Vrijdag de 27ste 14.00 uur: Wat betreft de aanwezigheid van Frans Makken op de persconferentie: alle ambassadeurs hadden een uitnodiging gekregen. Alleen Makken had de moed er naar toe te komen en vragen te stellen. Jammer dat niet meer ambassadeurs van die gelegenheid gebruik hebben gemaakt. 9.30 uur: Kagame en Kabila in het nauw door concept-VN-rapport over massale schending van de mensenrechten door RPF en Oost-Congo 6.00 uur: Nog steeds is Sylvestre verdwenen. De Nederlandse ambassade in Kinshasa neemt het hoog op. Zijn collega's zijn inmiddels een zoekactie begonnen. Dit artikelverscheen dit voorjaar bij het Belgische weekblad Knack. De meneer die afgelopen woensdag de heuvels in vluchtte omdat hij met Victoire had gesproken en niet meegenomen wilde worden voor ondervraging, moet zich nog steeds schuil houden. De politie was gister de hele dag bij het huis van de man. Op een persconferentie over het gedrag van de lokale en nationale media in Rwanda verscheen ook onze ambassadeur Frans Makken. Hij stelde twee kritische vragen aan de Media High Coucil, verantwoordelijk voor de pers, maar verdween weer voor ik hem naar de betekenis van zijn optreden heb kunnen vragen. Waren deze vragen officieel uit naam van Nederland? Waarom tijdens een persconferentie gesteld? Ik zal het hem vandaag maar even officieel vragen.
Twee gebeurtenissen hebben me aangegrepen: allereerst wordt mijn begeleider van vorig jaar, mensenrechtenactivist Sylvestre Bwira vermist sinds eergisteren. Hij schreef twee weken geleden een rapport over de mensenrechten in de Congolese regio Masisi (Noord-Kivu) en moest sindsdien onderduiken. Eergister is hij in Goma in een auto gestapt en daarna niet meer gezien. We zouden volgende week samen weer op stap gaan.
De tweede gebeurtenis voltrok zich onder mijn eigen ogen. Gisteren met UDF-oppositieleider Victoire en penningmeester Alice naar een van de oudste wijken in Kigali geweest. Hier worden sinds december stelselmatig huizen afgebroken. Zonder waarschuwing staan mensen van de ene op de andere dag op straat. Dakloos. Victoire en Alice spraken gister met een paar mensen. Een paar uur later kreeg Victoire de melding dat een vrouw met kind was opgepakt voor ondervraging en dat een man zich uit angst schuilhield in de heuvels.
Woensdag de 25ste
14.15: niet 5 maar 10 mensen blijken opeens te zijn gearresteerd wegens de (mislukte) aanslag op de Rwandese generaal Kayumba in Zuid-Afrika afgelopen juni. Rwanda ontkent iets te maken te hebben met de aanslag. Kayumba was een hooggeplaatste legerofficier, voormalig hoofd van de Veiligheidsdienst en oud-ambassadeur in India voor Rwanda. Kayumba keerde zich echter tegen Kagame en werd daarop beschuldigd achter de granaataanslagen te zitten in Kigali, eerder dit jaar.
13.15: bericht uit Congo. Sylvestre wordt sinds gistermiddag vermist. Hij hield zich de afgelopen twee weken schuil na publicatie van een mensenrechtenrapport over Masisi, de streek waar hij woont en waar hij voorzitter is van de Civil Society.
8.30: Onrustbarend nieuws van mijn vrienden uit Noord-Kivu. Sylvestre, degene met wie ik door Masisi zou trekken, is opgepakt, zo hoorde ik eergisteren. Meer informatie heb ik nog niet gekregen. De moord op mensenrechtenactivist Floribert Chebaya is nog maar zo kort geleden. Ik ben bang dat zoiets ook met Sylvestre kan gebeuren. Heel toevallig publiceert De Groene deze week of volgende week mijn artikel over hem, dat al een half jaar bij hen op de planken ligt. Ik duim dat het niet een posthuum eerbetoon wordt.
7.00: Dit wordt een 'zeurdag', zeuren om interviews die ik heb aangevraagd, maar waarop ik nog geen antwoord heb gekregen. Paul Kagame, Tony Blair en de voorzitter van de Rwandese kiescommissie Karangwa.
