Woensdag 23 oktober 2013
Jeugdgevangenis in Goma heeft niets, zelfs geen eten
De vredesbesprekingen in Kampala tussen de rebellen van M23 en de Congolese regering verlopen niet erg voorspoedig. Afgelopen maandag wandelde de Congolese regering weg van de onderhandelingstafel. De Congolese regering beschuldigt M23 ervan de besprekingen te vertragen, zodat ze hun troepen en materiaal kunnen versterken, M23 beschuldigt de Congolese van hetzelfde. Rond Goma worden steeds meer tanks en soldaten gestationeerd. Verwacht wordt dat nieuwe gevechten niet lang op zich zullen laten wachten. Nog steeds wordt verteld dat M23 zijn nieuwe (kind)soldaten vooral uit Rwanda rekruteert, en veel materieel de grens datzelfde land oversteekt.
De jeugdgevangenis van Goma werd volledig kaalgeplukt tijdens de bezetting van M23 vorig jaar november. Zelfs deuren werden meegenomen. Natuurlijk namen alle jonge gevangenen de benen. Toen ik er was, afgelopen augustus, zaten er 52 jongens, waarvan de meesten waren veroordeeld voor verkrachting. De directeur deed er luchtigjes over: 'Ach, het zijn pubers. Ze vrijen met een minderjarig meisje en als dat meisje later spijt krijgt, of wordt gesnapt door haar familie, zegt ze dat het een verkrachting was. Is zij van het probleem af.
De gevangenis heeft niks. Geen ziekenboeg, geen onderwijzers, geen lesmateriaal. Er is ook geen eten. De gevangenis krijgt namelijk van de regering geen geld. Dat krijgt de gevangenis voor volwassenen. Maar ja, het is Congo en dus moet de jeugdgevangenis elke maand maar zien wat er voor hen overblijft. Vorig jaar kregen ze nog steun van Unicef, maar die besloot er mee te stoppen, omdat de jeugdgevangenis een overheidstaak is. Je kunt even helpen, maar niet structureel.
Dat er geen geld is betekent ook dat jongens die eigenlijk naar huis zouden kunnen, moeten blijven zitten. Er is geen geld voor transport en begeleiding naar huis. Toen ik er was, was dat met vijf jongens het geval. De directeur vroeg of ik niet voor hen wilde betalen. Ik heb er -met een zwaar hoofd- nog een nacht over gepiekerd, maar besloten het niet te doen. Ik ben journalist, geen hulpverlener en het maakt mijn werk in de toekomst er niet makkelijker door.
De jongens hangen de hele dag rond op een klein plaatsje. Er wordt geen enkele activiteit georganiseerd. Dat lijkt de jongens niet te deren: ze maken muziek, zingen, dansen en er zijn een aantal fantastische acrobaten.
Tussen de jongens zitten ook een paar kindsoldaten. De directeur wijst ze aan. Ze troepen bij elkaar in een hoek van het plaatsje. 'Die kinderen kunnen nergens meer naar toe. Ze hebben geen familie. Als ze vrij komen, dan moeten ze op straat leven. Grote kans dat ze weer geronseld worden.'