Zondag 19 Juli 2015
Eindelijk heb ik de hand gelegd op het aanvullende rapport van Martin Witteveen, de Nederlander die het Rwandese Openbaar Ministerie adviseert. Witteveen trad op als expert-getuige in het proces van de vijf Rwandezen (Brown, Bajinya et al) in Engeland. Rwanda vraagt om uitlevering.
Het ministerie van Justitie weigerde mij het rapport, net als het Engelse Openbaar Ministerie. Witteveen vond dat hij het niet kon geven, omdat hij het in opdracht van het Engelse Openbaar Ministerie had geschreven. Ik deed dus maar weer een beroep op de Wet openbaarheid bestuur, hoewel ik wist dat het maanden kon gaan duren voor ik wat zou krijgen áls ik al iets zou krijgen.
Nu heb ik dus zijn rapport in handen (dank!!) en wil het graag met iedereen delen. Witteveen schrijft klip en klaar dat de Rwandese advocatuur kwaliteit mist om gecompliceerde zaken zoals van genocide-verdachten, te behandelen. Hij baseert zijn rapport onder meer op zijn ervaringen met vijf zaken die nu in Rwanda spelen, waaronder die van de eerste verdachte die door het Rwanda Tribunaal werd overgebracht naar Rwanda, Uwinkindi.
Ik begrijp waarom het ministerie van Justitie niet graag wil dat het in de openbaarheid komt, want Witteveen windt er geen doekjes om: " … ik heb grote twijfel of de Rwandese advocaten die nu zijn toegewezen voor de transferzaken, de kennis, de ervaring en de middelen hebben, inclusief de mogelijkheden om in het buitenland onderzoek te doen…" Hij adviseert dan ook dat Rwandezen die worden uitgeleverd of overgeleverd, een buitenlandse advocaat krijgt toegewezen, die wordt gekoppeld aan een Rwandese advocaat.
Laten we hopen dat dit rapport ook doorwerkt in de zaken van de Rwandezen in ons land die dreigen te worden uitgezet. Een aantal van hen loopt het risico direct bij aankomst op het vliegveld in Kigali te worden gearresteerd. Als dat gebeurt dan verandert de uitzetting in een uitlevering en daarvoor gelden hele andere procedures; het is nog maar de vraag of Nederland in die gevallen mág uitzetten.
Het risico van arrestatie is reëel: eerder dit jaar werd al een Rwandees direct na de landing, gearresteerd. Hij zit nog steeds in voorarrest, zonder dat hij precies weet waarom. Hij heeft geen geld voor een goede advocaat. Hij is er erger aan toe dan de Rwandezen die zijn uitgeleverd; die vallen onder internationale regels en procedures.
Wie wordt uitgezet en gearresteerd, komt in een gewone gevangenis terecht en verdwijnt onder de radar. Er is geen internationale instantie die zich om hen bekommert.