Dinsdag de 24ste
PSI-leider Bernard Ntaganda is op twee van de drie punten vrijgesproken gisteren bij het hooggerechtshof. Alleen de beschuldiging voor demonstreren zonder toestemming is blijven staan. Ntaganda voerde zijn eigen verweer. Hij werd beschuldigd van divisionisme en genocidaire ideeen. In vergelijking daarmee is demonstreren zonder toestemming een 'eitje'.
De staatstelevisie van Rwanda was op komen draven en maakte er een showproces van. Kijk eens hoe goed ons rechtssysteem in elkaar zit. Tja. En dan te bedenken dat er duizenden en duidezenden gedwongen tewerk zijn gesteld, en duizendenden veroordeeld tot lange gevangenisstraffen door de dubieuze volksrechtbank Gacaca.
Vandaag ga ik naar het platteland. Kijken hoe daar de bevolking door de NGO's wordt 'opgevoed'.
Maandag de 23ste
Gister een enerverende dag. Heb een Rwandees concentrateikamp gezien, ofwel TIG. Daarover later deze week meer.
En weer op stap geweest met Victoire en de onvermijdelijke witte auto die volgt.
Vandaag om 8.00 uur proces van 'godfather van de oppositie' Bernard Ntaganda van de PSI wegens divisionisme en genocidaire ideeën en een aantal mensen van Victoire die de staatsveiligheid ondermijnen door opruiende teksten op T-shirts.
Zondag de 22ste.
Nog steeds geen nieuws van mijn contacten in Congo. Ik maak me zorgen. Als ik maandag nog niets heb gehoord, moet ik anderen zien te bereiken.
Gisteren met mijn krantenmagnaat naar de finale van een nationaal voetbaltoernooi geweest. Zijn club -hij blijkt president van de fanclub- won met heel veel geluk. De president van de fanclub blijkt- anders dan bij ons- een man in aanzien. We zaten op de eretribune bij de Eerste Minister. Wie? De Eerste Minister, de tweede man van het land. Ooit gehoord van Bernard Makuza?
Vandaag naar een vluchtelingenkamp, net over de stadsgrens van Kigali. Ik zou met Victoire gaan, maar zij mag de stad niet uit. Ze heeft andere begeleiders geregeld.
Allemaal felicitaties op zaterdag de 21ste.
In Den Haag vieren mijn respectieve families de verjaardag van Maartje (met terugwerkende kracht) en van Ilza. Dames gefeliciteerd en ik mis jullie.
Gisteravond werd ik uitgenodigd voor een surpriseparty. Ik had geen idee wat de reden was, maar liet me graag verrassen. Het bleek de 22-ste trouwdag te zijn van UDF-leider Victoire en Lin. Hij vierde het hopelijk omringd door familie en vrienden in Zevenhuizen, wij vierden het omringd door observatieauto's.
Kagame sprak gisteren de leiders van het land toe. Dat iedereen de bezem ter hand neemt om het land schoon te maken. Dat iedereen zorgt dat de kinderen schone kleren dragen. Ik ga er van uit dat hij het overdrachtelijk bedoelde in een land waar veel mensen maar 1 maaltijd per dag hebben, en dat ook nog lang niet altijd.
Lees natuurlijk vooral de Vrij Nederland van deze week. Helaas kan ik geen pdf publiceren. Linkprobleem opgelost. Hoera. Lees hier het VN-artikel.
12.00 uur. Zojuist met Française gesproken die waarachtig dacht dat ze met echte verkiezingen van doen had gehad. "Die andere kandidaten waren gewoon niet bekend genoeg. Het is toch niet erg dat Kagame heeft gewonnen. Hij is toch een zegen voor de economie!" Ach god. Ben bang dat wij geen kopje koffie meer zullen drinken.
7.00 uur. Dat veiligheidsmaatregelen in Kigali verscherpt zijn NA de verkiezingen, vind ik een omineus teken. Het betekent dat Kagame iets verwacht. Van saai, lijkt het meer op een stilte voor de storm.
Gister met de Witte Paters over hun geschiedenis gesproken. Over het heden en de toekomst kunnen en willen ze niet praten. Vandaag ga ik terug om verder te snuffelen in de bibliotheek.
Donderdag de 19de.
