroordeeld en kreeg levenslang voor genocide. Jean Paul glimlacht met een scheve mond. 'Ik was ambtenaar en ik was verantwoordelijk. Ik nam mijn verantwoordelijkheid.' 

We zitten op een grasveld binnen de gevangenis. Bij ons twee bewakers, mijn fixer Jeanne d'Arc, en Denis, de adjunct-directeur van de gevangenis. Jean Paul is de vertegenwoordiger van alle 6000 gevangenen in 'Golf-wing' de vleugel waar de mannen wonen die van genocide zijn beschuldigd en berecht. Hij heeft geen privileges vertelt hij. Hij moet plassen op een van de zes wc's voor zo'n 150 mensen, hij moet douchen in een van de 6 douches, achter een laag blauw plastic gordijn, zodat je je alleen zittend ongezien kunt douchen. 

Hij heeft net als alle andere gevangenen een bed dat tegelijk dient als kast. Boven en onder hem slaapt ook een gevangene. Het zijn kooien van driehoog, soms staan er drie series kooien naast elkaar, soms vijf. Alles bij elkaar slapen er bij Jean Paul zo'n 30 andere gevangenen. Dit noemen ze een cel; de cel heeft geen ramen. 

Elke cel heeft een verantwoordelijke. Als iemand ziek is, als iemand problemen heeft met zijn familie, of als er ruzie is, wordt dit allemaal gemeld bij de cel-verantwoordelijke. Een aantal cellen vormt een dorp, in totaal telt de Golf-wing zo'n 24 dorpen. Jean Paul is verantwoordelijk voor alle dorpen, hij is het sectorhoofd. "We hebben de gevangenis gemodelleerd naar de buitenwereld. Zo weten de gevangenen die terugkeren naar de maatschappij, een beetje hoe de dingen zijn georganiseerd."

jeanpaul.JPG

Jean Paul

Jean Paul gaat nooit meer terug naar de maatschappij. Het voelt ongemakkelijk om daarover te vragen. Hoe vraag je naar iemands toekomst als die toekomst vastligt tussen gevangenismuren? Dus vraag ik naar makkelijker zaken. Hebben ze genoeg te eten?

Jean Paul zegt: Mwah. 's Morgens is er pap en om een uur of vier eten ze bonen of maïs.  En 's avonds, vraag ik naïef. Jean paul glimlacht sereen. Er is geen avondeten. In de gevangenis van Nyanza eet je twee keer per dag. Drie maaltijden per dag, dat hoort bij een andere klasse, zegt hij. De rijke klasse.

Vanaf ons grasveld kijken we neer op de overkapte marktplaats zonder muren. Het Rode Kruis is er bezig. 'Wat doen ze? Jean Paul knikt: 'Er zijn gevangenen zonder dossier hier, of met een onvolledig dossier. Het Rode Kruis onderzoekt al deze gevallen. Als vertegenwoordiger van de gevangenen heb ik geen invloed op wat er bij de rechters gebeurt, maar hier komen heel veel mensen dankzij een onbekwame rechter."

Wordt vervolgd

IMG 3417.JPG

Gevangen aan het werk op de bananenplantage bij de gevangenis. Roze kleding betekent nog niet veroordeeld, oranje betekent veroordeeld.