Kagame vangt bot in Brussel

dinsdag 7 december

Hoewel zijn agenda aangaf dat hij nog tot 10 december in Brussel zou blijven, vertrekt president Paul Kagame vandaag, volgens een bron dichtbij de president. De kille diplomatieke ontvangst die hem gisteren ten deel viel zal daaraan zeker hebben bijgedragen: de Belgische premier Yves Letherme kon geen gaatje vinden in zijn agenda voor de Rwandese president, en minister Steven Vanackere (Buitenlandse Zaken) en minster Charles Michel (Ontwikkelingssamenwerking) zegden hun gesprek af . Ook de speech die Kagame zou houden tijdens de Europese Ontwikkelingsdagen ging niet door: zijn bijdrage werd ingeruild voor een speech van een 15-jarige Ghanese jongen. 

Een protestactie tegen Kagame trok daarentegen meer dan 500 demonstranten. In de voorste gelederen liep de voormalige manager van Hotel Rwanda, Paul Rusasebagina. Tegen hem loopt in Rwanda een arrestatiebevel omdat hij de Hutu-rebellen van het FDLR zou financieren. Ook zou hij samen met de gevangen oppositieleider Ingabire de militaire tak van haar partij bewapenen. Iets verder in Brussel was ook een demonstratie vóór president Kagame. Hieraan namen, volgens ooggetuigen, zo'n 15 mensen deel.

Maandag 6 december Afgelopen zaterdag arriveerde president Paul Kagame in Brussel. Hij is hier voor de Europese Ontwikkelingsdagen vandaag en morgen, een initiatief van de Europese Commissie. Hij nam direct de gelegenheid te baat en sprak in het Jubelpark tweeduizend landgenoten toe, die uit heel Europa naar België waren gekomen. Buiten in de sneeuw stond een honderdtal betogers. Zij vonden dat België de Rwandese president niet had mogen ontvangen omdat hij wordt verdacht van genocide in Oost-Congo en ook de mensenrechten in zijn eigen land niet respecteert. Volgens oppositiepartij UDF is een deel van de tweeduizend toehoorders op kosten van Rwanda ingevlogen. Volgens aanwezigen sprak Kagame over het VN-mapping rapport waarin hij in bedekte termen wordt beschuldigd van genocide. Kagame vond ook dat de Rwandezen duidelijk moesten maken dat de arrrestaties van oppositieleiders als Victoire Ingabire (UDF) en Bernard Ntaganda (PSI) geheel volgens de wet waren verlopen en dat deze oppositieleiders in het politieke spectrum weinig te betekenen hadden. 

Vrijdag 3 december Aanstaande maandag en dinsdag is de Rwandese president Paul Kagame in Brussel. Hij neemt deel aan de Europese Ontwikkelingsdagen, een initiatief van de Europese Commissie. Kagame heeft tussendoor een onderonsje met België. Het zou mooi zijn als onze staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking dinsdag ook even naar Brussel afreist. Gezellig zal het gesprek echter niet worden, want waarschijnlijk kan Knapen hem dan melden dat de Tweede Kamer zojuist heeft besloten de sectorale steun aan zijn land op te schorten. Aanstaande maandag vindt namelijk ook het debat plaats over de begroting van Buitenlandse Zaken en de situatie in Rwanda baart een meerderheid in de Tweede Kamer grote zorgen. In ieder geval nemen de Rwandezen de gelegenheid te baat om te protesteren in Brussel. Om half 12 staat een demonstratie gepland.

Met name het VN-mappingrapport, waarin Kagame in bedekte termen wordt beschuldigd van genocide en de manier waarop Kagame omspringt met de oppositie en critici van zijn bewind, zijn reden om Rwanda de wacht aan te zeggen. Wanneer de Tweede Kamer in klare taal zegt waarom de steun wordt opgezegd, dan komt dat hard aan in Rwanda. "Rwanda begrijpt het als de steun wordt opgezegd omdat er moet worden bezuinigd. Maar dat de steun wordt opgeschort vanwege een non-issue als de mensenrechten dat zou ons zeer verbazen", zo zei de voorzitter van een Rwandese delegatie een paar weken geleden. De delegatie was op charme-bezoek in ons land om parlement en pers uit te leggen hoe het zat met het VN-rapport en de arrestatie van oppositieleidster Victoire Ingabire. Veel succes hadden ze echter niet. 

De kans is groot dat andere landen het voorbeeld van Nederland zullen volgen en ook (een deel van) hun steun zullen opschorten. Van de financiële consequenties zal Kagame waarschijnlijk niet wakker liggen -hij heeft inmiddels warme contacten met China- , maar het zou opnieuw een deuk in zijn toch al gebutste blazoen opleveren. 

Ook vandaag weer springt de New Times selectief met nieuws om. Afgelopen maandag meldde de VN dat ze alle banktegoeden had bevroren en een reisverbod had opgelegd aan vier rebellenleiders in Oost-Congo. De New Times brengt dat aantal terug tot drie: uitsluitend de leiders van de FDLR (Hutu-rebellen) worden genoemd. De officier van het CNDP (Tutsi-rebellen) blijft buiten schot. Wel vraagt de New Times om ook de voormalig manager van Hotel Rwanda, Paul Rusesabagina op die lijst te zetten. Rwanda beschuldigt hem van het financieren van de FDLR. Ook zou hij bemoeienis hebben met de militaire tak van oppositiepartij UDF, de tak die het Openbaar Ministerie als een konijn uit de hoed toverde na de arrestatie van UDF-leidster Victoire Ingabire op 14 oktober.