Gisteren, ruim één week na de 'verkiezingen', kondigde de overheid verscherpte veiligheidsmaatregelen in hotels aan, zo was te zien op het journaal. Iedereen die nu een hotel binnengaat moet worden gefouilleerd. Ook moet elk hotel een poortje krijgen binnen één week en moeten bars en restaurants een generator aanschaffen, zodat daar het licht kan blijven branden als de reguliere elektra uitvalt. Ook mag je niet meer met getint glas rijden door de straten van Kigali. Wie dacht dat de sfeer zou verbeteren in Rwanda na de verkiezingen heeft het mis!
12.00 uur. Na een ochtendje bibliotheek gaan opeens de deuren voor me open bij de witte paters. Om 2 uur een eerste gesprek en ze brengen me in contact met een Nederlandse witte zuster hier in Kigali!
7.00 uur. Ontvangst van de witte paters gisteren, was niet al te hartelijk. Een pater van Italiaanse afkomst bekeek me alsof ik een groen marsvrouwtje was dat elk moment in zijn kamer kon ontploffen. Hij had een Vlaamse collega, die was misschien bereid om met me te praten. Maar de Vlaamse pater vond me ook erg eng en verwees me naar de hoofd-witte pater. Nee, die woonde helaas niet in Kigali, maar ergens ver in een dorp met een onuitsprekelijke naam. Of ze misschien een documentatiecentrum hadden? Ik was niet van plan zomaar op te geven. Hier aarzelden de beide paters. Ja eh, studenten, die eh. Mooi. Kan ik daar een kijkje nemen? De paters gaven zich gewonnen. Komt u dan morgenochtend maar. Dat gaan we dus straks doen.
Maar eerst probeer ik nog iemand van de kiescommissie aan de telefoon te krijgen. En een gesprek
Woensdag de 18de
Half negen: Witte paters waren niet in de kerk, ik was te laat. Ze konden nu niet gestoord worden, vertelde een kribbig kijkend legertje dames dat druk in de weer was met water, bezems en sop. Ik kon me maar beter op een christelijk tijdstip bij de paters melden.
Dat gaan we dan maar doen.
De Rwandezen hebben iets met vegen overigens. Als de moskee is opgehouden met het tot gebedroepen van de gelovigen, begint het geluid van de bezems. Vele dames, allen met schort waarop nummer en sectornummer, vegen voor alle Kigalianen het straatje schoon.
Zojuist belde de arme krantenman. Sorry, sorry, sorry dat hij niet had teruggebeld, maar hij was ziek geweest. Of ik zin had vrijdagmiddag mee te willen naar het voetballen? Ik aarzelde. Bon, zei hij opgewekt. Ik bel je vrijdagochtend. Ach, waarom ook niet.
Dinsdag de 17de.
17.00 uur: Witte Paters niet gehaald. Artikelen afmaken duurde langer dan gedacht. Morgen zijn ze de eerste, ga ik naar de mis!
14.00 uur. Bij de New Times was het zeer leerzaam. Elke keer als het over persvrijheid en de moord op journalisten ging, gaf niet de hoofdredacteur antwoord, maar de 'associate training editor. Wie zou dat toch zijn?
7.30 uur. Om negen uur de eerste afspraak met de lokale NGO die het gister liet afweten. Hij komt me ophalen van mijn hotel. Dat dan weer wel. We gaan een kleine trip voorbereiden naar het binnenland, waar een gezamenlijk project moet zijn met een internationale NGO. Ik wil zien hoe die samenwerking er uit ziet en hoe duurzaam het project is voor de Rwandezen. En met duurzaam bedoel ik dat het niet ophoudt, zodra de subsidie stopt.
Daarna ga ik naar de burelen van de New Times, de Pravda van Rwanda. Het heeft even geduurd, maar nu de verkiezingen voor zijn, willen ze me ontvangen. Die burelen liggen naast het parlementsgebouw dat overigens nog steeds de tekenen draagt van 1994: aan één kant zie je nog steeds de kogelgaten.
Vervolgens ga ik naar de Witte Paters. Ik heb geen afspraak; ze reageerden niet op mail en telefoon, dus dan maar zo.
Maandag de 16de.
De buitenlandse pers heeft Kigali in zijn geheel verlaten. Niet meer interessant, tenzij er een bom ontploft, een coup gepleegd wordt, of weer iemand vermoord. Het perscentrum is dan ook geheel verlaten. Ik hoop dat ze deze maand nog openblijven; het is de enige plek waar ik gratis snel internet heb.
