Woensdag 21 oktober 2015
IND krijgt dreun van rechtbank
De IND die een Rwandees beschuldigde van genocide, heeft van de rechtbank een ontzettende dreun uitgedeeld gekregen. Het IND heeft nagelaten onderzoek te doen en maakte gebruik van onvoldoende bewijsmateriaal, zo oordeelt de rechtbank. Van alle beschuldigingen bleef geen spaan heel.
Belangrijk hierbij is wel dat de IND geen individueel ambtsbericht liet maken (een persoonlijk rapport, gemaakt door de Nederlandse ambassade in Kigali en gebaseerd op onderzoek van lokale vertrouwenspersonen), maar zich bijna volledig baseerde op drie rapporten van African Rights (AR), de dubieuze organisatie van Rakya Omaar. Inmiddels zou African Rights ter ziele zijn, maar in 2010 toen AR aanklopte bij de Nederlandse justitie was het nog springlevend.
In de drie rapporten komen getuigen aan het woord over -we zullen hem maar meneer X noemen. De getuigen bieden aan om ook door de Nederlandse autoriteiten gehoord te worden. De rechter vindt het onbegrijpelijk dat de IND geen vinger heeft bewogen om deze mensen ook daadwerkelijk te horen. De bronnen in de rapporten zijn grotendeels anoniem, onduidelijk is hoe hun betrouwbaarheid is getoetst, wat hun kwalificaties zijn en welke onderzoeksmethodiek is gehanteerd. Daarnaast is een aantal verklaringen bijna identiek, alsof mensen vooraf een tekst kregen. Toch baseert de IND zich bijna volledig op deze rapporten en vindt het geldverspilling om uit de luie stoel te komen voor nader onderzoek, ook naar de betrouwbaarheid van African Rights zelf (ik vertaal heel vrij een klein deel van het vonnis).
Dat meneer X tot twee keer toe door de volksrechtbank Gacaca zou zijn veroordeeld, zegt niets, aldus de rechter. Nederland zelf concludeerde in een thematisch ambtsbericht dat de Gacaca niet betrouwbaar waren (omkoping, vereffening van oude ruzies, slechte kwaliteit rechters, te weinig tijd). Daarnaast is absoluut onduidelijk of het gaat om twee afzonderlijke beschuldigingen van meneer X of twee beschuldigingen van hetzelfde feit. Daarbij komt dat meneer X pas een dag van te voren te horen kreeg dat hij bij de gacaca zou moeten verschijnen. Dat schiet lekker op als je in Nederland woont. Meneer X heeft zich dus nooit kunnen verdedigen.
Dit is in grote lijnen het vonnis. Heel belangrijk, omdat voor de tweede keer de IND verweten wordt ondeugdelijk onderzoek gedaan te hebben. Jammer is wel dat het individueel ambtsbericht geen rol speelde. Het was immers niet gemaakt voor meneer X. Dat blijft dus nog steeds door de rechter gezien worden als betrouwbaar, hoewel wij met zijn allen weten dat dit niet zo is. Ook bij het individueel ambtsbericht wordt de betrouwbaarheid van de bronnen niet gecontroleerd, zijn hun kwalificaties niet bekend en is niets bekend over de gevolgde onderzoeksmethodiek.