Vandaag maak ik een artikel af voor Vrij Nederland en het laatste uit een serie voor de Wereldomroep. Dan kan ik beginnen aan een verhaal over geldstromen, witte paters en de weinige ruimte die de social society in Rwanda krijgt, een groep die onderbelicht bleef bij de verkiezingen. Het is niet voor niets dat de lokale NGO's bijzonder weinig kritiek hadden op de verkiezingen.
Zou om half elf een interview hebben met een lokale organisatie. Mijn afspraak was er niet. Grrrrr. Vanmiddag voor de verandering binnen gezeten en getikt en getikt en getikt.
Zondag de 15de.
Hoe durft Kagame de situatie in zijn land democratisch te noemen, als de oppositie dag en nacht in de gaten wordt gehouden? Gister was ik met Victoire Ingabire (UDF) die al maanden haar partij probeert te registreren, op een politie-misleidingstocht. We hadden veel plezier, vooral vanwege het geruststellende amateurisme. Hoe een en ander ons verging vertel ik op een ander moment, als het geen kwaad meer kan.
Zaterdag de 14de
Vandaag op geheime missie. Aan het einde van de dag kan ik misschien vertellen wat ik heb gedaan. Nee, geen granaat gegooid in het busstation.
Gisteren gesproken met een fantastisch dappere collega, die weet dat hij/zij in de gaten wordt gehouden. 'Ik ben wel bang, maar het moet."
De leuke motorjongen met zijn eigen ideeen over Rwanda, bleek opeens het Engels niet meer machtig. "Yes. No problem", was zijn standaardantwoord. Ik moet op zoek naar een ander.
Vrijdag de 13de
Rustige dag vandaag. Straks interview met ondergedoken journalist van verbannen krant en daarna met een leuke motortaxi-jongen die zo zijn eigen ideeën heeft over de toekomst van zijn land.
Omdat het linken niet ging, ben ik gaan stoeien. En, lieve jongens en meisjes, jullie raadt het al: ik had de site niet bewaard en dus was ik opeens alles van de afgelopen twee weken kwijt. Wat voor dag was het ook weer vandaag?
Donderdag 12 augusutus, 9.00 uur. Gisteravond rond half zeven granaataanslag bij busstation paar honderd meter van mijn hotel. 7 zwaargewonden waarvan 2 kinderen volgens de politie, plus onbekend aantal lichtgewonden. De gewonden zijn naar Kigali-ziekenhuis gebracht. Direct na de aanslag werden drie mannen gearresteerd. Tussen zes en zeven 's avonds is het spitsuur op het busstation. Gisteravond er naar toe gegaan, rond half 10. Alles was rustig. Wel veel soldaten. Op één plek bloed. Kigali is verder heel rustig. Granaataanslag bij busstation
Beeldverslag France 24, gisteravond busstation.
Donderdag 12 augustus, 12.45 uur. De politie geeft door dat er van de zeven zwaargewonden, één is overleden. De drie mannen die zijn gearresteerd, worden nog steeds verhoord.
14.00 uur. Er is nu sprake van 6 doden en 1 zwaargewonde. Politie om bevestiging gevraagd, maar nog niet gekregen.11 aug 2010 Het was een lange, saaie dag bij de kiescommissie van Rwanda. Urenlange uitslagen van alle (zo leek het) 15.700 stembureaus) en later een persconferentie die bijna geheel in Kinyarwanda werd gehouden. EN DAT VERSTA IK NIET! Gelukkig was er wifi, zodat ik door kon werken. Weliswaar niet aan deze site.
Paul Kagame is dus vanaf vandaag officieel de nieuwe president.
Er zijn 5.178.492 Rwandezen die een briefje in de bus mochten gooien, er werden 5.049.302 briefjes teruggevonden, dus dat is een opkomst van 97,5%.
Kagame kreeg 4.638.560 duimafdrukken, dit is 93.08%. Minder dan verwacht en minder dan in 2003; toen won hij met 95%. Nummer 2 was Dr Jean Damascene Ntawukuriryayo van de Sociaal Democraten, met 5,15%.
Morgen meer verhalen, nu ben ik het even helemaal zat, zal wel de terugslag zijn, roepen we dan.
